ย้อนกลับไปเมื่อวันที่ 11 มกราคม 2536 สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เสด็จฯ เยี่ยมราษฎรที่อำเภอสวนผึ้ง จังหวัดราชบุรี ทรงทอดพระเนตรเห็นความลำบากของพี่น้องชาติพันธุ์ และพระราชทานแนวทางให้ชุมชนมีชีวิตที่มั่นคง ทั้งเรื่องที่อยู่อาศัย ที่ทำกิน อาชีพ ไปจนถึงการศึกษาของลูกหลาน หลังจากนั้น ชาวบ้านเริ่มปรับวิถีชีวิต จากเดิมทำไร่หมุนเวียน ก็เปลี่ยนมาปลูกพืชผัก เช่นผักหวานป่าและผักกูด รวมทั้งผลไม้อย่างทุเรียน มะม่วง อโวคาโด สร้างรายได้ให้ครอบครัว และลดการใช้ทรัพยากรจากธรรมชาติด้วยการปลูกไม้ใช้สอยเอง ทั้งไผ่และสน แทนการเข้าไปตัดไม้ในป่า
ด้วยทรงห่วงใยต่อพสกนิกร แม้ในพื้นที่ภาคอีสานอันห่างไกล แถบชายแดนไทย - กัมพูชา หมู่บ้านที่ในอดีตยังไม่มีแม้แต่ชื่อเรียก ก็เป็นอีกชุมชนซึ่งได้รับพระมหากรุณาธิคุณ ภายหลังเสด็จเยี่ยมราษฎรและทอดพระเนตรเห็นความลำบากของคนในพื้นที่ นำไปสู่การจัดสรรที่ดินทำกินให้แก่ราษฎร
ส่วนที่อำเภอเชียงคำ จังหวัดพะเยา ก็มีหมู่บ้านเล็ก ๆ ของชาวเมี่ยน หรือชาวเย้า ที่ดำรงชีวิตอยู่ท่ามกลางผืนป่า ด้วยความเข้าใจและเคารพในธรรมชาติ
พื้นที่ป่าอนุรักษ์ของประเทศไทยราว 73 ล้านไร่ มีชุมชน 'คนอยู่กับป่า' ที่ได้รับการสำรวจแล้ว 4,192 แห่ง และกำลังเผชิญหน้ากับความท้าทายของกฎหมายที่จำกัดในสิทธิการร่วมจัดการทรัพยากร และเป้าหมายในการรักษาป่าให้สมบูรณ์ควบคู่ไปกับการตอบสนองความต้องการในการดำรงชีพ พูดคุยเรื่องนี้กับ คุณระวี ถาวร ผู้ประสานงานด้านการพัฒนาศักยภาพและงานวิจัย ศูนย์วนศาสตร์ชุมชนเพื่อคนกับป่า หรือ RECOFTC ประเทศไทย ซึ่งทำงานภายใต้แนวคิดการจัดการภูมิทัศน์ป่าไม้และคนอยู่กับป่า
ติดตามชมในรายการในดวงใจไทยนิรันดร์ วันที่ 7 พฤศจิกายน 2568 เวลา 16.30 - 17.00 น. ทางไทยพีบีเอส ดูย้อนหลังรายการในดวงใจไทยนิรันดร์ ได้ที่ www.thaipbs.or.th/EternalinThaiHearts