วิเคราะห์แนวโน้ม "นายกฯ แพทองธาร" รอด?

วันนี้ (29 ส.ค.2568) สส.พรรคเพื่อไทย นัดรวมตัวกัน 14.00 น. ก่อนเดินทางไปทำเนียบรัฐบาล เพื่อให้กำลังใจ น.ส.แพทองธาร ชินวัตร นายกรัฐมนตรี สอดรับกับรายงานข่าวที่อ้างถึง นายกรัฐมนตรี ที่จะเข้าทำเนียบรัฐบาลในวันนี้ เพื่อติดตามฟังคำวินิจฉัย ศาลรัฐธรรมนูญ เหตุจากคลิปเสียงสนทนากับสมเด็จฯ ฮุน เซน

จนถึงเวลานี้ พรรคเพื่อไทย ยังมั่นใจว่า นายกรัฐมนตรี จะหลุดพ้นจากข้อกล่าวหาในคำร้อง โดยให้ความสำคัญกับเจตนาที่เป็นไปโดยบริสุทธิ์ใจ และบทสนทนาเป็นไปตามหลังเจรจาเพื่อคลี่คลายปมชายแดนไทย-กัมพูชา โดยบริสุทธิ์ใจ

นอกจากการตีความจาก "มติ 5 : 4" คล้ายจะให้โอกาสนายกฯ แพทองธาร ชินวัตร เลื่อนส่งคำชี้แจงแก้ข้อกล่าวหาเป็นครั้งที่ 2 หรือตีความจากการเปิดไต่สวน "ผู้ถูกร้องและพยาน" เหมือนจะเปิดโอกาสรับฟังนายกฯ แพทองธาร หรือจะตีความจากความมั่นใจของคนในพรรคเพื่อไทย ที่บอกว่าได้รับสัญญาณเชิงบวก หากแต่ย้อนกลับไปฟังคลิปเสียงสนทนานั้นอีกครั้ง ควบคู่ไปกับคำชี้แจงของนายกฯ แพทองธาร อาจมองเห็นแนวโน้มว่า "รอด"

คลิปเสียงสนทนากับสมเด็จฯ ฮุน เซน ที่ถูกอ้างในคำร้องหากประมวลจากคำชี้แจงแก้ข้อกล่าวหา ของนายกรัฐมนตรี "แพทองธาร ชินวัตร" ควบคู่ไปกับข้อสังเกต ที่พอจะมองเห็นและเป็นประเด็นว่า อาจเป็นข้อวินิจฉัย ความซื่อสัตย์-สุจริต หรือเหตุที่จะกระทำการ ฝ่าฝืนมาตรฐานทางจริยธรรม

จากบทสนทนามุมหนึ่งชี้ว่า "ไม่อยากให้อังเคิลฟังคนที่เป็นฝั่งตรงข้าม" เนื้อความตรงนี้ ชี้ถึงความสัมพันธ์ ระหว่างนายกฯ กับฮุน เซน แต่อีกมุมหนึ่งเห็นว่าเนื้อหาสาระที่ผสมผสานอยู่ในวลีนี้ คือการพูดคุยเรื่องชายแดน ที่แจกแจงว่า ไม่อยากให้รู้สึกไม่ชอบใจหรือโกรธ นั่นเท่ากับกำลังแยกคนออกจากปัญหา

หรือบทสนทนาที่ทางหนึ่งเชื่อว่าถ้อยคำ "เห็นใจหลานหน่อย คนไทยไล่เราไปเป็นนายกฯ ที่เขมรหมดแล้ว" คือความที่บ่งบอกถึงการรักษาสถานะของตัวเอง แต่อีกทางหนึ่งกลับเห็นว่า ความที่ปะปนอยู่กับประโยคร้องขอ คือเจตนาต้องการให้เกิดความสงบสุข เหมือน "ตอนก่อนที่จะปะทะ" นี่คือเจตนาเจรจาคลี่คลายปัญหาประเทศ

หรือจะบทสนทนาที่ว่า "อยากได้อะไร ก็ให้บอกมาได้เลย เดี๋ยวจะจัดการให้" ซึ่งเป็นข้อครหา ว่ายินยอมคู่เจรจา แต่ส่วนท้ายของถ้อยคำนี้ อ้างถึงการเปิด-ปิดชายแดนตรงช่องบก ก่อนจะร้องขอให้สถานการณ์เข้าสู่ภาวะปกติ โดยในรายละเอียดทั้งหมด ผู้ร้องอ้างไว้ในคำร้องและผู้ถูกร้องก็แก้ข้อกล่าวหาในคำชี้แจง

คลิปเสียงสนทนาระหว่างนายกรัฐมนตรีกับฮุน เซน ที่ถูกเผยแพร่ในสังคมออนไลน์ เมื่อวันที่ 18 มิ.ย.ที่ผ่านมา ความยาวอยู่ที่ 9.30 วินาที แต่คลิปเสียงสนทนาฉบับเต็ม รวม 17 นาที

ตามกระบวนการพิจารณาคดีความอาญาคือต้อง "ให้สิ้นความสงสัย" ขณะที่คำร้องคลิปเสียงสนทนา นอกจากข้อกล่าวหาของผู้ร้อง และคำชี้แจงแก้ข้อกล่าวหาของผู้ถูกร้อง ที่ต้องประมวลข้อมูลทั้งหมดแล้ว ยังต้องประกอบกับข้อมูลที่ได้จากการไต่สวนและโดยหลักพิจารณาของศาลรัฐธรรมนูญเรียกว่า ขึ้นอยู่กับดุลยพินิจ ที่จะพิจารณาจากข้อกฎหมาย ข้อเท็จจริง และความเป็นจริง ซึ่งสถานการณ์บ้านเมืองและการเมืองก็เคยเป็นข้ออ้างถึง

ถ้ายึดตามข้อกฎหมาย ปฏิเสธไม่ได้ว่า การจะวินิจฉัยให้พ้นจากความเป็นรัฐมนตรี หรือจะไปถึงขั้นตัดสิทธิ์ทางการเมือง ย่อมต้องตีความและชี้ขาดเคร่งครัด เพราะมีผลต่อบุคคลและตำแหน่งนายกรัฐมนตรีด้วย แต่ก็ต้องยอมรับอีกว่าข้อกล่าวหาตามคำร้องเขียนไว้แบบกว้าง

รศ.ยุทธพร อิสรชัย อาจารย์จากสาขาวิชารัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช ที่จะอ้างถึงมาตรฐานทางจริยธรรม ที่ประกาศในราชกิจจานุเบกษา 30 ม.ค.2561 ข้อที่ 17 : เขียนว่า "ไม่กระทำการใดที่ก่อให้เกิดความเสื่อมเสียต่อเกียรติศักดิ์ของการดำรงตำแหน่ง" ซึ่งตีความแล้วไม่ใช่มาตรฐานจริยธรรมอันเป็นอุดมการณ์

ประกอบกับ ข้อที่ 27 : เขียนว่า "การฝ่าฝืนหรือไม่ปฏิบัติตามมาตรฐานทางจริยธรรม (ในหมวด 1) คือ จริยธรรมอันเป็นอุดมการณ์ให้ถือมีลักษณะร้ายแรง แต่การฝ่าฝืนหรือไม่ปฏิบัติตาม (หมวด 2 และ 3) จริยธรรมอันเป็นค่านิยมและจริยธรรมทั่วไป จะถือว่ามีลักษณะร้ายแรงหรือไม่ ให้พิจารณาถึงพฤติกรรม เจตนา และความเสียหาย

ซึ่งนอกจากคำร้อง จะรวบรวมทั้ง 3 หลักการพิจารณาเป็นข้อกล่าวหาแล้ว ในคำชี้แจงแก้ข้อกล่าวหาของ นายกฯ แพทองธาร ก็ไล่เรียงแต่ละประเด็นนี้ไว้เช่นกัน

คำวินิจฉัยศาลรัฐธรรมนูญมีผลผูกพันทุกองค์กร แต่ตอนนี้มีคนพูดกันจนเป็นกระแสว่า "5:4" และ "9:0" ไม่ใช่ว่านายกฯ แพทองธาร รอดแบบฉิวเฉียด 5:4 แต่กำลังสะพัดกันว่ารอดด้วยเสียงเอกฉันท์ "9:0" และรัฐบาลพรรคเพื่อไทย เตรียมแถลงผลงานครบรอบ 1 ปี