นับเป็นประเด็นที่ผู้ใช้สิทธิบัตรทองจะต้องติดตาม ไม่ว่าจะอยู่ใน กทม.หรือจังหวัดอื่นๆ เมื่อสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) พบความผิดปกติเบิกงบประมาณของคลินิกใน กทม.หลายแห่ง หลังมีการตรวจสอบเอกสารเมื่อ ส.ค.-ต.ค.62 โดยพบว่าได้ทำเอกสารหลักฐานเท็จเพื่อเบิกเงินค่าบริการส่งเสริมสุขภาพป้องกันโรคในกลุ่มของโรคเมตาบอลิก จนนำมาสู่การดำเนินคดีกับคลินิกชุมชนอบอุ่น 18 แห่งใน กทม.
ต่อมาพบคลินิกทันตกรรมอีก 2 แห่งทุจริต โดยมีห้องปฏิบัติการ (แล็บ) ให้ความร่วมมือในการปลอมแปลงเอกสาร ล่าสุดการขยายผลเพิ่มเติมทำให้พบเบิกจ่ายเท็จรวม 86 แห่งทั่วประเทศ เสียหายต่อประชาชนโดยตรง เพราะถูกอ้างชื่อสวมรอย ใส่ข้อมูลทางการแพทย์ปลอม กระทบการรักษาพยาบาลในอนาคต
**อัปเดตข่าว 18 ก.ย.63 : "8 แสนคน" กระทบปมเลิกสัญญาคลินิก-รพ.โกงบัตรทอง
เปิดกระบวนการปลอมแปลงเอกสาร-กรอกข้อมูลเท็จ
คลินิกเกือบครึ่ง เบิกจ่ายผิดปกติ
หน่วยบริการในระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ คือโรงพยาบาล คลินิก หรือสถานพยาบาลอื่นๆ ของรัฐและเอกชนที่ขึ้นทะเบียนอยู่ในระบบฯ รับค่าใช้จ่ายจากกองทุนหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ รวมกลุ่มกันเป็นเป็นเครือข่าย โดยมีโรงพยาบาลระดับทุติยภูมิเป็นแม่ข่าย (หน่วยบริการรับส่งต่อ) เช่น โรงพยาบาลทั่วไป โรงพยาบาลชุมชน หรือสถานพยาบาลที่รองรับผู้ป่วยในได้ และมีหน่วยบริการปฐมภูมิมากกว่า 1 แห่งเป็นลูกข่าย เช่น คลินิก ศูนย์บริการสาธารณสุข หรือศูนย์แพทย์ชุมชน เพื่อลดความแออัดในโรงพยาบาลและเข้าถึงประชาชน
ในปี 2562 มีหน่วยบริการในระบบฯ 12,334 แห่ง เป็นหน่วยบริการปฐมภูมิ 11,750 แห่ง หน่วยบริการรับส่งต่อ 1,382 แห่ง และที่ประชาชนลงทะเบียนใช้สิทธิเป็นหน่วยบริการประจำ 1,360 แห่ง ทั้งนี้แต่ละแห่งสามารถขึ้นทะเบียนได้มากกว่า 1 ประเภท
ไทยพีบีเอสตรวจสอบบัญชีเครือข่ายหน่วยบริการสาธารณสุขใน กทม.* (สปสช.เขต 13) เป็นหน่วยบริการรับส่งต่อ 25 แห่ง หน่วยบริการปฐมภูมิ 119 แห่ง รวม 144 แห่ง พบความผิดปกติเบิกจ่ายงบฯ 62 แห่ง
จากแผนภาพที่ 1 จะเห็นว่าในส่วนที่พบความผิดปกตินี้ มีหน่วยบริการปฐมภูมิ 9 แห่งอยู่ในหลายแม่ข่าย บางกลุ่มเครือข่ายเบิกจ่ายผิดปกติเกือบทุกแห่ง
*หมายเหตุ : ฐานข้อมูลปรากฎเฉพาะ รพ./คลินิก ที่ยังเปิดให้ประชาชนลงทะเบียนหรือโอนย้ายสิทธิ และจำนวนหน่วยบริการปฐมภูมิของแม่ข่าย อาจมีมากกว่าที่ระบุในแผนภาพ
เกือบทุกเขต เบิกจ่ายผิดปกติ
หน่วยบริการแต่ละแห่งจะต้องรองรับประชาชนจากหลายเขต สูงสุดที่พบคือรองรับมากถึง 12 เขตจากทั้งหมด 50 เขต
เมื่อแบ่งระดับการพบความผิดปกติเบิกจ่ายงบฯ จากจำนวนหน่วยบริการในเขตพื้นที่รองรับนั้นๆ เป็นเขตที่มีความผิดปกติระดับสูง 11-17 แห่ง 10 เขต (เฉดสีแดง) ระดับกลาง 4-8 แห่ง 23 เขต (เฉดสีส้ม) ระดับต่ำ 1-3 แห่ง 14 เขต (เฉดสีเหลือง) ในแผนภาพที่ 2 เกือบทุกเขตเบิกจ่ายผิดปกติ ยกเว้นเขตบางกอกใหญ่และเขตปทุมวัน (สีเขียว)
ทั้งนี้ คลินิก 18 แห่งที่ถูกดำเนินคดีและยกเลิกสัญญาคลินิกชุมชนอบอุ่นกับ สปสช. ต่างก็อยู่ในเขตพื้นที่ที่พบความผิดปกติในระดับสูงและระดับกลางด้วย
- เรือพระร่วงสหคลินิก เขตบางขุนเทียน
- เรือพระร่วงคลินิกเวชกรรม สาขา 2 เขตบางเขน
- เรือพระร่วงคลินิกเวชกรรม สาขา 3 เขตดอนเมือง
- เรือพระร่วงคลินิกเวชกรรม สาขา 4 เขตดอนเมือง
- เรือพระร่วงคลินิกเวชกรรม สาขา 5 เขตลาดพร้าว
- เรือพระร่วงคลินิกเวชกรรม สาขาปัฐวิกรณ์ เขตบึงกุ่ม
- เรือพระร่วงคลินิกเวชกรรม สาขารามคำแหง 39 เขตวังทองหลาง
- คลินิกปิยะมินทร์ สาขาอุดมสุข เขตพระโขนง
- คลินิกเพชรเกษม 54 เวชกรรมคลินิก เขตภาษีเจริญ
- คลินิกเวชกรรมตลิ่งชัน เขตตลิ่งชัน
- คลินิกเวชกรรมท่าพระ เขตบางกอกใหญ่
- คลินิกเวชกรรมปิยะมินทร์ สาขาราม 2 เขตประเวศ
- คลินิกเวชกรรมเพชรเกษม 102 เขตบางแค
- คลินิกเวชกรรมรดาวุฒิ สาขาบางบอน 1 เขตบางบอน
- คลินิกเวชกรรมหนองค้างพลู 1 เขตหนองแขม
- นิมิตรใหม่คลินิกเวชกรรม เขตคลองสามวา
- รักสุขภาพคลินิกเวชกรรม เขตห้วยขวาง
- สหคลินิกรดาวุฒิบางแวก เขตภาษีเจริญ
ซึ่งขณะนี้ สปสช.ได้ประสานกรุงเทพมหานคร กระทรวงสาธารณสุข และหน่วยงานต่างๆ หาหน่วยบริการมาทดแทนคลินิก 18 แห่งนี้อย่างเร่งด่วน ดังนั้นหากพบว่าหน่วยบริการ 62 แห่งนี้มีความผิดจริง จะกระทบชาวกรุงเป็นวงกว้าง โดยเฉพาะผู้ที่มีโรคเรื้อรัง โรคประจำตัว ที่ต้องรักษาต่อเนื่อง
เปิดรายชื่อคลินิกลูกข่าย
เมื่อเรียงลำดับโรงพยาบาลแม่ข่ายที่มีจำนวนลูกข่ายเบิกจ่ายผิดปกติมากที่สุด พบว่าเป็น รพ.มงกุฎวัฒนะ รองลงมาคือ รพ.ราชวิถี รพ.สิรินธร รพ.พระราม 2 ตามลำดับ (แผนภาพที่ 3)
อย่างไรก็ตาม โรงพยาบาลที่มีลูกข่ายเพียงแห่งเดียว เช่น รพ.นวมินทร์ และ รพ.ลาดกระบังกรุงเทพฯ ต่างก็อยู่ในเขตพื้นที่ที่พบความผิดปกติระดับสูงและระดับกลาง
หากพิจารณาจากจำนวนเขตพื้นที่ พบว่าหน่วยบริการที่ต้องรองรับประชาชนมากกว่า 10 เขตขึ้นไป มี 14 แห่ง มากที่สุดที่รองรับคือ 12 เขต
เช่น พระยาสุเรนทร์คลินิกเวชกรรม สาขาแกรนด์ออคิด ในเครือข่าย รพ.สิรินธร ตั้งอยู่ที่เขตคลองสามวา รองรับเขตบึงกุ่ม, บางกะปิ, ลาดพร้าว, สะพานสูง, คันนายาว, ดอนเมือง, สายไหม, บางเขน, ลาดกระบัง, คลองสามวา, มีนบุรี และหนองจอก
ทั้งนี้ ยังมีหน่วยบริการหลายแห่งที่ข้อมูลไม่ครบถ้วน คือไม่มีข้อมูลในเขตอื่นนอกจากเขตที่ตั้งของตนเอง มากกว่าครึ่งหนึ่งของที่พบความผิดปกติทั้งหมด สะท้อนขนาดความเสียหายที่ยังไม่ถูกนำมากางบนโต๊ะ
ข้อมูลที่ปรากฎมาทั้งหมดนี้ พอให้เห็นแนวทางที่อาจตั้งคำถามต่อ และควรนำไปสู่การตรวจสอบลงลึกในระดับเครือข่าย ก็ต้องรอดูกันต่อไปว่าหลัง สปสช.ระดมสรรพกำลังตรวจสอบขนานใหญ่จะขุดถึงรากถึงโคนหรือไม่
**อัปเดตข่าว 18 ก.ย.63 : "8 แสนคน" กระทบปมเลิกสัญญาคลินิก-รพ.โกงบัตรทอง