นกแสก เป็นนกมรณะจริงหรือ

ระวังนะ นกแสกไปเกาะหลังคาบ้านไหน เดี๋ยวบ้านนั้น จะมีคนตาย !?!

ความเชื่อเรื่องนกแสกเป็นนกมรณะนั้น อยู่ในสังคมไทยมาช้านาน ทั้งที่ก็เป็นนกธรรมดา แต่ทำไมเจ้านกแสกถึงกลายเป็นที่หวาดกลัวของชาวบ้านไปเสียได้กันนะ

นกแสกเป็นนกเค้าแมวชนิดหนึ่ง มันเป็นสัตว์นักล่าและหากินกลางคืน ใบหน้าของมันขาววอก และดวงตากลมโต มองดูก็คล้ายกับใบหน้าของคน แถมยังมีเสียงร้องที่หลอนบาดหู บวกกับการบินอย่างเงียบเชียบที่เพิ่มความน่าพิศวง ที่หลอนที่สุด ก็คือ หัวของมันสามารถหมุนได้เกือบรอบทิศ ลองคิดดูว่านกนี้สามารถยืนหันหลังแต่หันคอมามองคุณได้ ก็น่าขนลุกพิลึก

นี่มันไม่ใช่นกธรรมดาแล้ว ดูอย่างไรก็เป็นนกปีศาจชัด ๆ เลย

ถึงจะฟังดูน่ากลัว แต่คุณสมบัติที่ว่ามาทั้งหมดนี้ เป็นประโยชน์ต่อการล่าเหยื่อของนกแสกทั้งนั้น ดวงตากลมโตบนใบหน้าละม้ายคนนั้นทำให้มันมองหาเหยื่อได้ง่าย เพราะตำแหน่งดวงตาที่อยู่ทางด้านหน้าของศีรษะ ทำให้มันมองเห็นภาพเป็น 3 มิติ ได้เช่นเดียวกับมนุษย์ และหน้าแบน ๆ ของมัน ก็ทำหน้าที่เป็นจานรับเสียง ทำให้มันได้ยินเสียงหนูที่อยู่บนพื้นดินได้ การหาอาหารของนกแสก มักจะเฝ้ารอเหยื่ออยู่กับที่ เมื่อมันรับรู้ตำแหน่งของเหยื่อแล้ว มันจึงจะโฉบลงไปจับเหยื่ออย่างรวดเร็ว โดยที่เหยื่อไม่ทันตั้งตัว ด้วยการบินสุดเงียบเชียบ จากขนปีกชนิดพิเศษที่คล้ายกับหวี ทำให้นกแสกเป็นนกที่บินเบาที่สุด เพียง 0 เดซิเบลเท่านั้น 

ในส่วนของการหันคอรอบทิศที่ดูน่าขนลุกของมัน ก็เป็นการวิวัฒนาการขึ้นมาเพื่อเพิ่มความสามารถในการรับเสียง ทำให้มันตรวจจับเหยื่อได้ดีขึ้น คุณสมบัตินี้ ไม่ได้มีแค่กับนกแสก เพราะนกนักล่าหน้าแบน ๆ อย่างพวกนกฮูกนกเค้าพวกนี้ ก็สามารถหมุนคอแบบนี้ได้เหมือนกันหมด

นกแสกเป็นนกที่รักความสงบ มันชอบอยู่ในที่ที่เงียบ ๆ ดังนั้นเมื่อมันถูกขับไล่จากชาวบ้านที่หวาดกลัว มันจึงอพยพไปอาศัยอยู่ยังที่ที่สงบเงียบอย่าง ป่าช้า ศาลา เมรุ ซึ่งก็ยิ่งเพิ่มดีกรีความน่ากลัวให้พวกมันเป็นเท่าทวี

ทำให้เกิดความเชื่อด้านลบต่าง ๆ นานา เกี่ยวกับมันว่าเป็นนกมรณะบ้าง ไปเกาะบ้านใครแล้วจะมีคนตายบ้าง ซึ่งทั้งหลายทั้งปวงนั้น ไม่มีข้อเท็จจริงรองรับ พิสูจน์ไม่ได้

นกแสกนี้ นอกจากจะไม่ได้ทำให้ใครตายแล้ว ในพื้นที่อื่น ๆ นกแสกกลับไม่ใช่นกโชคร้ายเลย กลับกันยังเป็นสัตว์นำโชคอีกต่างหาก เช่นในอินเดีย มีความเชื่อว่านกแสกหรือนกเค้าแมว เป็นสัตว์นำโชค เพราะเป็นบริวารของพระแม่ลักษมี เทพที่เด่นในเรื่องการประทานพร โชคลาภ ส่วนทางกรีกโบราณ ก็เชื่อว่าเป็นสัญลักษณ์ของเทพีอะธีนา เทพีแห่งปัญญา เจ้านกเค้าจึงเป็นตัวแทนแห่งปัญญาด้วยนั่นเอง

ไม่ว่าจะความเชื่อทางไหน แต่ก็เป็นความจริงที่ว่า นกแสก ก็เป็นเพียงนกนักล่าธรรมดาสายพันธุ์หนึ่งที่มีความสำคัญในระบบนิเวศ ที่ช่วยควบคุมประชากรหนูและงูไม่ให้ชุกชุม ดังนั้น ต่อให้นกจะไปยืนอยู่ข้างใคร ก็ไม่ทำให้ใครโชคร้ายอย่างแน่นอนนะคะ

ฟังเรื่องราวของนกแสกต่อได้ในรายการห้องสมุดหลังไมค์ กับหนังสือ รอยทางไสยเวทย์ ทาง ThaiPBS Podcast