ฝนตกทีไรย่อมทำให้ชีวิตของเราลำบากขึ้น แต่ก็มีบางคนที่ “รัก” สภาพอากาศตอนฝนตกพรำ
กลุ่มคนที่รู้สึกซึมเศร้าหรือหดหู่มากผิดปกติช่วงหน้าฝน อาจตกอยู่ใน ‘ภาวะซึมเศร้าตามฤดูกาล (SAD: seasonal affective disorder)’ อีกด้านหนึ่ง คนที่ชอบฝนนั้นจะเรียกว่าคน ‘รักฝนตก (pluviophile อ่านว่า พลูวิโอไฟล์)’ แม้จะปฏิเสธไม่ได้ว่า ฝนตกหนักเกินไปก็ก่อให้เกิดปัญหาต่าง ๆ แต่หยาดน้ำฝนก็ยังมีประโยชน์อยู่เหมือนกัน
ถอดความหมายศัพท์ ‘Pluviophile’ และสิ่งที่คนรักเมื่อฝนตก
Pluviophile มีรากศัพท์จากคำว่า ‘pluvia’ ในภาษาลาตินที่แปลว่า ‘ฝนตก’ และ ‘philia’ (φιλία) ในภาษากรีกซึ่งหมายถึงความรักหรือความชอบ (ฉันมิตร) เมื่อรวมกันจึงหมายถึงคนที่รักฝนตกนั่นเอง นอกจากนี้ คำว่า ‘pluvia’ ยังคล้ายกับคำว่า ‘pluie’ หรือสายฝน ในภาษาฝรั่งเศสอีกด้วย
แล้วทำไมคนบางคนถึงชอบฝน ? คำอธิบายหลักข้อหนึ่งก็คือ เมื่อฝนตกพรำ ๆ จะเกิด ‘เสียงเขียว (green noise)’ หรือเสียงธรรมชาติความถี่ปานกลางสม่ำเสมอ เสียงธรรมชาติอย่างฝนตกจะช่วยกลบเสียงรบกวนต่าง ๆ เอื้อให้เกิดความผ่อนคลาย และทำให้เรานอนหลับง่ายขึ้นได้อีกด้วย เหตุผลข้อต่อมาคือ สภาพอากาศตอนฝนตกช่วยให้เรามีสมาธิไตร่ตรองเรื่องต่าง ๆ ได้ จนทำให้แอปพลิเคชันฝึกสมาธินำเสียงฝนไปใช้ในแบบฝึก อีกทั้งเมื่อฝนตก ก็ขับเคลื่อนความคิดสร้างสรรค์ จึงไม่แปลกที่เรามักเห็นจิตรกรหรือนักดนตรีสร้างสรรค์ผลงานเกี่ยวกับฝนกันเป็นประจำ
บางคนอาจมีความทรงจำที่ดีในช่วงหน้าฝน เมื่อฝนตก ก็จะไปกระตุ้นส่วนฮิปโปแคมปัส (hippocampus) และส่วนอะมิกดาลา (amygdala) ของสมองส่วนหน้า ทำให้ความรู้สึกและความทรงจำดี ๆ หวนกลับมา นอกจากนี้ ประสบการณ์วัยเด็กก็มีส่วนสำคัญในการทำให้คนคนหนึ่งเป็น pluviophile ได้ เช่น ตอนที่เป็นเด็ก บางคนอาจชอบเล่นในบ้าน นอนสบาย ๆ หรือไม่ทำอะไรเลยช่วงฝนตก พอโตมาก็อาจติดนิสัยแบบนี้อยู่
สิ่งที่เหล่า pluviophile และคนที่ไม่ได้รักฝนตกควรรู้
อากาศตอนฝนตกนั้นเป็นคุณต่อทั้งร่างกายและจิตใจของเราได้ บทความ How rain can make you happier and healthier (ฝนทำให้คุณมีความสุขและแข็งแรงขึ้นอย่างไร) จาก BBC ระบุว่า เมื่อหยาดฝนตกลงพื้นดิน โมเลกุลบางส่วนที่อยู่ในอากาศจะไปเกาะอิเล็กตรอน จนกลายเป็นไอออนลบ (negative ions) เมื่อเราสูดเข้าไปแล้วจะช่วยลดความเครียดและเพิ่มพลังให้เรา อีกทั้งฝนยังชะล้างอนุภาคสกปรกในอากาศ ทำให้อากาศระหว่างและหลังฝนตกนั้นสะอาดขึ้น นักวิทยาศาสตร์บางส่วนจึงแนะนำให้ผู้คนออกไปเดินเล่นหลังฝนตกบ้างเพื่อสุขภาพกายและใจที่แข็งแรง
แน่นอนว่า ไม่ใช่ทุกคนที่จะเป็น pluviophile เนื่องจากสภาพอากาศในแต่ละฤดูทำให้คนแต่ละคนมีพฤติกรรมและความรู้สึกแตกต่างกันไป ขณะที่บางคนจะเผชิญกับภาวะซึมเศร้าช่วงฤดูฝน คนที่ชอบฝนก็อาจเป็นคนที่หงุดหงิดโมโหง่ายหรือรู้สึกดิ่งช่วงหน้าร้อนจนกลายเป็น ‘คนเกลียดหน้าร้อน (Summer Haters)’ ดังนั้น สิ่งสำคัญจึงอยู่ที่การสังเกตอารมณ์และพฤติกรรมของตัวเองในแต่ละฤดู หากรู้สึกซึมเศร้าหรือดิ่งผิดปกติในช่วงใดช่วงหนึ่งของปีก็ควรที่จะไปรับคำปรึกษาจากผู้เชี่ยวชาญ
สิ่งที่กล่าวมาทั้งหมดนี้ไม่ได้ต้องการที่จะโรแมนติไซส์สายฝน เพราะเมื่อฝนตก (หนัก) ชีวิตของเราก็ลำบากขึ้นจริง แต่อีกด้านหนึ่ง ต้องยอมรับว่า คนบางคนชอบตอนที่ฝนโดยที่ไม่ได้เป็นคนหมองเศร้า – อย่างที่หลายคนคงเข้าใจ – แต่อย่างใด นอกเหนือจากประโยชน์ต่อกายใจของเราแล้ว สายฝนยังจำเป็นต่อเกษตรกรรมและชลประทาน ฝนฟ้าและธาราจึงเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตเราทุกคนดังวลีที่ว่า “น้ำคือชีวิต”
รู้เท่าทันจิตวิทยาเพื่อสุขภาพกายใจที่ดีไปกับบทความจาก Thai PBS
- ไขปมจิตวิทยา หน้าฝนทำคนหดหู่ซึมเศร้าจริงหรือ ?
- ไขปมจิตวิทยา รวมญาติทั้งทีทำไมต้องแข่งกันอวด ?
- มองมุมใหม่ ‘ภาวะ Burnout’ เมื่อการหมดไฟไปไกลถึงโลกรวน
อ้างอิง
- Come rain or come shine: individual differences in how weather affects mood, Emotion, 11(6)
- How rain can make you happier and healthier, BBC
- Pluviophile Psychology: The Science Behind Rain Lovers, NeuroLaunch
ติดตามบทความและเรื่องราวทันทุกกระแสที่ Thai PBS NOW: www.thaipbs.or.th/now
