"ชุดไทยพระราชนิยม" พระอัจฉริยภาพ "สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง"

พระมหากรุณาธิคุณของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ต่อวงการศิลปวัฒนธรรม ก่อให้เกิดรากฐานและความภาคภูมิในการอนุรักษ์และฟื้นฟูนานัปการ หนึ่งในนั้นคือ "ชุดไทยพระราชนิยม" ที่ส่งผลต่อการสานต่องานผ้าไทย และกำลังจะกลายเป็นมรดกภูมิปัญญาที่จับต้องไม่ได้ของมนุษยชาติของ UNESCO ภายในปี 2569

ไทยบันเทิง Thai PBS พาย้อนต้นทางพระอัจฉริยภาพด้านแฟชั่น เพื่อน้อมสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณอันหาที่สุดมิได้

ความงดงามวิจิตร จากชุดฉลองพระองค์จริง ในพิพิธภัณฑ์ผ้า ในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ สะกดสายตาผู้ชมและหากยิ่งได้รู้ที่มาของ "ชุดไทยพระราชนิยม" ที่จัดแสดง ยิ่งสะท้อนถึงพระพระอัจฉริยภาพด้านแฟชั่นของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ผู้ทรงริเริ่ม ฟื้นฟู และส่งต่อมรดกของชาติให้แก่คนไทย

ชุดไทยจิตรลดา เป็นชุดไทยพิธีตอนกลางวัน ผ้าซิ่นป้ายเป็นผ้าไหมยกดอกมีเชิงหรือยกดอกทั้งตัว เสื้อแขนยาว ผ่าอก คอกลม มีขอบตั้ง (ภาพจาก หน่วยราชการในพระองค์)

ย้อนไปเมื่อครั้งสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง จะโดยเสด็จพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร พระราชดำเนินเยือนสหรัฐอเมริกาและยุโรปอย่างเป็นทางการ ในปี พ.ศ. 2503 ครั้งนั้นมีพระราชดำริว่า สตรีไทยยังไม่มีเครื่องแต่งกายประจำชาติเหมือนที่อื่น ๆ เช่น ชุดส่าหรีของสตรีอินเดีย ชุดกิโมโนของสตรีญี่ปุ่น จึงทรงศึกษาค้นคว้า ทั้งจากอาจารย์ด้านประวัติศาสตร์ รวมถึงหาพระรูปพระมเหสีของรัชกาลก่อน และของเจ้านายพระองค์อื่น ๆ และโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้มีการตัดเย็บเพื่อใช้ในการเสด็จพระราชดำเนินเยือนต่างประเทศครั้งนั้น นับเป็นจุดเริ่มต้นของการเกิด "ชุดไทยพระราชนิยม"

ที่มา : หนังสือรัตนราชินีศรีประเทศ

ต่อมาได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ข้าราชบริพารในพระองค์จัดแสดงชุดไทยพระราชนิยมขึ้นในงานฉลองครบรอบร้อยปีกาชาด ณ เวทีลีลาศสวนอัมพร ในปี พ.ศ. 2507 และได้มีพระราชานุญาตให้จัดพิมพ์สมุดภาพ "หญิงไทย" เผยแพร่การแต่งกายชุดไทยพระราชนิยม 5 ชุดคือ ชุดไทยเรือนต้น, ไทยจิตรลดา, ไทยอมรินทร์, ไทยบรมพิมาน, ไทยจักรี และต่อมาทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ สร้างสรรค์ขึ้นอีก 3 แบบ คือ ชุดไทยดุสิต, ไทยจักรพรรดิ และไทยศิวาลัย ซึ่งชุดไทยทั้ง 8 แบบนี้ได้กลายเป็นมาตรฐานของชุดประจำชาติ ที่ต่อมาเกิดการประยุกต์เป็นชุดไทยอีกหลาย ๆ แบบ และสิ่งที่สืบเนื่องต่อมาก็คือการฟื้นฟูผ้าไทยท้องถิ่นผ่านงานศิลปาชีพ จนเป็นที่นิยมแพร่หลาย

ชุดไทยศิวาลัย ชุดไทยแบบนี้ใช้ในงานพิธีเต็มยศ ทั้งกลางวันและกลางคืน เป็นแบบเดียวกับชุดไทยบรมพิมาน แต่มีผ้าสไบห่มทับ (ภาพจาก หน่วยราชการในพระองค์)

ปัจจุบันหนึ่งวาระแห่งชาติด้านวัฒนธรรมของประเทศไทยก็คือ การเสนอ "ชุดไทย: ความรู้ งานช่างฝีมือ และแนวปฏิบัติการแต่งกายชุดไทยประจำชาติ" ต่อองค์การยูเนสโก เพื่อขึ้นทะเบียนเป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของมนุษยชาติ ซึ่งคาดว่าจะได้รับการประกาศภายในปี พ.ศ. 2569

ด้วยชุดไทยสะท้อนอัตลักษณ์ของความเป็นไทยผ่านศิลปะการตัดเย็บ การเลือกใช้ผ้า และลวดลายที่อ่อนช้อยงดงาม งานช่างฝีมือ อันเกิดขึ้นจากการสั่งสมองค์ความรู้และฝีมือของช่างในแต่ละท้องถิ่นทั่วประเทศ นับเป็นพระอัจฉริยภาพที่สร้างความภาคภูมิใจ และเป็นสิ่งที่สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงมอบไว้ให้เป็นมรดกแก่คนไทย

ที่มาภาพ : หนังสือรัตนราชินีศรีประเทศ

อ่านข่าว : ตำรวจแจ้งเส้นทาง ขบวนเคลื่อนพระบรมศพ สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง

“ถ้าไม่มีใครดู ฉันจะดูเอง” พระดำรัส “สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง” พลิกฟื้นโขน

สื่อต่างประเทศ รายงานข่าว "สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง" สวรรคต