บางน้อย ค่อยๆ รัก
“บางน้อย” เป็นชุมชนริมน้ำไม่ไกลจากอัมพวา จังหวัดสมุทรสงคราม พื้นที่เล็กๆ แห่งนี้เคยเป็นศูนย์กลางการค้าทางน้ำที่สำคัญของลุ่มน้ำแม่กลอง ที่ชาวสวนนำผลผลิตขึ้นเรือมาค้าขายกันจนกระทั่งมีถนนตัดผ่าน ชาวสวนหันมาขนส่งสินค้าทางรถยนต์ ตลาดน้ำจึงถูกลดความสำคัญลงและหายไปในที่สุดแต่ต่อมา....ตลาดน้ำบางน้อยเกิดขึ้นมาอีกครั้ง จากอิทธิพลการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม ป้ายตลาดน้ำถูกสร้างขึ้นใหม่ เพื่อนำอดีตกลับคืนมา แม้ว่าวันนี้...จะไม่มีเรือขายผลไม้จริงๆ แล้วก็ตามติดต...
กราฟฟิตี้ พ่นแหลก
การขีดเขียนและพ่นสีสเปรย์ลงบนกำแพง อย่างที่เรียกกันว่า กราฟฟิตี้ นั้น พบเห็นได้ในโลก โดยเฉพาะเมืองใหญ่ๆ ที่มีสิ่งก่อสร้างถูกทิ้งร้าง บางคนเปรียบกราฟฟิตี้เป็นสัญลักษณ์ของความเป็นขบถ บางคนเห็นเป็นงานศิลปะ ในขณะที่บางคนว่าไม่ใช่แต่ปฏิเสธไม่ได้ว่า งานกราฟฟิตี้กลายเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตเมือง ที่ผู้พบเห็น บ้างเดินผ่าน บ้างต้องหยุดมอง หยุดคิด ไปแล้ว แล้วอะไรคือสิ่งที่ writer หรือ artist ต้องการสื่อสารผ่านกราฟฟิตี้ พื้นที่การแสดงออกเหล่านี้มีความหมายอย่าง...
รางดี ลางร้าย
ระบบขนส่งมวลชนแบบราง ที่กระจายตัวอยู่ทั่วเมือง ทำให้ ชุมชน บ้าน ย่าน ถิ่น ในแนวรถไฟฟ้า ถูกกว้านซื้อจับจองพื้นที่ไปทำที่พักแนวสูง...จากที่ดิน ซึ่งเคยเป็นที่อยู่ของคนเล็กคนน้อย และคนต่างถิ่นที่เข้ามาหาเช้ากินค่ำสร้างเนื้อสร้างตัวในเมืองใหญ่เมื่อ “รางรถไฟฟ้า” เคลื่อนตัวมาถึง จึงกลายเป็น “ลางร้าย” ของคนมากมาย หลายคนต้องระเห็จออกจากที่ที่เคยอยู่ มีเพียงคนส่วนน้อยเท่านั้น ที่ได้เป็นเจ้าของที่ดินผืนเล็กๆ ที่ตัวเองเคยอยู่ และสามารถยิ้มรับกับรถไฟฟ้าที่มาถ...
เซ็กซี่แพนเค้ก
การที่คนธรรมดาจะมีพื้นที่ในการแสดงออกจนเป็นที่ยอมรับในสังคมนั้น ดูจะเป็นเรื่องยาก หากแต่ในโลกอินเทอร์เน็ต ไม่ว่าจะคนรวย คนจน หรือคนธรรมดา เรื่องยากๆ นี้กลับเกิดขึ้นได้“เซ็กซี่แพนเค้ก” เพจ Facebook ที่มีคนคลิกไลค์ติดตามในหลักล้าน เป็นปรากฏการณ์ที่ยืนยันได้ดี ถึงการใช้พื้นที่ออนไลน์สร้าง “ตัวตน” สร้าง “พื้นที่” ทางสังคมชีวิตธรรมดาๆ ของกะเทยบ้านนอก มาโลดแล่นอยู่บนโลกออนไลน์ได้อย่างไร? ติดตามได้ในสารคดี ก(ล)างเมือง ตอน เซ็กซี่แพนเค้ก วันเสาร์ที่ 30 พ...
สวรรค์เบี่ยง
แรงงานไทยออกเดินทางเสี่ยงโชคข้ามน้ำ ข้ามทะเล ไปประเทศไต้หวัน ประเทศที่มีการคุ้มครองสวัสดิการแรงงานต่างชาติดีอันดับต้นๆ ของโลก จากสวรรค์บ้านนา สู่สวรรค์ของแรงงานไทยในต่างประเทศ พวกเขาต้องปรับเปลี่ยนวิถีชีวิต พร้อมทั้งเรียนรู้เพื่อเท่าทันวัฒนธรรมที่แตกต่าง รวมถึงเผชิญหน้ากับสิ่งเร้ามากมายที่นำพาออกจากเส้นทางเป้าหมายในการหาเงินส่งกลับบ้าน ก่อนจะกลับกลายเป็นอย่างอื่น พบกับชีวิตและความคิดของเหล่าแรงงานไทยในประเทศไต้หวัน จากสารคดีก(ล)างเมือง ตอน สวรรค์...
เขาชื่อ “ศักดิ์”
ชายในจริตหญิง คือ วิถีที่แตกต่าง หลายคนมองเขาเหล่านี้ ไม่เหมือนกับผู้ชายทั่วไป ซึ่งเราพบเห็นได้ในสังคมเมือง แต่ในสังคมชนบท โดยเฉพาะชุมชนอีสาน ผู้ชายที่แสดงบทบาทข้ามเพศ ยังคงมีรูปลักษณ์ชายมากกว่าหญิง และดำรงบทบาททั้งชายและหญิงควบคู่กันไป ด้วยความต่าง สังคมชนบทยอมรับในความเป็นเขาอย่างไรติดตามเรื่องราวของลุงศักดิ์ ชายวัย 52 ปี อ.ทรายมูล จ.ยโสธร ที่ตั้งแต่เด็กถึงปัจจุบัน ถูกขนานนามว่า “ศักดิ์กระหรี่” ในสารคดีก(ล)างเมือง ตอน เขาชื่อ “ศักดิ์” วันเสาร์ท...
คน ใต้ ตอ
“รถไฟฟ้า” คือพาหนะเดินทางของคนเมืองที่สะดวกสบาย แต่สำหรับพื้นที่ไกลออกไปซึ่งกำลังอยู่ระหว่างการดำเนินการก่อสร้าง ผู้คนสองฝากฝั่งกำลังมีชีวิตที่เปลี่ยนไปและภายใต้เสาตอหม้อเหล่านี้ ยังมีแรงงานกลุ่มใหญ่ ปักหลักทำงานก่อสร้างอยู่กลางถนน ทั้งกินอยู่ ผูกเปลนอนพักเอาแรง ท่ามกลางฝุ่นควันและเสียงอึกทึกวันละ 12 ชั่วโมงมานานหลายปี เพื่อสร้างความสะดวกสบายให้กับชีวิตเมือง วิถีชีวิตภายใต้เสาตอหม้อเหล่านี้จะเป็นอย่างไร ติดตามได้จากสารคดีก(ล)างเมือง ตอน “คน ใต้ ต...
พิบูลสงคราม
เมื่อเอ่ยถึงผู้นำประเทศในประวัติศาสตร์ไทยสมัยใหม่ หนึ่งในผู้ที่เรานึกถึง ก็คือ จอมพล ป. พิบูลสงคราม ผู้ใช้นโยบายสร้างประเทศแบบชาตินิยม ร่องรอยของสิ่งที่เกิดขึ้นในยุคจอมพล ป.นั้นยังคงเห็นได้ในวันนี้ ที่เป็นรูปธรรมก็คือสิ่งก่อสร้าง อาคารต่างๆ อันสะท้อนความคิดของยุคสมัย ภาพยนตร์สารคดีในวันนี้ จะพาเราจะเดินทางไปกับ "อาจารย์สิทธา เลิศไพบูลย์ศิริ" นักวิชาการอิสระผู้สนใจเรื่องประวัติศาสตร์ชาติ เพื่อสำรวจสิ่งปลูกสร้างยุคจอมพล ป. ที่หลงเหลืออยู่ในจังหวัดล...
ฮิญาป
ทุกวันนี้แม้คนจะหันมามองและให้การยอมรับอิสลามมากขึ้น แต่ก็มีบางเรื่องที่ยังคงต้องการความเข้าใจ เช่น "ฮิญาป" หนึ่งในเครื่องแบบที่เป็นเสมือนสัญลักษณ์ทางศาสนาของอิสลาม หรือบางคนอาจมองเห็นเป็นสัญลักษณ์ของการแบ่งเพศก็ตามนั้น แม้มันจะถูกกำหนดขึ้นนับตั้งแต่ยุคเริ่มต้นของศาสนา แต่ก็ไม่สามารถหลบหลีกข้อสงสัยของนักสิทธิมนุษยชนทั้งหลาย กระทั่งคนทั่วไปได้ หลากหลายคำถามที่มีต่อฮิญาป เครื่องแบบแห่งศรัทธา? ผู้คลั่งลัทธิในโลกใบใหม่? การจำกัดสิทธิสตรี? กระทั่ง การ...
เด็กชาย 3 ชื่อ
รอบๆ ตัวเรานั้น ล้วนเกี่ยวข้องสัมพันธ์กับผู้คนที่แตกต่างหลากหลาย ที่ชุมชนในสามจังหวัดชายแดนใต้ก็เช่นกันในความหลากหลายทางชาติพันธุ์ วัฒนธรรม ภาษา ที่อยู่ร่วมกันมานาน ภายใต้ความแตกต่าง “บอส” เด็กชายวัย 11 ปี อาศัยอยู่กับอากงและอาม่าที่อ.รือเสาะ จ.นราธิวาส ในบ้านคนจีนนับถือศาสนาพุทธหลังเดียวที่อยู่ในชุมชนมลายูบอสพูดได้สามภาษา ทั้ง ไทย จีน มลายู และเขามีเพื่อนเล่นไม่ต่างจากเด็กทั่วไป ชีวิตที่ดูธรรมดาของบอส ในพื้นที่ที่มีสถานการณ์ที่ไม่ธรรมดา กำลังบอก...
Me Filipino
หลายคนอาจไม่เคยรู้ว่าในประเทศไทยนั้น มีหนุ่มสาวชาวฟิลิปปินส์ เพื่อนบ้านอาเซียนของเราอาศัย และทำงานอยู่เป็นจำนวนไม่น้อย พวกเขาเดินทางออกนอกประเทศเมื่อจบการศึกษา ด้วยเชื่อว่าการได้ทำงานในต่างประเทศจะนำไปสู่ชีวิตที่ดีกว่า แต่ทว่าการใช้ชีวิตอยู่ในต่างแดนนั้นไม่ใช่เรื่องง่ายอะไรคือสิ่งที่อยู่ในเบื้องลึกหัวใจของคนไกลบ้าน อะไรคือสิ่งที่ผลักดันให้พวกเขาต้องเดินทางไกล และชีวิตที่ต้องปรับตัวบนวิถีที่แตกต่างนั้นเป็นอย่างไร ทำความรู้จักกับหนุ่มสาวชาวฟิลิปปิน...
จากรัฐฉานสู่เมืองเชียงใหม่
เชียงใหม่ เมืองที่มีวิถีเช่นเดียวกับเมืองใหญ่ทั่วไป นั่นคือการเติบโตที่ต้องอาศัยแรงงานจากประเทศเพื่อนบ้านแรงงานเพื่อนบ้านที่เชียงใหม่ ส่วนใหญ่เป็นชาวไทใหญ่จากรัฐฉาน ประเทศพม่า โดยที่การเดินทางมาของชาวไทใหญ่สู่เมืองเชียงใหม่นั้น มีมานานนับร้อยปีแล้ว ทุกวันนี้ พวกเขาเป็นผู้เติมเต็มกำลังแรงงานที่คนไทยไม่ทำไม่ว่างานจะหนักและน่าเบื่ออย่างไร ไม่ว่าชีวิตแรงงานในต่างแดนจะยากเย็นแค่ไหน พวกเขาก็ยังคงมุ่งมั่นทำงานเพื่อเลี้ยงชีวิตต่อไป ให้สมกับความตั้งใจที่พ...
เชียงใหม่ DIY
“จังหวัด” เป็นหน่วยการปกครองส่วนภูมิภาค ที่อยู่ภายใต้กระทรวงมหาดไทย มาตั้งแต่หลังเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ.2475แม้ช่วง 80 ปีที่ผ่านมา รัฐไทยได้กระจายอำนาจสู่การปกครองส่วนท้องถิ่นมากขึ้นเป็นลำดับ แต่จนถึงปัจจุบัน การกระจายอำนาจนั้นยังคงเผชิญกับการต่อต้านและเป็นไปอย่างล่าช้า ทั้งเรื่องการจัดสรรรายได้และภาษี ทั้งการถูกกำกับดูแลจนขาดอิสระ กลายเป็นคําถามต่อส่วนกลางเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ นำไปสู่ข้อเสนอเรื่อง "จังหวัดจัดการตนเอง"ท่ามกลางการขานรับอย่างคึกคัก...
สังขาร อันเป็นสุนทรียะ
ความงามนั้นมิได้จำกัดอยู่แค่ การมองเห็น สี รูปร่าง หรือรูปทรงที่คนส่วนใหญ่คิดว่าดีว่างาม และมีขอบเขตอยู่แค่ความงามตามนิยม หรือสิ่งที่สังคมนิยามขึ้นมาเท่านั้น หากยังมีความงามที่อยู่ในรูปทรงที่คนส่วนใหญ่ไม่เรียกว่างาม เป็นรูปทรง โครงร่างที่แปลกแยก ผิดแปลกจากสิ่งที่คนทั่วไปนิยมใครจะรู้ว่า ความอ้วนที่เกินพอดี การผิดรูปร่างของสังขารคนคนหนึ่ง จะกลายมาเป็นแรงบันดาลใจในทางศิลปะ เป็นความงามที่ให้ความหมายใหม่สำรวจชีวิต ความเปลี่ยนแปลงของเจ้าของเรือนร่างซึ่...
หมู่บ้านฝนโปรยไพร
พื้นที่ราบกลางเทือกเขาบรรทัด เรียกกันว่า "บ้านตระ" หมู่บ้านเก่าแก่สืบความย้อนหลังไปถึงสามร้อยปี เก่าแก่จนกระทั่งสวนที่ปลูกไว้ได้กลายเป็นป่า ชาวบ้านที่นี่ผ่านวันเวลาของยุคสมัย ของชุมชนที่เป็นเส้นทางค้าขายในสมัยโบราณ จนถึงยุคสงครามประชาชนระหว่างเจ้าหน้าที่รัฐ กับพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย จนถึงปัจจุบันที่ต้องต่อสู้กับสิทธิเหนือที่ทำกินของตัวเอง สิทธิเพื่อผืนที่ดินที่พวกเขาอาศัยสืบเนื่องมาตั้งแต่รุ่นทวดรุ่นย่า สารคดีก(ล)างเมืองวันนี้ จะพาไปพูดคุยก...
ฮัลเล วังชา
ไม่มีใครที่ไม่รู้จัก “ลิเก” ศิลปะการแสดงที่อยู่คู่กับสังคมไทยมานาน และในอีกทาง ลิเกก็คืออาชีพเลี้ยงตนของศิลปินผู้เล่นคณะลิเก ‘ศรรัก’ จากจังหวัดสุโขทัย เป็นคณะลิเกเล็กๆ ที่เปิดโอกาสให้เด็กวัยรุ่นหนุ่มสาวที่ไม่ได้เรียนหนังสือ หรือไม่มีงานทำ ได้เข้ามาฝึกเล่น เพื่อเลี้ยงชีวิตและเพื่อสืบทอดวัฒนธรรม ลิเกคณะนี้จึงมีเด็กหน้าใหม่ๆ ผลัดเปลี่ยนหมุนเวียนกันขึ้นแสดงตามงานเล็กๆ น้อยๆ อยู่เสมอและในวันนี้นักแสดงลิเกหน้าใหม่ กำลังจะได้ขึ้นแสดงในงานใหญ่ระดับจังหวั...
เราชาวนาอยู่กับควาย
ที่บ้านหัวฝาย จังหวัดเชียงใหม่ กำลังจะมีการประชุมเรื่องสำคัญ เพราะบ้านห้วยฝายนั้นกำลังจะได้เป็นหมู่บ้านตัวอย่างในการทำแผนที่ "พื้นที่จัดการตัวเอง" วันนี้...ที่ประชุมแบบบ้านๆ ประกอบด้วยสมาชิกจากชุมชนบ้านหัวฝาย และผู้มาเยือนจากหมู่บ้านข้างเคียง เสียงจากวงสนทนาของพวกเขาชาวนา บอกว่านโยบายรัฐส่งผลต่อชีวิตคนปลูกข้าวอย่างไร, ทำไมชาวนาต้องทำความเข้าใจเรื่องกฎหมาย และอะไรคือ "ประชาธิปไตย" ของพวกเขาติดตามชมสารคดีก(ล)างเมือง ตอนเราชาวนาอยู่กับควาย วันอาทิตย...
โรงเรียนของหนู
การเรียนรู้เกิดขึ้นได้ทุกที่ ทุกเวลา ไม่ใช่เฉพาะในระบบการศึกษาเท่านั้น แต่ระบบการศึกษาแบบเดียว ไม่สามารถตอบสนองผู้เรียนที่มีความแตกต่างกันได้ ทั้งพื้นที่ บุคลิกภาพ ความสามารถเฉพาะตัว หรือทางวัฒนธรรม“การศึกษาทางเลือก” จึงเป็นทางหนึ่งเพื่อตอบโจทย์การเรียนรู้ที่สอดคล้องกับความต้องการที่แท้จริง แล้วในการดำรงอยู่ อะไรคือความหมายและคุณค่าของ “การศึกษาทางเลือก” ติดตามจากสารคดีก(ล)างเมือง ตอน “โรงเรียนของหนู” วันอาทิตย์ที่ 28 กันยายน 2557 เวลา 10.05 น. ท...
วิถี...แห่งมรสุม
“เมื่อทะเลเปลี่ยน วิถีชาวบ้านก็เปลี่ยน” วิถี...แห่งมรสุม สำรวจวิถีชีวิตของความเป็นอยู่และการใช้ชีวิตกับการเปลี่ยนแปลงในปัจจุบัน ที่มีผลกระทบอย่างไรต่อประมงพื้นบ้าน ในหมู่บ้านดาโต๊ะ ที่เคยรุ่งเรืองในด้านการประมง ยึดถืออาชีพการทำประมงในอ่าวปัตตานีเป็นอาชีพ หลักในการทำมาหากิน สืบทอดกันมาหลายรุ่นในภาวะปัจจุบัน ทรัพยากรในอ่าว ได้ลดน้อยลงอย่างรวดเร็วในระยะเวลา 10 -15 ปีที่ผ่านมา เกิดจากการเจริญเติบโตของจำนวนประชากรรอบอ่าว การเปลี่ยนแปลงนี้มีผลกระทบอย่...
