วันนี้ (2 ต.ค.2568) ยังคาดเดาไม่ได้ว่าภาวะชัตดาวน์รอบนี้จะยาวนานถึงเมื่อไหร่ เพราะเดโมแครตมีประเด็นงบประมาณไม่กี่อย่างที่ใช้ต่อรองกับรีพับลิกันซึ่งครองเสียงข้างมากในทั้ง 2 สภา แต่การเจรจานี้อาจต้องแลกเปลี่ยนกับหลายเรื่องที่กระทบประชาชนจำนวนมาก
ด้านหน้าทางเข้าอาคารรัฐสภาสหรัฐฯ หรือยูเอสแคปิตอล ตั้งป้ายแจ้งให้นักท่องเที่ยวทราบว่าศูนย์ผู้เยี่ยมชมปิดบริการชั่วคราว เนื่องจากรัฐบาลกลางระงับการจัดสรรงบประมาณ หอสมุดรัฐสภาที่ตั้งอยู่ภายในและเป็นจุดนิยมของนักท่องเที่ยวก็ปิดเช่นกัน
ความเปลี่ยนแปลงนี้เกิดขึ้นในเช้าวันที่ 1 ต.ค. ตามเวลาท้องถิ่นสหรัฐฯ หลังรัฐบาลกลางเข้าสู่ภาวะชัตดาวน์ตั้งแต่เวลาเที่ยงคืน 1 นาทีของวันที่ 1 ต.ค. ซึ่งตรงกับ 11.01 น. ตามเวลาไทย
ภาวะชัตดาวน์คือการที่หน่วยงานรัฐหยุดให้บริการชั่วคราว ส่งผลให้เจ้าหน้าที่รัฐนับแสนคนต้องถูกพักงานโดยไม่ได้รับค่าตอบแทน บริการสาธารณะต่าง ๆ ภายใต้รัฐบาลกลางที่ไม่ใช่เรื่องเร่งด่วนจะถูกระงับชั่วคราว
ผลกระทบเบื้องต้น ได้แก่ การดำเนินคดีในศาลรัฐบาลกลาง การช่วยเหลือทหารผ่านศึก เงินช่วยเหลือด้านการศึกษา โครงการวิจัยทางวิทยาศาสตร์ และการวิเคราะห์เศรษฐกิจ เช่น ข้อมูลตัวเลขการจ้างงานที่กำหนดเผยแพร่พรุ่งนี้และถูกจับตามองอย่างใกล้ชิด
หน่วยงานอุทยานแห่งชาติสหรัฐฯ ก็ได้รับผลกระทบ เช่น ที่นิวยอร์ก ยังเปิดให้นักท่องเที่ยวขึ้นเรือชมเทพีเสรีภาพได้ แต่ปิดพื้นที่ไม่ให้ขึ้นยอดอนุสาวรีย์ชั่วคราว
อย่างไรก็ตาม หน่วยงานรัฐบาลกลางบางแห่งยังดำเนินการต่อไป เช่น ตำรวจและหน่วยงานบังคับใช้กฎหมายที่รักษาความปลอดภัยและปกป้องชีวิตทรัพย์สิน เจ้าหน้าที่ทหารประจำการและรักษาชายแดนยังต้องปฏิบัติหน้าที่ แม้ยังไม่ได้รับเงินเดือน การควบคุมจราจรทางอากาศและเจ้าหน้าที่ความปลอดภัยคมนาคมยังทำงานเพื่อความปลอดภัยในการเดินทางทางอากาศ แม้บางส่วนอาจไม่ได้รับค่าจ้างชั่วคราว และบริการสุขภาพฉุกเฉินยังคงมีอยู่
เหตุการณ์นี้เกิดหลังวุฒิสภาสหรัฐฯ ไม่สามารถผ่านมติรับรองงบประมาณระยะสั้นที่สภาผู้แทนราษฎรผลักดันมาก่อนหน้านี้ เพื่อให้มีงบใช้ถึง 21 พ.ย. แม้รีพับลิกันครองเสียงข้างมากในวุฒิสภา 53 เสียง แต่ไม่พอเพราะต้องการ 60 เสียง จึงต้องอาศัยเดโมแครต
แต่เดโมแครตไม่ให้ความร่วมมือเนื่องจาก 2 พรรคเห็นต่างเรื่องงบประมาณ โดยเดโมแครตยืนกรานให้ต่ออายุมาตรการเงินอุดหนุนประกันสุขภาพสำหรับผู้มีรายได้น้อยซึ่งจะหมดอายุปลายปีนี้ กลัวว่าถ้ารีพับลิกันไม่เห็นด้วย ชาวอเมริกันหลายล้านคนจะจ่ายเบี้ยประกันแพงเกินไป
ภาวะชัตดาวน์ครั้งนี้ไม่ใช่ครั้งแรก สมัยทรัมป์เป็นประธานาธิบดีครั้งที่ 1 ในปี 2561 ก็เกิดปัญหานี้มาแล้ว ถ้านับตั้งแต่ปี 2564 ครั้งนี้เป็นครั้งที่ 15 ส่วนครั้งที่แล้วกับทรัมป์ ปัญหามาจากการผลักดันงบสร้างกำแพงกั้นพรมแดนเม็กซิโก 5,700 ล้านดอลลาร์สหรัฐ แต่สุดท้ายทรัมป์ยอมถอย
ชัตดาวน์ครั้งที่ยาวนานที่สุดเกิดในยุคทรัมป์สมัยแรก ปลายปี 2561 ถึงต้นปี 2562 กินเวลา 35 วัน จนทรัมป์ยอมถอยให้เดโมแครต ขณะที่ยุคโอบามา ชัตดาวน์ 16 วันในปี 2556 และยุคคลินตันในปี 2538 เจอ 2 รอบ ปลายปี กินเวลา 5 วันกับ 21 วัน โดยรีพับลิกันครองเสียงข้างมากในสภา ทำให้ขัดแย้งกับรัฐบาลเดโมแครตมาก
นับตั้งแต่สภาคองเกรสใช้กระบวนการผ่านงบประมาณแบบใหม่ตั้งแต่ปี 2519 สหรัฐฯ เผชิญชัตดาวน์มากกว่า 20 ครั้ง
สำหรับครั้งนี้ ทรัมป์และแกนนำรีพับลิกันโทษเดโมแครตเต็ม ๆ โดยเรียกว่านี่คือชัตดาวน์ของเดโมแครต บางส่วนกล่าวหาว่าพรรคคู่แข่งใช้รัฐบาลเป็นตัวประกันเพื่อเจรจาเรื่องค่ารักษาพยาบาล Obamacare
ขณะที่เดโมแครตยืนกรานว่าชัตดาวน์ครั้งนี้เป็นฝีมือรีพับลิกัน และพร้อมเจรจายุติ ถ้ารีพับลิกันแก้ปัญหาสาธารณสุขที่ตัวเองก่อไว้
อ่านข่าวอื่น :
เศรษฐกิจโลกไม่ "ชัดเจน" เมื่อสหรัฐฯ "ชัตดาวน์"
รบ.สหรัฐฯ "ชัตดาวน์" หน่วยงานรัฐเกือบทั้งหมดพักงานไม่มีกำหนด