รวมความหมายมงคล "ของไหว้ตรุษจีน" ไหว้แล้วเฮง มั่งมีศรีสุขตลอดปี

เวียนมาบรรจบทุกปี สำหรับเทศกาลตรุษจีน ซึ่งเป็น 1 ในเทศกาลสำคัญของคนจีน ที่ต้องมีการไหว้เจ้า ไหว้บรรพบุรุษ เพื่อแสดงออกถึงความเชื่อ ความกตัญญู ถ่ายทอดจากรุ่นสู่รุ่น และสิ่งที่ขาดไม่ได้สำหรับการไหว้ตรุษจีน นั่นก็คือ "ของไหว้" โดยปีนี้วันจ่ายตรงกับวันที่ 8 ก.พ. 67 วันไหว้ตรงกับ 9 ก.พ. 67 และวันเที่ยว ตรงกับวันที่ 10 ก.พ. 67 ซึ่งคนจีนถือว่าวันนี้ยังเป็น "วันชิวอิก" หรือวันขึ้นปีใหม่จีนอีกด้วย

"ซาแซ - โหงวแซ" ของไหว้ที่ขาดไม่ได้
หลายคนคงคุ้นชินภาพบรรยากาศคนจับจ่ายซื้อของไหว้ ที่มักเห็นในวันจ่าย เช่น ไก่ต้ม เป็ดต้มตัวใหญ่ ที่หลายร้านถึงกับต้องเปิดให้สั่งจองล่วงหน้า มักเรียกกันว่า "ชุดซาแซ" หมายถึง ชุดของไหว้ที่เป็นเนื้อสัตว์ 3 อย่าง บางครอบครัวอาจจัดเนื้อสัตว์เป็น 5 อย่าง จะเรียกว่า "ชุดโหงวแซ" จะประกอบด้วย หมู ไก่ เป็ด ปลา ตับหมู หรือหมึกแห้ง คละกันไป แล้วแต่ความสะดวกและความเชื่อของแต่ละครอบครัว ซึ่งเนื้อสัตว์ทั้งหมดล้วนแฝงไปด้วยความหมายมงคล ดังนี้

• หมู หมายถึง ความอุดมสมบูรณ์ มาจากลักษณะอ้วนท้วนของหมู นิยมไหว้เป็นหัวหมู หรือเนื้อหมูสามชั้น
• ไก่ หมายถึง ความขยันขันแข็ง ไก่จะขันทุกวันในเวลาเช้า สะท้อนถึงความขยัน ความรับผิดชอบ รู้หน้าที่ของตัวเอง และไก่ยังมี "หงอนไก่" ที่คล้ายกับหมวกขุนนางอีกด้วย
• เป็ด หมายถึง ความมีครบ ความมั่งคั่ง ซึ่งมาจากความสามารถของเป็ดที่ทำได้หลายอย่าง เวลาไหว้ จะไหว้ทั้งตัวเช่นเดียวกับไก่
• ปลา หมายถึง เหลือกินเหลือใช้อย่างอุดมสมบูรณ์ มาจากคำว่า ปลา (鱼) ในภาษาจีนกลาง พ้องเสียงกับคำว่า เหลือ (余) จึงเชื่อกันว่า จะทำให้มีเหลือกินเหลือใช้ ไม่มีอด
• หมึกแห้ง หมายถึง วิชาความรู้ เพราะสมัยก่อนบัณฑิตต้องใช้หมึกในการเขียนหนังสือ และหนวดหมึกที่มีหลายเส้น หมายถึง การมีบริวาร จะทำให้มีคนมาช่วยงานมาก คนจีนนิยมไหว้แบบแห้ง นอกจากเก็บได้นานแล้ว ยังเชื่อกันว่าจะทำให้มีเหลือกินเหลือใช้ เช่นกัน
• ตับหมู หมายถึง ความเจริญก้าวหน้า มาจากการออกเสียงภาษาจีนเรียกว่า “กัว” พ้องเสียงอักษรจีนแปลว่า "ขุนนาง" สื่อถึงหน้าที่การงานก้าวหน้า

นอกจากชุดซาแซ-โหงวแซแล้ว ยังมีของไหว้อื่น ๆ เช่น ผลไม้ และขนม ซึ่งแต่ละอย่างล้วนมีความหมายเช่นกัน อาทิ

• บะหมี่ยาว (หมี่ซั่ว) หมายถึง อายุยืนยาวเหมือนกับเส้นบะหมี่
• ขนมเข่ง และ ขนมเทียน หมายถึง ความราบรื่นในชีวิต ความหวานชื่นในชีวิตที่สมบูรณ์แบบ

• ซาลาเปา หมายถึง การห่อโชคลาภ
• ขนมไข่ หมายถึง การเจริญเติบโต
• ขนมสาลี่ และ ขนมถ้วยฟู หมายถึง ความเจริญรุ่งเรือง เฟื่องฟู
• จันอับ หรือ ขนมแห้ง 5 อย่าง ได้แก่ ถั่วเคลือบ ถั่วตัด งาตัด ข้าวพอง และฟักเชื่อม ภาพรวม หมายถึง ความหวานที่เพิ่มพูน ความเจริญงอกงาม มีความสุขตลอดปีตลอดไป

สำหรับผลไม้ในการไหว้เจ้าและบรรพบุรุษ ส่วนใหญ่จะจัดไว้ 5 อย่าง โดยผลไม้ที่นิยมนำมาไหว้ ต่างมีความหมายมงคลทั้งสิ้น เช่น

• ส้ม หมายถึง โชคลาภ ความสวัสดีมหามงคล 
• กล้วย หมายถึง การกวักโชคลาภเข้ามา 
• องุ่น หมายถึง ความเจริญงอกงาม ส่วนใหญ่มักใช้องุ่นแดงในการไหว้ เชื่อกันว่าสีแดงเป็นสีมงคล
• สับปะรด หมายถึง เรียกโชคลาภเข้าตัว 
• สาลี่ หมายถึง ความราบรื่น และสิ่งที่ดีงามมาถึง แต่การไหว้ด้วยสาลี่ จะนิยมไหว้เจ้าเท่านั้น ไม่แนะนำให้นำมาไหว้บรรพบุรุษ
• แอปเปิล หมายถึง ความสงบสุข สันติสุข

การไหว้ตรุษจีนนั้น อย่างที่ทราบกันว่าจะแบ่งออกเป็น 3 ชุด คือ ช่วงเช้า ไหว้เจ้า, ช่วงสาย ไหว้บรรพบุรุษ และช่วงบ่าย ไหว้สัมภเวสี (ไป๊ฮ๊อเฮียตี๋) หรือวิญญาณไม่มีญาติ เพื่อให้คนจีนที่ตายในไทยที่ไม่มีลูกหลานเซ่นไหว้ ได้รับเครื่องเซ่นไหว้เหมือนคนอื่น 

หลังไหว้เสร็จ จะนำของที่ไหว้แล้วมากินร่วมกันทั้งครอบครัว บางส่วนนิยมนำมาแจกจ่ายเพื่อนบ้านที่ไม่ได้ไหว้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งคนยากจน เป็นการเกื้อกูลแบ่งปัน และในวันเที่ยว จะมีการนำส้มไปมอบและอวยพรผู้ใหญ่ พร้อมกล่าว "ซินเจียยู่อี่ ซินนี้ฮวดไช้" แปลว่า ขอให้สมหวังสมปรารถนา ร่ำรวยมีสุขตลอดปี ผู้ใหญ่ก็จะมอบอั่งเปาตอบแทน  เป็นการอวยพร มอบโชคลาภให้มั่งคั่งทวีคูณกลับมาอีกด้วย

• เฮงรับปีมะโรง เปิดประวัติ "ตรุษจีน" ปี 2567 ความสำคัญ - พิธีไหว้
• เรื่องน่ารู้ "เทศกาลตรุษจีน" วันสำคัญโบราณที่มีมานานกว่า 4,000 ปี
• ความหมายการให้ "ส้ม" ในวันตรุษจีน
• เมนูมงคลรับตรุษจีน

ที่มา : วารสารสถาบันวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยราชภัฏหาสารคาม ปีที่ 6 ฉบับที่ 1 (ม.ค.-มิ.ย. 62)