หล่อพระล้านนา

ชุมชนช่างหล่อ จังหวัดเชียงใหม่ ชุมชนเก่าแก่ที่มีชื่อเสียงในการหล่อพระพุทธรูปแบบเชียงแสนมาเกือบ 200 ปี ซึ่งในปัจจุบันเหลือเพียงบ้านของสล่าอี๊ด ชัยรัตน์ แก้วดวงแสง สล่าหล่อพระล้านนารุ่นที่ 5 ที่คงอนุรักษ์การหล่อพระโบราณ

ลงรักปิดทองลายรดน้ำ

ลงรักปิดทองลายรดน้ำ งานประณีตศิลป์แขนงหนึ่งที่มักจะพบเห็นได้ตามศาสนาสถานบริเวณอุโบสถ นอกจากนี้งานลงรักปิดทองลายรดน้ำยังมีลวดลายที่เป็นเอกลักษณ์ สะท้อนให้เห็นถึงฝีมือในเชิงช่างที่ต้องใช้ความประณีต ความมุมานะ

โขน งานหัตถศิลป์ไทย

"โขน" นาฏศิลป์ชั้นสูงที่เก่าแก่ของไทยที่มีมาตั้งแต่โบราณ โขน เป็นการรวมศาสตร์และศิลป์หลายแขนง หัวโขน หรือศิราภรณ์ ส่วนประกอบที่สำคัญของโขน เป็นงานประณีตศิลป์ที่รวบงานช่างแขนงต่าง ๆ เข้าไว้ด้วยกัน

สะล้อเมืองน่าน

สะล้อ เครื่องดนตรีประเภทสี ซึ่งจะนิยมเล่นอยู่ในวง สะล้อ ซอ ปิน อันเป็นการแสดงพื้นบ้านของจังหวัดน่าน การบรรเลงด้วยเครื่องดนตรี 2 ชนิด สะล้อ ปิน ผสมผสานกับการขับร้องคำสด เป็นเอกลักษณ์ของชาวน่านที่สืบทอดกันมากกว่า 700 ปี พ่อครูอรุณศิลป์ ดวงมูล ศิลปินพื้นบ้านเมืองน่าน คือผู้สืบสานการทำเครื่องดนตรีพื้นบ้านสะล้อ ปิน และการขับซอที่คอยขับบรรเลงเสียงเพลงอันเป็นเอกลักษณ์แห่งเมืองน่านมาอย่างยาวนาน

แกะสลักพระไม้เมืองน่าน

งานแกะสลักพระไม้เมืองน่าน งานศิลปะของชาวบ้านที่สร้างขึ้นด้วยความศรัทธาต่อพระพุทธศาสนา ชาวบ้านในชุมชนวัดมหาโพธิ จังหวัดน่านได้ร่วมกันอนุรักษ์การแกะสลักพระไม้ ซึ่งได้แรงบันดาลใจจากพระพุทธรูปแกะสลักไม้ ที่ประดิษฐานในพระอุโบสถ ที่มีประวัติยาวนานกว่า 200 ปี

ผีตาโขน

ผีตาโขน คือประเพณีที่เกี่ยวพันกับความเชื่อ ความศรัทธาของชาวบ้านอำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย เป็นประเพณีที่สืบทอดกันมาอย่างยาวนาน โดยมีช่างเอกลักษณ์ หาสิงทอง ผู้อนุรักษ์การทำหน้ากากผีตาโขนแบบโบราณ และช่างชาญชัย พรหมรักษา ช่างทำหน้ากากผีตาโขนแบบสวยงาม รวมถึงชาวบ้านในอำเภอด่านซ้ายยังคงร่วมกันรักษาการทำหน้ากากผีตาโขน เพื่อร่วมเล่นในประเพณีผีตาโขนในทุก ๆ ปี

ผ้าปะลางิง

ครูปิยะ สุวรรณพฤกษ์ หนึ่งในผู้ชุบชีวิตผ้าพื้นถิ่นชายแดนใต้อย่างผ้าปะลางิงที่สูญหายไปร่วม 80 ปี ให้กลับมามีชีวิตอีกครั้งและยังคงอนุรักษ์พัฒนาต่อยอด โดยการนำวัฒนธรรมการกิน การละเล่น สถาปัตยกรรม พืชพันธุ์ไม้ ภูมิปัญญาท้องถิ่นที่อยู่ภายใน 3 จังหวัดภาคใต้มาสร้างเป็นลวดลายที่บอกเล่าเรื่องราวลงบนผืนผ้า

หัตถกรรมลูกปัดโนรา

เนติพงค์ ไล่สาม ได้นำภูมิปัญญาการร้อยลูกปัด และลวดลายต่าง ๆ ที่อยู่บนชุดโนรา มาออกแบบมาต่อยอดสร้างสรรค์ให้งานดูมีมิติ มีความประณีตมากขึ้น เพื่อทำเป็นผลิตภัณฑ์รูปแบบต่าง ๆ ที่สามารถใช้ในชีวิตประจำวัน แต่ยังคงอนุรักษ์ภูมิปัญญาความเป็นเอกลักษณ์ของชุดโนรา

คัวตองล้านนา

ชุมชนพวกแต้ม ชุมชมที่ยังคงอนุรักษ์การทำคัวตองศิลปะของชาวล้านนา ที่ชาวบ้านในชุมชนสืบทอดกันมาจากรุ่นสู่รุ่น สล่านิวัติ เขียวมั่น ผู้สืบสานการทำคัวตองพุทธศิลป์ที่ยังคงถ่ายทอดองค์ความรู้ให้กับคนในชุมชน และแม่ครูสมจิตร อินทะยะ ช่างคัวตองหัตถศิลป์ ซึ่งสืบทอดการทำเล็บฟ้อน ดอกไม้ไหวแบบล้านนามาจากบรรพบุรุษ

ผ้าใยกัญชงเขียนเทียน

ครูธัญพร ถนอมวรกุล ผู้อนุรักษ์การทอผ้าใยกัญชงเขียนเทียน ซึ่งเป็นเครื่องแต่งกายที่เป็นเอกลักษณ์ของกลุ่มชาติพันธุ์ม้ง และได้พัฒนาแปรรูปผ้าใยกัญชงเขียนเทียนให้มีความร่วมสมัยมากขึ้น แต่ยังคงรักษาเอกลักษณ์ของภูมิปัญญาการทำผ้าใยกัญชงเขียนเทียนแบบดั้งเดิมไว้

ไทยทรงดำ

อาจารย์ถนอม คงยิ้มละมัย และชาวไทยทรงดำ ชุมชนบ้านหนองปรง อำเภอเขาย้อย จังหวัดเพชรบุรี ยังคงอนุรักษ์วิถีชีวิต ประเพณี วัฒนธรรมของไทยทรงดำไว้ ทั้งการแต่งกาย ภูมิปัญญาการทอผ้า ปักผ้า และพิธีกรรมต่าง ๆ ที่มีเอกลักษณ์อันงดงามให้ดำรงอยู่

งานคร่ำทอง

ครูอุทัย เจียรศิริ ผู้สืบสานงานหัตถศิลป์ชั้นสูงอย่าง “คร่ำ” งานศิลปะอย่างหนึ่งของไทยที่มักพบเห็นได้บนเครื่องราชศัสตราวุธ ทว่าถึงปัจจุบันงานคร่ำโบราณกำลังจะสูญหาย ครูอุทัย เจียรศิริจึงได้นำงานคร่ำมาพัฒนาต่อยอด ให้อยู่บนข้าวของเครื่องใช้ เครื่องประดับที่สามารถใช้ได้ในชีวิตประจำวัน

แกะสลักกระบวย

สล่าคำจันทร์ ยาโน สล่าผู้ให้ชีวิตกับเศษไม้ โดยใช้ภูมิปัญญาการแกะสลักกระบวยซึ่งเป็นของใช้ของชาวล้านนา มาสร้างสรรค์พัฒนาเป็นผลงานแกะสลักไม้เคลื่อนไหวได้ที่บอกเล่าเรื่องราววิถีชีวิตของชาวล้านนาในสมัยก่อน

ผ้ายกเมืองร้อยเอ็ด

ศิรานนท์ จิโรชจารุวัฒน์ ผู้สืบสานงานหัตถศิลป์ ผ้ายกเมืองร้อยเอ็ด จากคุณยายประมวล สาครศรี เป็นศิษย์โดยตรงของคุณยายพยอม สีนะวัฒน์ ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ (ศิลปะงานผ้า) ครูผู้เป็นต้นแบบด้านการทอผ้า ผ้ายกเมืองร้อยเอ็ด ถือว่าเป็นมรดกอันแสนล้ำค่าของจังหวัดร้อยเอ็ด

ฉลุลายฝังไม้มูก

ครูนิยม ราชเจริญ ผู้สืบสานและต่อลมหายใจให้กับงานฉลุลายฝังไม้มูก งานศิลปะแขนงหนึ่งของสกุลช่างเมืองเพชร ภูมิปัญญาโบราณที่เกิดจากการนำไม้ 2 ชนิดที่มีสีที่แตกต่างกันมาฉลุเป็นลวดลายแล้วนำมาฝังรวมกัน จนเกิดเป็นลวดลายสวยงามที่อยู่บนเครื่องเรือน เป็นงานที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัวของจังหวัดเพชรบุรี

มาลัยข้าวตอก

ครูเยาวภาค์ พรมหาญ ผู้สืบสานการทำมาลัยข้าวตอก ภูมิปัญญาของชาวบ้านฟ้าหยาด อำเภอมหาชนะชัย จังหวัดยโสธร ซึ่งประเพณีแห่มาลัยข้าวตอก เป็นประเพณีที่สำคัญ เกิดขึ้นจากความเชื่อ ความศรัทธาของชาวบ้านที่มีแด่สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า

ประติมากรรมจากผงไม้มงคล

​สล่าสุทัศน์ ปิงโกดก ผู้ริเริ่มการนำผงไม้มาสร้างสรรค์เป็นงานประติมากรรม ซึ่งเป็นงานศิลปะที่ต่อยอดมาจากการที่เป็นช่างแกะสลักไม้ เขาได้นำเศษไม้มงคลที่เหลือจากการแกะสลักมาบด และปั้นขึ้นรูปสร้างสรรค์เป็นชิ้นงานอันทรงคุณค่า

ขันโตกล้านนา

ธัญญพัทธ์ ปิติสิทธิพันธ์ ได้สืบทอดการทำขันโตกมาจากคุณแม่ เพื่อรักษาขันโตกซึ่งเป็นของเครื่องใช้ที่อยู่ในวิถีชีวิตและประเพณีวัฒนธรรมที่เป็นเอกลักษณ์ของชาวล้านนา และได้พัฒนาต่อยอดขันโตกในรูปทรงต่าง ๆ

กลองบานอ

ครูสะมะแอ บินเจ๊ะแม กับครูเลาะ ดาโอ๊ะ และชาวบ้านชุมชนบ้านยะหอ อ.แว้ง จ.นราธิวาส ยังคงสืบสานศิลปะการแสดงพื้นบ้าน และอนุรักษ์วิธีการทำกลองบานอ ซึ่งเป็นเครื่องดนตรีที่ผูกพันกับวิถีชีวิตวัฒนธรรมของคนในชุมชน