ลองกอง และ ลางสาด ผลไม้คู่แฝดจากแดนใต้ ที่หลายคนอาจสับสนในความคล้ายคลึงของรูปร่างหน้าตา แต่แท้จริงแล้วทั้งสองมีเอกลักษณ์เฉพาะตัวและคุณประโยชน์ที่น่าสนใจไม่แพ้กัน ผลไม้ทั้ง 2 ชนิดนี้ อยู่ในสกุล Lansium และวงศ์ Meliaceae เดียวกันกับกระท้อน โดย "ลองกอง" นั้นถือเป็นสายพันธุ์หนึ่งของลางสาดนั่นเอง นอกจากนี้ยังมี "ลูกู" หรือ "ดูกู" ซึ่งเป็นญาติใกล้ชิดอีกชนิดหนึ่งด้วย
ลองกอง vs ลางสาด แยกอย่างไรไม่ให้พลาด ?
ลองกอง
- จะมีผลทรงกลมและมี จุกเล็ก ๆ อยู่ที่ขั้ว
- เปลือกจะหนาและมีสีเหลืองซีดกว่า
- เมื่อแกะเปลือกจะล่อนออกจากเนื้อได้ง่าย แทบจะไม่มียาง หรือมียางน้อยเหนียวติดมือ
- ผิวของลองกองจะค่อนข้างหยาบเล็กน้อย
- เนื้อภายในมีมาก แห้งขาว และใส
- รสชาติโดดเด่นที่ความหวานหอม
- เมล็ดภายในผลมักจะลีบหรือไม่มีเลย และรสชาติไม่ขม
ลางสาด
- ผลจะมีลักษณะกลมรี และไม่มีจุก
- เปลือกบางกว่าอย่างเห็นได้ชัดและมีสีเหลืองสดใส
- มียางมาก และอาจแกะยากกว่าลองกอง
- ผิวลางสาดจะเรียบละเอียด
- เนื้อน้อยกว่าลองกองและฉ่ำน้ำมากกว่า
- รสชาติจะออกหวานอมเปรี้ยว และอาจมีความขมติดมาบ้างจากเมล็ด
- เมล็ดภายในผลจะมีจำนวนมากและมีรสขมจัด
ดูกู หรือ ลูกู
- ผลกลมรี เปลือกบาง ผิวละเอียดและนุ่ม
- เนื้อมีรสหวาน แต่ไม่ค่อยมีราคาในตลาดผลไม้สด
ภาพประกอบข่าว
ภาพประกอบข่าว
ขุมทรัพย์สารอาหารและสรรพคุณยา
แหล่งวิตามินและแร่ธาตุชั้นดี ทั้งลองกองและลางสาด เป็นแหล่งของคาร์โบไฮเดรต เส้นใยอาหาร วิตามินบี 1, บี 2, และวิตามินซี รวมถึงแคลเซียมและโพแทสเซียมที่จำเป็นต่อร่างกาย
- ลองกองให้พลังงาน 66 กิโลแคลอรี/100 ก. และมีวิตามินซีสูงถึง 24 มก./100 ก.
- ลางสาดให้พลังงาน 67 กิโลแคลอรี/100 ก.
ดับร้อน บำรุงร่างกาย เนื้อลองกองมีสรรพคุณช่วยลดความร้อนในร่างกาย ป้องกันไข้ และบรรเทาอาการร้อนในช่องปากได้เป็นอย่างดี.
ช่วยระบบขับถ่ายและทางเดินอาหาร ด้วยปริมาณใยอาหารที่ดี ลองกองและลางสาด จึงช่วยบำรุงระบบขับถ่าย และมีส่วนช่วยแก้ปัญหาท้องร่วงหรือลำไส้เกร็งได้ สารสกัดจากเปลือกและเมล็ดลางสาดก็มีฤทธิ์รักษาอาการท้องร่วงและโรคบิด
สารต้านอนุมูลอิสระและต้านมะเร็ง
- ลางสาดโดดเด่นด้วยสารพฤกษเคมีอย่าง "ไฟโตเคมิคอล" และ "ลิโมนอยด์" ซึ่งมีคุณสมบัติเป็นสารต้านอนุมูลอิสระประสิทธิภาพสูง ช่วยลดการอักเสบและอาจป้องกันโรคร้ายแรงต่าง ๆ เช่น เบาหวาน โรคหัวใจและหลอดเลือด และที่สำคัญคือมีฤทธิ์ต้านมะเร็ง โดยเฉพาะมะเร็งรังไข่ เม็ดเลือดขาว และมะเร็งตับ
- ลองกองก็มีสารประกอบฟีนอลิกและวิตามินซีสูงซึ่งมีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระเช่นกัน
ต้านเชื้อโรคและมาลาเรีย ทั้งลองกองและลางสาด มีฤทธิ์ต้านเชื้อมาลาเรีย รวมถึงต้านจุลชีพอื่น ๆ ได้อีกด้วย สารประกอบบางชนิดที่พบในเมล็ดลางสาด ยังแสดงฤทธิ์ยับยั้งการเจริญเติบโตของปรสิตมาลาเรีย Plasmodium falciparum ได้สูงถึงร้อยละ 50
ภาพประกอบข่าว
ภาพประกอบข่าว
ประโยชน์อื่น ๆ
- ทางยา เปลือกต้นลองกอง สามารถใช้สมานแผลและแก้พิษแมงป่องได้ เปลือกผลแห้งนำไปเผาไฟเพื่อให้เกิดควัน สามารถใช้ไล่ยุงได้ และช่วยบรรเทาอาการผู้ป่วยวัณโรค น้ำจากผลก็ยังใช้หยอดตาแก้ตาอักเสบได้ด้วย
- จากผลไม้สู่ความงาม สารสกัดจากเปลือกลองกองและลางสาด มีฤทธิ์ต้านการสร้างเมลานินได้ดี ซึ่งเป็นคุณสมบัติที่น่าสนใจสำหรับการพัฒนาเป็นผลิตภัณฑ์เครื่องสำอางบำรุงผิวให้ชุ่มชื้นและลดรอยด่างดำ
ข้อควรระวังในการบริโภคลางสาด
เพื่อความปลอดภัย ควรปอกเปลือกลางสาด ด้วยมือหรืออุปกรณ์ปอกเปลือกแทนการใช้ปากกัด เพื่อป้องกันการปนเปื้อนของเชื้อโรค สารเคมี หรือยาฆ่าแมลงที่อาจติดมากับเปลือก นอกจากนี้ ผู้ที่มีอาการแพ้น้ำยางจากเปลือกผลไม้ ควรระมัดระวังเป็นพิเศษหรือสวมถุงมือขณะแกะ เพื่อป้องกันอาการแพ้ เช่น อาการคัน ผื่นแดง หรือแสบร้อนที่ผิวหนัง
ภาพประกอบข่าว
ภาพประกอบข่าว
ที่มาข้อมูล : Medthai, Kasettambon, องค์ประกอบทางเคมีและฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาของพืชสกุลลางสาด สาโรจน์ จีนประชา
อ่านข่าวอื่น :