นับเป็นคดีประวัติศาสตร์ ไม่เคยมีมาก่อน เมื่อศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยคดี นายพิเชษฐ์ เชื้อเมืองพาน พ้นรองประธานสภาผู้แทนฯ และพ้นสมาชิกภาพ สส.เชียงราย พรรคเพื่อไทย และถูกตัดสิทธิ์การเมือง 10 ปี กรณีโยกงบประมาณ ปี 2568-2569 ลงพื้นที่เลือกตั้งของตัวเอง
ทั้งนี้ถูกร้องเป็นผู้ให้ความเห็นชอบอนุมัติสั่งการให้ทำโครงการเสนอและแปรญัตติ งบประมาณของสำนักงานเลขาธิการสภาฯ 3 โครงการ และยังเสนอโครงการดังกล่าวอีกครั้ง ในงบประมาณ 2569
ศาลรัฐธรรมนูญมีมติว่า เป็นการฝ่าฝืนบทบัญญัติรัฐธรรมนูญ มาตรา 144 วรรคสอง ที่ระบุห้ามการเสนอ แปรญัตติ หรือกระทำใด ที่มีผลให้ สส. สว. หรือ กมธ. มีส่วนได้เสีย ไม่ว่าโดยตรงหรือโดยอ้อม ในการใช้งบประมาณรายจ่าย ซึ่งจะกระทำมิได้
หลังจากนายภัณฑิล น่วมเจิม สส.พรรคประชาชน และสส.รวม 121 คน ยื่นคำร้องเสนอความเห็นต่อศาลรัฐธรรมนูญ เพื่อพิจารณาวินิจฉัยตามมาตรา 144 วรรคสาม
ถือเป็น “ฟาสต์แทร็ค” หรือทางลัดที่รวดเร็วมาก เพราะได้เปิดช่องให้สมาชิกรัฐสภา ไม่น้อยกว่า 1 ใน 10 ของจำนวนสมาชิกทั้งหมด เท่าที่มีอยู่ของแต่ละสภา สามารถยื่นเสนอต่อศาลรัฐธรรมนูญเพื่อพิจารณา
ที่สำคัญศาลรัฐธรรมนูญต้องพิจารณาวินิจฉัยให้แล้วเสร็จภายใน 15 วัน นับแต่วันที่ได้รับเรื่อง 17 ก.ค.2568 ด้วยมติ 8 : 1 และได้ให้นายพิเชษฐ์ ยื่นคำชี้แจงแก้ข้อกล่าวหาภายใน 21 ก.ค.นี้ ก่อนจะเริ่มไต่สวนพยาน 24 ก.ค. และนัดฟังคำวินิจฉัย 1 ส.ค.
นอกจากใช้เวลาค่อนข้างเร็วแล้ว ยังเป็นช่องทางใหม่ที่จะทำให้ สส.และ สว. รวมทั้งกรรมาธิการ พึงต้องระมัดระวัง หลังจากมีการระบุเรื่องนี้ไว้ในรัฐธรรมนูญ ปี 2560
ก่อนหน้านี้ ไม่มีเคยมีการระบุไว้ กับการเอาผิดเรื่องเสนองบ หรือแปรงบ หรือผันงบประมาณ ทั้งที่เป็นที่ทราบกันทั่วไปว่า เป็นช่องทางที่นักการเมืองชอบใช้ ผ่านการแทรกแซงหรือสั่งการข้าราชการประจำ
ในมาตรา 144 วรรค 3 ยังได้กำหนดบทลงโทษที่รุนแรงสำหรับนักการเมือง ไม่เพียงต้องพ้นจาก สส.และตำแหน่งที่นั่งอยู่เท่านั้น ยังจะถูกตัดสิทธิ์ลงสมัครเลือกตั้ง ตามที่ศาลรัฐธรรมนูญเห็นเหมาะสม ซึ่งสำหรับนักการเมืองแล้ว ไม่ต่างจากการถูกประหารชีวิตทางการเมือง
กรณีของนายพิเชษฐ์ ยังจะส่งผลถึงเก้าอี้รองประธานสภาผู้แทนฯ คนที่ 1 ที่ถูกจ้องตาเป็นมันจากทั้งภายในพรรคเพื่อไทย และพรรคร่วมรัฐบาล อย่างรวมไทยสร้างชาติ และพรรคกล้าธรรม ไม่นับต้องเลือกตั้งซ่อม เขต 7 จังหวัดเชียงราย ที่นายพิเชษฐ์เป็นอยู่
ไม่เพียงนายพิเชษฐ์ แต่ยังมีคนสำคัญในพรรคเพื่อไทย คือ น.ส.แพทองธาร ชินวัตร นายกฯ ที่รอคิวเผชิญชะตากรรมในคดีที่มีลักษณะเดียวกัน ตอนนี้อยู่ระหว่างการสอบสวนของ ป.ป.ช. หลังถูกร้องเรียนเช่นกัน
เพียงแต่เพราะผู้ร้องไม่ใช่ สส. หรือ สว. จึงต้องยื่นผ่าน ป.ป.ช. ทำให้จะมีขั้นตอนและใช้เวลามากกว่า แต่หากเรื่องไปถึงศาลรัฐธรรมนูญ ก็ต้องวินิจฉัยภายในกรอบเวลา 15 วันเช่นกัน
ผู้ยื่นร้องเมื่อ 25 เม.ย.2568 คือนายชาญชัย อิสระเสนารักษ์ อดีต สส.พรรคประชาธิปัตย์ นายสมชาย แสวงการ อดีต สว. นายนิติธร ล้ำเหลือ ทนายความ และ รศ.เจษฎ์ โทณะวณิก อดีตที่ปรึกษากรรมการยกร่างรัฐธรรมนูญ
ยื่นคำร้องต่อ ป.ป.ช. เพื่อส่งต่อให้ศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัย และถอดถอน คณะรัฐมนตรี สส. และ สว. หลังพบว่า กระทำผิด ม.144 รัฐธรรมนูญ และ ม.88 ของ พ.ร.ป.ว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต
เป็นการกล่าวหา รัฐบาลของ น.ส.แพทองธาร จัดทำร่าง พ.ร.บ.งบประมาณปี 2568 จำนวน 35,000 ล้านบาท โดยมีการแปรงบกู้ ที่เกี่ยวข้องกับภาระผูกพันทางกฎหมาย ไปใช้ในนโยบายแจกเงินดิจิทัล 10,000 บาท
เข้าข่ายฝ่าฝืนข้อห้ามแปรงบกู้ ผูกพันทั้งหนี้ต้น-ดอก เพื่อจุดประสงค์อื่น โดยเฉพาะการแจกจ่ายเพื่อเหตุจูงใจทางการเมือง
กรณีนี้ ป.ป.ช. มีมติรับเรื่องไว้ตรวจสอบข้อเท็จจริงเบื้องต้น แต่อยู่ในขั้นตอนตั้งคณะอนุกรรมการไต่สวน ซึ่งคณะกรรมการตรวจสอบ ได้รับมอบหมายให้ดำเนินการภายในกรอบ 60 วัน หากพบว่ามีมูล ป.ป.ช.ต้องเสนอต่อศาลรัฐธรรมนูญต่อไป
คดีนายพิเชษฐ์ จึงอาจเป็นบรรทัดฐาน ส่งผลสะเทือน ชนิดต้องลุ้นตัวโก่งทีเดียว สำหรับรัฐบาล น.ส.แพทองธาร ซึ่งขณะนี้ น.ส.แพทองธาร อยู่ระหว่างหยุดทำหน้าที่นายกฯ
ไม่เพียงเท่านั้น อาจลามถึง สส.และ สว.ที่ให้ความเห็นชอบใน พ.ร.บ.งบประมาณฯ ดังกล่าว แม้มีนักวิเคราะห์บางคนมองว่ามีความแตกต่าง และมีกฎหมายว่าด้วยเรื่องที่เกี่ยวข้องและสามารถเป็นที่พึงได้ สำหรับเรื่องที่ถูกร้องอยู่หลายฉบับ
แต่ไม่แน่นัก หัวใจรัฐธรรมนูญปี 2560 ที่ปฏิเสธกันได้ นอกจากปราบโกงแล้ว ยังเน้นเรื่องซื่อสัตย์สุจริตเป็นที่ประจักษ์ และไม่ฝ่าฝืนมาตรฐานจริยธรรมอย่างร้ายแรงด้วย
และ “ฟาสแทร็ค” ปราบโกงเร็ว น่าจะถูกใจและทำให้คนมีความหวังมากขึ้น ส่วนนักการเมืองก็ต้องเสี่ยงกับหนทางที่ตีบตันลงกันเอาเอง
วิเคราะห์ : ประจักษ์ มะวงศ์สา บรรณาธิการอาวุโส
อ่านข่าว : ทั่วไทยฝนน้อย อ่าวไทย-อันดามัน คลื่นสูงในพื้นที่มีฝนฟ้าคะนอง
สถานทูตญี่ปุ่น แสดงความเสียใจต่อความสูญเสีย หลังร่วมสังเกตการณ์พื้นที่ชายแดนไทย