วันนี้ (3 ก.พ.64) สำนักศิลปากรที่ 7 (เชียงใหม่) เปิดพื้นที่ 20 ไร่ บริเวณทัณฑสถานหญิงเก่า ที่ขุดค้นทางโบราณคดีพบโบราณสถานโบราณวัตถุจำนวนมาก เชื่อมโยงไปยังอาณาจักรล้านนายุคต้นสมัยราชวงศ์มังราย (อ่านเพิ่มเติม เปิดหลักฐานพระราชวังล้านนา “คุ้มเวียงแก้ว” เชียงใหม่
การเปิดให้เข้าเยี่ยมชมมีผู้ลงทะเบียน และร่วมเข้าชมจำนวนมากจาก ภาคประชาชน นักวิชาการ และหน่วยงานราชการ เช่น ศ.ธเนศวร์ เจริญเมือง, ศ.สรัสวดี อ๋องสกุล , รศ.สมโชติ อ๋องสกุล ฯลฯ
![](https://news.thaipbs.or.th/media/TSNBg3wSBdng7ijMh1Fj6eHKED0GQHZBoPsnpCpftQj.jpg)
ศ.ธเนศวร์ เจริญเมือง นักรัฐศาสตร์และนักวิชาการด้านสังคมศาสตร์ ตั้งคำถามถึงผลการศึกษาการขุดค้นในครั้งนี้ โดยเล่าย้อนให้ฟังถึงการเรียกร้องของภาคประชาชนในปี 2543-2544 เรียกร้องให้มีการทุบทัณฑสถานหญิงกลางเชียงใหม่ (เก่า) ในตอนนั้นเสนอให้เป็นสวนสาธารณะ แต่เมื่อการขุดค้นพื้นที่แล้วสิ่งที่กรมศิลปากรพบประเด็นที่สำคัญคือ การได้เรียนรู้อะไรจากประวัติศาสตร์แผนดินโบราณอายุ 700 ปีที่ขุดค้นพบบรรพชน ตอนนี้ยังไม่รู้นอกขอบรั้วมีอะไร ซึ่งจุดที่พบปัจจุบันเป็นส่วนใต้ที่เป็นโรงครัว จุดที่เป็นจุดสำคัญด้านเหนือ และตะวันออก จุดที่สำคัญซึ่งเป็นศูนย์กลางอำนาจราชอาณาจักรล้านนายังไม่มีโอกาสได้รู้
![ศ.ธเนศวร์ เจริญเมือง นักรัฐศาสตร์และนักวิชาการด้านสังคมศาสตร์](https://news.thaipbs.or.th/media/TSNBg3wSBdng7ijMh1Fj6eHKED0GQHUW0P6jmeWO174.jpg)
ศ.ธเนศวร์ เจริญเมือง นักรัฐศาสตร์และนักวิชาการด้านสังคมศาสตร์
ศ.ธเนศวร์ เจริญเมือง นักรัฐศาสตร์และนักวิชาการด้านสังคมศาสตร์
ศ.ธเนศวร์ เสนอว่า ควรให้ชาวเชียงใหม่ทั้งจังหวัดได้มีโอกาสคุยกันการค้นพบครั้งนี้ และนำเสนอต่อสาธารณะ โดยจังหวัดควรนำเสนอให้เป็นประเด็นสาธารณะพูดคุยกันใหม่ในช่วงที่รณรงค์ให้เมืองเชียงใหม่เป็นมรดกโลก ซึ่งเชื่อว่าเทคโนโลยีสมัยใหม่พื้นที่ขุดค้นอาจเปิดแป็นพื้นที่พิพิธภัณฑ์เปิด หรือพื้นที่การเรียนรู้ 700 ปีที่ผ่านมา เรื่องคุกเก่า และเวียงวังเก่าอย่างไร กลายเป็นสถานที่ที่สนุกมากกว่าเรียนอยู่ในห้องโดยอาศัยเทคโนโลยีสมัยใหม่ และมีผู้รู้หลายสาขามาให้ความรู้ ชึ่งจะเป็นแหล่งเรียนรู้ที่ดีที่สุดแห่งหนึ่งและส่งเสริมด้านการท่องเที่ยวเป็นประโยชน์กับทุกคนที่ประเมินค่าไม่ได้
รศ.สมโชติ อ๋องสกุล นักวิชาการด้านประวัติศาสตร์ ระบุว่าได้ติดตามการขุดค้นมาตั้งแต่ต้น มองว่าหลักฐานที่พบมีมาตั้งแต่ราชวงศ์มังราย ยุคพม่าปกครอง และปัจจุบันมีเอกสารจีนแปลออกมาใหม่อาณาจักรล้านนาในเอกสารจีนเมื่อช่วงราชวงศ์หมิงรองรับทั้งหมด และในยุคพม่าปกครอง ใกล้กับพื้นที่ขุดค้นปัจจุบันก็ยังเป็นที่ตั้งของวัดสำคัญในยุคพม่า ในยุคหลังสมัยกาวิละ พื้นที่การใช้สอบยุคนั้นการสร้างวัง ยังมีแบบแผนยุคสมัยรัตนโกสินทร์ ที่มีวังหลวง วังกลาง วังหน้า และวังหลัง ลอกเลียนแบบมาจากสมัยกรุงศรีอยุธยา และรัตนโกสินทร์ หลัง พ.ศ.2399 ซึ่งในเวลานั้นหากกระทำความผิดก็จะมีคอก (คุก) ในคุ้ม เช่น คุ้มเจ้าบุรีรัตน์ และยุคสมัยสยามปกครองก็มีคอกอยู่ริมแม่น้ำปิง และคอกใหญ่อยู่ข้างศาลากลางจังหวัด
![](https://news.thaipbs.or.th/media/TSNBg3wSBdng7ijMh1Fj6eHKED0GQHd8S0HD10BTmZa.jpg)
รศ.สมโชติ ยังกล่าวอีกว่า หลักฐานที่สำคัญ คือ ร่องรอยที่ไม่พบตอนนี้ คือ เสาตอม่อพระราชวัง แต่เมื่อพบหลักฐานการขุดค้นของกรมศิลปากร เชื่อว่าเมื่อเทียบกับพระราชวังพระเจ้าบุเรงนอง พบเสาจำนวนมาก การขุดค้นที่ทัณฑสถานหญิงเก่า เชื่อว่าเป็นเสาเรือน หรือทางขึ้นช้างเช่นเดียวกัน อาจเป็นคุ้มก่อนพระเจ้าอินทวิชยานนท์ ซึ่งหลังจากนั้นอาคารจะเป็นแบบตะวันตกเริ่มมีปูนและอิฐ ซึ่งการขุดค้นได้ประโยชน์อย่างมากกับหลักฐานทางโบราณคดี
ศ.สรัสวดี อ๋องสกุล นักวิชาการด้านประวัติศาสตร์ล้านนา มองไปถึงการขุดค้นครั้งนี้ ทำอย่างไรให้พระราชวังของเมืองเชียงใหม่ กลับมาให้เห็นอีกครั้ง ในสมัยก่อนมีการใช้พื้นที่อย่างไร เช่น หนองน้ำที่ระบุว่าเป็น ท้องพระคลังมหาสมบัติของเชียงใหม่ ซึ่งสอดคล้องกับนักโบราณคดีบอกว่าเป็นทางเข้า-ออกลำบากเพราะเป็นส่วนทรัพย์สินของวัง
![](https://news.thaipbs.or.th/media/TSNBg3wSBdng7ijMh1Fj6eHKED0GQHg2yVEL96x5bWA.jpg)
ขณะเดียวกันการศึกษาของระบบน้ำเมืองเชียงใหม่จำเป็นอย่างมาก อาจต้องศึกษาส่วนนี้ ระบบน้ำเข้า-ออกเมืองซึ่งน่าจะมีนักวิชาการศึกษาระบบน้ำของเชียงใหม่ให้รายละเอียดการใช้น้ำของกษัตริย์ ประชาชนในเมืองซึ่งอาจต้องมีการวิจัยร่วมกัน
ศ.สรัสวดี ได้เสนอให้มีการจำลองพระราชวัง เพราะที่ผ่านมาไม่เคยเห็นที่เชียงใหม่ที่บ่งบอกถึงความเก่าแก่ของเมือง สถาบันกษัตริย์ของเมือง ที่มีเอกลักษณ์ของตัวเองแตกต่างจากที่อื่นอย่างไร ซึ่งเป็นเรื่องที่ต้องเปิดรับฟังความคิดเห็นในตอนนี้ให้ทุกคนได้ร่วมคิด ได้เห็นความสำคัญร่วมกันเพราะเป็นสมบัติส่วนรวมเป็นสิ่งยืนยันถึงความเก่าแก่ของเมือง
![](https://news.thaipbs.or.th/media/TSNBg3wSBdng7ijMh1Fj6eHKED0GQHdPnOPUGChUeUp.jpg)
ด้านตัวแทนจากจังหวัดเชียงใหม่ ระบุว่าหลังจากการขุดค้นเสร็จจะขุดกลบไว้ก่อน เพื่อให้เป็นพื้นที่โล่ง หลังจากนั้นแบบที่ชนะการประกวดต้องมีการปรับแบบเพื่อให้สอดคล้องกับการขุดค้นโบราณสถาน เพราะก่อนประกวดแบบไม่ได้ประกวดแบบจากพื้นฐานของโบราณสถานที่เพิ่งขุดค้นพบ
ข่าวที่เกี่ยวข้อง
"คุ้มเวียงแก้ว" ความสำคัญในอดีต สู่การใช้พื้นที่ขนาดใหญ่กลางเมืองเชียงใหม่
เปิดหลักฐานพระราชวังล้านนา “คุ้มเวียงแก้ว” เชียงใหม่