ความเป็นมาของการแห่ผีตาโขนเกิดขึ้นเมื่อครั้งที่พระเวสสันดรและนางมัทรีจะเดินทางออกจากป่ากลับสู่เมือง บรรดาผีป่าหลายตน และสัตว์นานาชนิด อาลัยรักจึงพาแฝงตัว ได้หาเศษไม้ เศษหน้ากาก เศษผ้ามาปกปิดตัวเองไว้ แฝงตนมากับชาวบ้านเพื่อมาส่งทั้ง 2 พระองค์กลับเมือง แต่ชาวบ้านก็ยังเห็นว่าเป็นผีเหมือนเดิม จึงถูกเรียกว่า ผีตามคน" หรือ "ผีตาขน" จนกลายมาเป็น "ผีตาโขน" เป็นงานประเพณีประจำปีของชาวอำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย โดยนำงานบุญหลวงหรือบุญผะเหวด งานบุญบั้งไฟ งานบุญซำฮะ สะเดาะเคราะห์บ้านเมืองและการละเล่นผีตาโขนมารวมเป็นงานเดียวกัน เพื่อเป็นการบูชาอารักษ์หลักเมือง และพิธีการบวงสรวงดวงวิญญาณอันศักดิ์สิทธิ์ การทำหน้ากากผีตาโขน สะท้อนให้เห็นถึงความเก่งกาจในการประดิษฐ์คิดค้นของคนในอดีตที่สามารถนำสิ่งที่อยู่รอบตัวมาสร้างสรรค์เป็นหน้ากากอันบริสุทธิ์เพื่อใช้สวมใส่ได้
ติดตามเรื่องราวของอุดมการณ์ ความมุ่งมั่นและตัวตนที่เป็นสุดยอดในศิลปะและวัฒนธรรมที่หลากหลาย ในรายการไทยศิลป์ www.thaipbs.or.th/ThaiCraft
ไทยศิลป์
หัวโขนโบราณ
ดาบเมือง
หุ่นกระบอกไทย
หนังตะลุงเมืองคอน
ลงรักประดับมุก
ตุ๊กตาชาววัง
กลองไทย
พญาซอ
บาติกอีสาน
เบญจรงค์
ช้างแกะสลัก
จักสานย่านลิเภา
เอกลักษณ์ของกริช
ภูมิปัญญาการทำเทริดมโนราห์
การจักสานจากภูมิปัญญาไทย
ภูมิปัญญาโบราณ งานปูนปั้นเมืองเพชร
ศิลปะแห่งความศรัทธา
เอกลักษณ์ผ้าทอลาวครั่ง
เครื่องเคลือบเวียงกาหลง ศิลปะแห่งปรัชญา
"พิณ" เครื่องดนตรีอีสาน
วิถีชีวิตประเพณีและวัฒนธรรมเสื่อกก
การหล่อพระจำลอง
แกะสลักไม้ลายมลายู ศิลปะจากลวดลายธรรมชาติ
"บานอ" ภูมิปัญญาท้องถิ่น
การทำขันโตกล้านนา
ศิลปะธรรมชาติจากผงไม้มงคล
มาลัยข้าวตอกแห่งเมืองยโสธร
งานฉลุลายฝังไม้มูก ศิลปะเมืองเพชร
ผ้ายกเมืองร้อยเอ็ด ศิลปะบนผืนผ้า
แกะสลักกระบวยบอกเล่าเรื่องราวชีวิต
งานคร่ำหัตถศิลป์ชั้นสูง
วัฒนธรรมการแต่งกายของไทยทรงดำ
ผ้าใยกัญชง วัฒนธรรมการแต่งกายของชาวม้ง
คัวตองล้านนางานหัตถกรรมทองเหลือง
หัตถกรรมลูกปัดโนรา คุณค่าทางวัฒนธรรม
ผ้าปะลางิง ภูมิปัญญาท้องถิ่นชายแดนใต้
ผีตาโขน วัฒนธรรม จิตวิญญาณของชาวด่านซ้าย
แกะสลักพระไม้ ศรัทธาอันบริสุทธิ์ของชาวน่าน
สะล้อ ซอ ปิน
ไทยศิลป์
หัวโขนโบราณ
ดาบเมือง
หุ่นกระบอกไทย
หนังตะลุงเมืองคอน
ลงรักประดับมุก
ตุ๊กตาชาววัง
กลองไทย
พญาซอ
บาติกอีสาน
เบญจรงค์
ช้างแกะสลัก
จักสานย่านลิเภา
เอกลักษณ์ของกริช
ภูมิปัญญาการทำเทริดมโนราห์
การจักสานจากภูมิปัญญาไทย
ภูมิปัญญาโบราณ งานปูนปั้นเมืองเพชร
ศิลปะแห่งความศรัทธา
เอกลักษณ์ผ้าทอลาวครั่ง
เครื่องเคลือบเวียงกาหลง ศิลปะแห่งปรัชญา
"พิณ" เครื่องดนตรีอีสาน
วิถีชีวิตประเพณีและวัฒนธรรมเสื่อกก
การหล่อพระจำลอง
แกะสลักไม้ลายมลายู ศิลปะจากลวดลายธรรมชาติ
"บานอ" ภูมิปัญญาท้องถิ่น
การทำขันโตกล้านนา
ศิลปะธรรมชาติจากผงไม้มงคล
มาลัยข้าวตอกแห่งเมืองยโสธร
งานฉลุลายฝังไม้มูก ศิลปะเมืองเพชร
ผ้ายกเมืองร้อยเอ็ด ศิลปะบนผืนผ้า
แกะสลักกระบวยบอกเล่าเรื่องราวชีวิต
งานคร่ำหัตถศิลป์ชั้นสูง
วัฒนธรรมการแต่งกายของไทยทรงดำ
ผ้าใยกัญชง วัฒนธรรมการแต่งกายของชาวม้ง
คัวตองล้านนางานหัตถกรรมทองเหลือง
หัตถกรรมลูกปัดโนรา คุณค่าทางวัฒนธรรม
ผ้าปะลางิง ภูมิปัญญาท้องถิ่นชายแดนใต้
ผีตาโขน วัฒนธรรม จิตวิญญาณของชาวด่านซ้าย
แกะสลักพระไม้ ศรัทธาอันบริสุทธิ์ของชาวน่าน
สะล้อ ซอ ปิน