เรียนรู้ศิลปะผ่านนิทรรศการ ดูงาน บรรยาย ฉายหนัง ทฤษฎีศิลป์

งานศิลปะไม่ใช่เรื่องเข้าใจยากอีกต่อไป เมื่อผู้ชมทราบแนวคิดของผลงานจากคำอธิบาย และได้เรียนรู้ศิลปะจากภาพยนตร์พร้อมการบรรยายจากผู้เชี่ยวชาญในนิทรรศการ ดูงาน บรรยาย ฉายหนัง ทฤษฎีศิลป์ ที่มหาวิทยาลัยศิลปากร

ศรัทธา งานเขียนสีขาวดำรูปหน้าคนบนผ้าใบสาน ของ อิมรอน ยูนุ อาจดูเรียบง่ายแต่แฝงลูกเล่นที่น่าสนใจ โดยปล่อยพื้นที่ว่างเพื่อเพิ่มความสำคัญให้กับอักษรอาหรับขนาดเล็ก ที่เรียงตัวเป็นจังหวะเขียนเป็นชื่อเวลาละหมาดทั้ง 5 ช่วงเวลา สะท้อนความศรัทธาต่อศาสนาของคุณยาย ของเจ้าของผลงาน

รายละเอียดเหล่านี้ทราบได้ด้วยข้อความอธิบายที่มา และความหมายของภาพ ที่ติดตั้งไว้เพื่อให้ผู้ชมเข้าใจความหมายของงานศิลป์ได้ด้วยตัวเอง ส่วนหนึ่งในนิทรรศการ "ดูงาน บรรยาย ฉายหนัง ทฤษฎีศิลป์" ที่ PSG Art Gallery มหาวิทยาลัยศิลปากร ประกอบด้วยการดูงานศิลปะแบบทฤษฎีศิลป์ ที่มีบทวิเคราะห์วิจารณ์อยู่เคียงข้างตัวผลงาน พร้อมการบรรยาย และฉายหนังเชื่อมภาพยนตร์ไปสู่ทฤษฎีศิลป์ เพื่อให้ผู้เข้าชมเข้าถึงงานศิลปะได้ง่ายขึ้น

ในการแสดงผลงานศิลปะหากมีแต่ภาพผลงาน โดยปล่อยให้ผู้ชมตีความ และเข้าใจไปด้วยตัวเอง อาจก่อให้เกิดความสงสัยเมื่อไม่มีเจ้าของผลงานมาอธิบาย แต่สำหรับผู้ริเริ่มเข้าชมผลงานศิลปะใหม่ๆ นั้น การมีข้อความที่อธิบายที่มาถึงความหมายของตัวงานศิลปะ จะทำให้เค้าเข้าใจงานศิลปะได้มากขึ้น
 
งานศิลปะมีหลายระดับ ทั้งแบบดูได้ง่ายไปจนถึงซับซ้อนเชิงความคิด และเทคนิควีธีการ บ่อยครั้งที่ศิลปินใช้จินตนาการความรู้สึกจากภายในถ่ายทอดออกมา ผู้ชมจึงต้องเปิดใจให้กว้างไปจนถึงการศึกษาค้นคว้าทฤษฎีเพื่อเพิ่มพูนประสบการณ์ในการชม และเป็นหน้าที่ของผู้จัดแสดงที่จะต้องเตรียมชุดความรู้เกี่ยวกับผลงาน เพื่อเสริมความเข้าใจในการดูงานศิลปะของผู้เข้าชม

สมพร รอดบุญ ผู้เชี่ยวชาญด้านศิลปะร่วมสมัย กล่าวว่า เป็นหน้าที่ของศิลปิน หรือผู้จัดจะต้องมีข้อมูลให้คนดูเข้าใจ เราจะไปคาดหวังว่าทุกคนเข้ามาดูแล้วจะเข้าใจเนี่ยมันเป็นไปได้ยาก เพราะฉะนั้นเรื่องการให้ความรู้เป็นเรื่องที่สิ่งสำคัญ เพราะเราไม่มีสิทธิ์ที่จะไปบอกว่าเค้าไม่รู้เรื่องเป็นเพราะว่าเราไม่ได้เรียนมันก็ไม่ใช่อีก จึงเป็นหน้าที่ของศิลปินส่วนนึงที่จะต้องให้ความรู้

สุธี คุณาวิชยานนท์ หัวหน้าภาควิชาทฤษฎีศิลป์ ม.ศิลปากร กล่าวว่า ปกติเวลาไปดูนิทรรศการศิลปะ เราจะเห็นแต่ตัวผลงาน รูปภาพ แขวนอยู่บนผนังขาวๆ มีตัวหนังสือเล็กๆ แขวนบอกว่าผลงาน ศิลปินชื่ออะไร คนดูบางคนเดินออกมาก็เต็มไปด้วยคำถามเยอะแยะเลย งานนี้พยายามจะตอบสนองคนกลุ่มนั้นว่าดูงานแล้วก็มีคำอธิบายให้เลย โดยเราไม่ต้องไปขอคำอธิบายจากศิลปิน แต่จากอีกบุคคลหนึ่งที่มีความรู้ในระดับนึงเลย เป็นนักศึกษาปริญญาตรีโท ที่เรียนมาทางด้านทฤษฎีศิลป์

งานสร้างสรรค์ทุกสาขาอยู่บนความเชื่อพื้นฐานของสังคม การทำฮาราคีรี หรือการคว้านท้องตัวเอง เมื่อซามูไรไม่สามารถมีชีวิตอยู่ได้หากเสื่อมเสียเกียรติยศ ในภาพยนตร์เรื่อง ฮาราคีรี ของ  Masaki Kobayashi  นำมาตีความผ่านบริบททางสังคมยุค 1960 หลังญี่ปุ่นแพ้สงครามโลกครั้งที่ 2 ซึ่งให้ค่าการมีชีวิตอยู่เพื่อคนรอบข้างมากกว่าการตายตามวิถีนักรบ อีกหนึ่งความเข้าใจผลงานศิลปะภาพยนตร์ ผ่านการบรรยายจากผู้เชี่ยวชาญ

ชัยยศ อิษฏ์วรพันธุ์ อาจารย์ภาควิชาทฤษฎีศิลป์ ม.ศิลปากร กล่าวว่า มนุษย์เป็นอะไรที่ซับซ้อน ยิ่งอยู่ในบริบทสังคมแบบใดแบบหนึ่งยิ่งซับซ้อน ดูโดยมีทฤษฎีก็ทำให้เราเข้าใจความหมายได้เยอะขึ้น

นิทรรศการ ดูงาน บรรยาย ฉายหนัง ทฤษฎีศิลป์ จัดแสดงผลงานจากศิลปินชั้นนำของไทยมาพร้อมงานเขียนวิเคราะห์วิจารณ์โดยนักศึกษาทฤษฎีศิลป์ และฉายภาพยนตร์ที่เชื่อมโยงศิลปะประกอบการบรรยาย เชิญผู้ที่สนใจ และมือใหม่หัดดูศิลปะเข้าชมนิทรรศการตั้งแต่วันนี้ถึงวันที่ 14 สิงหาคมที่ PSG art gallery คณะจิตรกรรมประติมากรรมและภาพพิมพ์ มหาวิทยาลัยศิลปากร