จะเกิดอะไรขึ้น เมื่องดดื่มแอลกอฮอล์ หลับง่าย พุงหาย ผิวดี จริงหรือไม่?

หลายคนใช้แอลกอฮอล์เป็นทางลัดสู่การ "พักผ่อน" หลังวันเหน็ดเหนื่อย บ้างดื่มเพื่อคลายเครียด บ้างดื่มเพราะอยากสนุกกับเพื่อนฝูง แต่ในขณะที่ใจได้พัก ร่างกายกลับทำงานหนักยิ่งกว่าเดิม 

แล้วหากลองหยุดดื่ม 1 วัน 1 สัปดาห์ หรือ 1 เดือน การพักแอลกอฮอล์จะส่งผลต่อร่างกาย อย่างไรบ้าง ผิวดีขึ้นจนคนทัก หลับลึก ตื่นมาไม่เพลีย พุงยุบ ระบบย่อยโล่ง สมองปลอดโปร่ง คิดงานลื่นขึ้น

เรื่องเหล่านี้ไม่ใช่แค่คำที่พูดถึงลอย แต่คือผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นกับหลายคนที่ลอง "ถอยคนละก้าว" จาก แก้วเหล้า ชวนมาท้าทายตัวเอง ปรับใจ ปรับกาย แล้วให้ร่างกายได้ "พัก" ไปพร้อมกัน

เมื่อแอลกอฮอล์เข้าสู่ร่างกาย เกิดอะไรขึ้นบ้าง

ข้อมูลจาก กระทรวงสาธารณสุขอธิบายว่า ทันทีที่ดื่ม แอลกอฮอล์จะถูกดูดซึมในกระเพาะอาหารและกระจายสู่กระแสเลือด ทำให้สามารถตรวจพบแอลกอฮอล์ในเลือดได้ภายใน 5 นาทีหลังการดื่ม จากนั้นจะเริ่มส่งผลต่อเซลล์และอวัยวะต่างๆ 10 - 30 นาทีต่อมา 

ช่องปากและลำคอ รู้สึกระคายเคืองนั่นคือผลของฤทธิ์กัดกร่อนโดยตรงของแอลกอฮอล์ต่อเยื่อบุในช่องปากและลำคอ นอกจากนี้ ฤทธิ์ของแอลกอฮอล์ทำให้หน้าและตัวแดงแต่ผู้ดื่มบางรายอาจทำให้เส้นเลือดหดตัว  

แอลกอฮอล์จะเข้าทำลายเซลล์ตับทำให้ไขมันเข้าไปแทนที่และคั่งอยู่ในตับ เมื่อเซลล์ตับตายลงถึงระดับหนึ่งจะมีการสร้างพังผืดที่บริเวณนั้น ทำให้เป็นโรคตับแข็งในที่สุด นอกจากนี้  แอลกอฮอล์ทำให้เซลล์สมองขยายตัวขึ้นเกิดอาการ "สมองบวม" นานเข้าจะสูญเสียของเหลวในสมองทำให้เซลล์สมองเสื่อมและตายลง

เมื่อเลือดหมุนเวียนเร็วขึ้น เซลล์จะทำงานไวขึ้น อวัยวะจะทำงานแปรปรวนส่งผลให้เซลล์ทำงานน้อยลง และถูกทำลายในที่สุด ขณะที่หัวใจจะถูกระตุ้นให้สูบฉีดเลือดเร็วขึ้นกล้ามเนื้อหัวใจตายและหัวใจวายหรือหัวใจล้มเหลวได้ในที่สุด ขณะที่กระเพาะอาหาร แอลกอฮอล์จะกระตุ้นน้ำย่อยมีโอกาสทำให้เยื่อบุในกระเพาะอาหารอักเสบเฉียบพลัน

 

ดื่มแอลกอฮอล์ แบบไหน ร่างกายเตือนว่าไม่ไหว 

ปริมาณแอลกอฮอล์ที่เข้าสู่ร่างกาย (มก.%) และอาการที่เกิดขึ้น

• 30 มก.% อาการที่เกิดขึ้น สนุกสนานร่าเริงกว่าปกติ

• 50 มก.% การมองเห็นและความสามารถในการควบคุมร่างกายลดลง

• 100 มก.% คลื่นไส้ อาเจียน เดินเซ พูดไม่รู้เรื่อง การตอบสนองและตัดสินใจช้าลง

• 200 มก.% สูญเสียความจำบางส่วน เศร้า อารมณ์ฉุนเฉียวง่าย

• 300 มก.% มองไม่ชัด มึนงง ควบคุมสติไม่ได้ หายใจลำบาก หัวใจเต้นผิดปกติ

• 400 มก.% ตาพร่า ขาดสติโดยสมบูรณ์ อาจถึงขั้นเสียชีวิต

สุขภาพดีเริ่มจากการเลือกกิน เลือกดื่ม สิ่งดี ๆ เข้าสู่ร่างกาย ฉะนั้นการดื่มแอลกอฮอล์เป็นประจำ ในปริมาณมาก แน่นอนย่อทส่งผลเสียต่อร่างกายในหลายด้าน 

• ตับ เกิดภาวะตับอักเสบ ไขมันพอกตับ หรือตับแข็งในระยะยาว

• สมองและระบบประสาท สมองฝ่อ ความจำเสื่อม สมาธิลดลง อารมณ์แปรปรวน และอาจนำไปสู่ภาวะซึมเศร้า

• หัวใจ เต้นผิดจังหวะ ใจสั่น ดื่มต่อเนื่องหลายปีเสี่ยงเป็นโรคกล้ามเนื้อหัวใจผิดปกติ

• ระบบย่อยอาหาร กระเพาะอาหารอักเสบ แผลในกระเพาะอาหาร และท้องเสียเรื้อรัง

• ผิวพรรณ ผิวแห้ง ขาดน้ำ เกิดสิว และริ้วรอยก่อนวัย

• ระบบภูมิคุ้มกัน ภูมิคุ้มกันอ่อนแอ เสี่ยงติดเชื้อง่ายขึ้น

• น้ำหนักตัว แคลอรี่จากแอลกอฮอล์ทำให้พุงป่องและน้ำหนักเพิ่ม

• สุขภาพจิต วิตกกังวล นอนไม่หลับ และอาจพึ่งพาแอลกอฮอล์จนติด

การดื่มแอลกอฮอล์ไม่เพียงกระทบร่างกายยังส่งผลกระทบด้านอื่นด้วย ไม่ว่าจะเป็นค่าใช้จ่ายจากการดื่มสะสมเป็นจำนวนมาก ปัญหาครอบครัว การทะเลาะเบาะแว้ง การทำงาน ประสิทธิภาพลดลง ขาดสมาธิ และอาจกระทบต่อหน้าที่การงาน ยิ่งไปกว่านั้น การดื่มเสี่ยงต่ออุบัติเหตุ การขับขี่ขณะมึนเมา หรือพฤติกรรมเสี่ยง 

ลดดื่ม 4 สัปดาห์ ร่างกายเปลี่ยนแปลงดีขึ้นได้ 

เมื่อลอง "งดแอลกอฮอล์" เพียง 1 เดือน หรือ 4 สัปดาห์ จะเริ่มสังเกตเห็นความเปลี่ยนแปลงในทางที่ดีอย่างชัดเจน ทั้งทาง "ร่างกาย" และ "จิตใจ" และหากทำต่อเนื่องจนครบ 3 เดือน การฟื้นฟูจะยิ่งลึกถึงระดับเซลล์ นี่คือสิ่งที่ร่างกายกำลังเกิดขึ้น การเปลี่ยนแปลงที่สังเกตได้อาจแตกต่างกันไปตามปริมาณและระยะเวลาที่เคยดื่ม แต่โดยทั่วไปมีดังนี้  

สัปดาห์ที่ 1 หลังงดดื่มแอลกอฮอล์

• ร่างกายเริ่มปรับตัวนอนหลับดีขึ้น รูปแบบการนอนเริ่มเป็นปกติ 

• การตัดสินใจที่ดีขึ้น ความคิดสร้างสรรค์ดีขึ้น

• ร่างกายไม่ขาดน้ำ ปวดศีรษะน้อยลง ไม่รู้สึกเหนื่อยล้า

สัปดาห์ที่ 2 หลังงดดื่มแอลกอฮอล์ 

• อาการกรดไหลย้อนน้อยลง

• เยื่อบุกระเพาะอาหารได้รับการฟื้นฟู

• การผลิตกรดในกระเพาะอาหารเริ่มสมดุลมากขึ้น

สัปดาห์ที่ 3 หลังงดดื่มแอลกอฮอล์

• ความดันโลหิตกลับมาเป็นปกติ

• ลดความเสี่ยงของโรคหลอดเลือดสมองและปัญหาหัวใจ

• การทำงานของไตดีขึ้น

สัปดาห์ที่ 4 หลังงดดื่มแอลกอฮอล์

• ผิวดูดีขึ้น ผิวของคุณมีความชุ่มชื้น

• การทำงานของตับจะฟื้นตัว

• การหมุนเวียนของเซลล์ดีขึ้น 

ผ่านมา 1 เดือน สุขภาพที่ดีจะค่อย ๆ เกิดขึ้น และหากทำต่อไปอีกแน่นอนว่าต้องดีขึ้นไปอีกในหลาย ๆ ด้าน ดังนี้

ผิวพรรณเปล่งปลั่งขึ้น เพราะร่างกายได้พัก

1. การขับสารพิษดีขึ้น เมื่อไม่มีแอลกอฮอล์ ร่างกายไม่ต้องทำงานหนักในการกำจัดสารพิษ ผ่านตับและไต  

2. ผิวไม่แห้ง ไม่กร้าน (ลดภาวะขาดน้ำ) แอลกอฮอล์ดึงน้ำออกจากร่างกาย ทำให้ผิวขาดความชุ่มชื้น งดดื่มแล้ว ผิวจะกลับมานุ่ม เด้ง มีชีวิตชีวา

3. ลดการอักเสบของผิว สิว ผิวแดง หรือปัญหาผิวอักเสบจะดีขึ้น เพราะไม่มีตัวกระตุ้นจากแอลกอฮอล์

4. การดื่มแอลกอฮอล์อย่างต่อเนื่องสามารถทำลายคอลลาเจนและอีลาสตินในผิว ซึ่งเป็นส่วนสำคัญที่ทำให้ผิวดูอ่อนเยาว์และยืดหยุ่น การงดแอลกอฮอล์ช่วยป้องกันการเสื่อมสภาพของโปรตีนเหล่านี้ ทำให้ผิวดูมีความกระชับและไม่หย่อนคล้อย 

สมองปลอดโปร่ง อารมณ์ดี มีความสุขมากขึ้น

1. สมองคิดได้ชัดเจนขึ้น การงดแอลกอฮอล์ช่วยให้การคิด การจดจำ และสมาธิดีขึ้น 

2. ลดอาการซึมเศร้าและความเครียด หลายคนเข้าใจผิดว่าเหล้าช่วยคลายเครียด แต่จริง ๆ แล้วมันทำให้ภาวะซึมเศร้าและความวิตกกังวลแย่ลง งดดื่มแล้วใจจะเบาและสบายมากขึ้น

3. หลับดีขึ้น ตื่นไม่เพลีย แม้เหล้าทำให้หลับง่าย แต่เป็นการหลับที่ไม่ลึก พอตื่นขึ้นมาจะยังรู้สึกอ่อนเพลีย งดดื่มแล้วจะได้หลับแบบพักจริง

4. แอลกอฮอล์สามารถสร้างวงจรของความเครียดและความวิตกกังวล เนื่องจากเป็นสารกระตุ้นที่ท าให้เกิดความไม่สมดุลในสารเคมีของสมอง การเลิกดื่มแอลกอฮอล์ช่วยลดความเครียดและความวิตกกังวลในระยะยาวได้

5. ความสัมพันธ์กับคนรอบตัวดีขึ้น เมื่อควบคุมอารมณ์ได้ดีขึ้น จะสื่อสารกับคนใกล้ชิดได้ดีขึ้นด้วย ไม่ใช่แค่ผิวที่ดีขึ้น แต่ "ใจ" ก็ดีขึ้นด้วย

รูปร่างดี น้ำหนักลดลงได้แบบไม่ฝืน

การงดดื่มแอลกอฮอล์ มีผลดีต่อน้ำหนักรวมถึงสุขภาพโดยรวม ตั้งแต่การลดปริมาณแคลอรี่ที่ได้รับ ปรับปรุงการเผาผลาญ และลดการสะสมไขมัน แอลกอฮอล์เต็มไปด้วยแคลอรี่ที่ร่างกายใช้ประโยชน์ไม่ได้ ฉะนั้นเลิกดื่ม ระบบย่อยและการเผาผลาญกลับมาทำงานดีขึ้น น้ำตาลลดลง พุงยุบ ไขมันสะสมลดลง ระบบฮอร์โมนโดยเฉพาะฮอร์โมนเพศชาย/หญิงสมดุลมากขึ้น

สุดท้าย เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ไม่ใช่แค่ทำให้มึนเมาเพียงชั่วคราว แต่ยังเป็น ต้นเหตุสำคัญของการเจ็บป่วยและการเสียชีวิต จากโรคเรื้อรังจำนวนมาก ทั้งในระยะสั้นและผลสะสมระยะยาว โดยเฉพาะหากดื่มเป็นประจำหรือมีภาวะ "ติดสุรา" ระบบสำคัญของร่างกายจะค่อย ๆ เสื่อมลงอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

แอลกอฮอล์จึงไม่ใช่แค่ "เครื่องดื่มเพื่อสังสรรค์" แต่คือสิ่งที่ค่อย ๆ บั่นทอนสุขภาพแบบเงียบ ๆ จนกว่าจะสายเกินไป หากเริ่มลด ละ เลิก ได้วันนี้ คือการให้โอกาสร่างกายได้กลับมาฟื้นฟูตัวเองอย่างแท้จริง

การเลิกแอลกอฮอล์ไม่ใช่แค่เรื่องของ "ไม่ดื่ม" แต่คือการให้โอกาสร่างกายและจิตใจได้ "ฟื้นคืน" กลับมาเป็นเวอร์ชันที่ดีขึ้น ไม่ว่าจะอายุมาก หรืออายุยังน้อย ทุกคนก็หันมาใส่ใจตัวเองให้ดีขึ้นได้ 

อ้างอิงข้อมูล : กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข, สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)

อ่านข่าว : ถอดรหัสไฟใต้ระลอกใหม่ เมื่อบีอาร์เอ็นคือฝ่ายคุมเกม?

ส่งต่อ "รอยยิ้ม" เด็กจุฬาฯ คิดค้น "ถุงมือช่วยน้องพิการทางสมอง"