วันธรรมดาหยิบมือถือขึ้นมา แล้วเจอแชทจากคนดัง Video Call เข้ามาทันที คนดังบอกว่าเป็นผู้โชคดีที่ได้บัตรพิเศษมาเจอในราคาถูก ถ้าตกลงจ่ายเงินผ่านลิงก์ก็จะได้เจอจริงๆ คนที่ได้รับสายเชื่อทันที พร้อมโอนเงินทันที
นี่คือตัวอย่างการใช้เทคโนโลยี Deepfake ในการหลอกลวง เทคโนโลยีที่สามารถสร้างเสียงและภาพของใครก็ได้ให้เหมือนจริงจนแยกไม่ออก จนกระทั่งมีข่าวจากฮ่องกงว่า พนักงานบริษัทข้ามชาติถูกหลอกด้วย Deepfake ปลอมเป็นผู้บริหารระดับสูง จนโอนเงินไปกว่า 25 ล้านดอลลาร์สหรัฐ หรือประมาณ 900 ล้านบาท
การหลอกลวงด้วย Deepfake ที่เกิดขึ้นจริงมักเป็นการปลอมเป็นคนใกล้ชิด มีกรณีคนหนุ่มใช้เทคโนโลยีนี้ปลอมเป็นหลานโทรไปหาคุณย่า อ้างว่าเดือดร้อนต้องการเงินด่วน สัญญาว่าจะคืนเมื่อเงินออก หน้าตาดูเหมือนหลานจริง ๆ เสียงก็คล้าย การแต่งตัวก็ตรงสไตล์ แต่คุณย่ากลับสงสัยว่าไม่ใช่หลานจริง ไม่ไว้ใจคนโทรมา แม้จะลดจำนวนเงินลงมาจากหลายพันเป็นร้อยบาท แต่คุณย่ายังคงไม่เชื่อ ปฏิเสธให้เงินแม้แต่ห้าสิบบาท
อีกกรณีหนึ่งเป็นการปลอมเป็นแฟนสาว โทรหาแฟนหนุ่มอ้างว่าไม่สบาย ต้องการเงินไปหาหมอ แฟนหนุ่มเกือบเชื่อและพร้อมโอนเงิน แต่สุดท้ายก็สงสัยเรื่องชื่อบัญชี สิ่งที่น่าสนใจคือ คนรุ่นใหญ่ที่มีประสบการณ์มักจะระวังมากกว่า ไม่เชื่อง่าย ๆ แม้หน้าตาและเสียงจะเหมือนจริง ขณะที่คนที่ไว้ใจง่ายกว่ามักจะเกือบหลงกล
การแยกแยะ Deepfake จากของจริงมีวิธีง่าย ๆ ที่ทุกคนทำได้ ซึ่งแบ่งออกเป็นหลายจุดสังเกตหลัก
1. สังเกตการเคลื่อนไหวของปากและริมฝีปาก ใน Deepfake ปากจะขยับไม่ตรงกับเสียงที่ได้ยิน อาจช้าเกินไปหรือเร็วเกินไป เหมือนหนังพากย์ที่ปากไม่ตรงกับเสียง เพราะคอมพิวเตอร์ต้องประมวลผลเสียงและภาพแยกกัน หากมีสัญญาณรบกวนหรือการประมวลผลช้า จะทำให้เห็นความไม่ซิงค์นี้ได้ชัดเจน
2. สีผิวและเนื้อผิวที่ไม่เป็นธรรมชาติ เพราะ Deepfake สร้างจากรูปถ่ายหลาย ๆ แผ่นมาประกอบกัน จึงมักมีสีผิวที่ไม่เท่ากัน บางส่วนอาจขาวกว่า เข้มกว่า หรือมีโทนสีที่แปลก ๆ เนื้อผิวอาจดูเรียบเกินไป หรือหยาบเกินไป ไม่เหมือนผิวคนจริงที่มีรูขุมขนและเส้นใยธรรมชาติ
3. การกะพริบตาที่ผิดปกติ คนเรากะพริบตาประมาณ 15-20 ครั้งต่อนาที โดยมีจังหวะที่ธรรมชาติ แต่ใน Deepfake อาจจะ
4. แสงและเงาที่ไม่สมเหตุสมผล ดูทิศทางของแสงในภาพ ถ้าแสงมาจากด้านซ้าย เงาควรไปทางขวา หรือถ้าแสงมาจากด้านบน เงาควรอยู่ด้านล่าง ใน Deepfake มักจะมี
5. รายละเอียดเล็ก ๆ ที่มองข้ามได้ง่าย
ใช้เวลาในการสังเกต - อย่ารีบเชื่อทันที สังเกตให้ดีอย่างน้อย 30 วินาที หากรู้สึกแปลก ๆ ให้เชื่อสัญชาตญาณตัวเอง
พูดคุยให้นานขึ้น - Deepfake ส่วนใหญ่ทำได้ไม่นานมาก ถ้าพูดคุยเกิน 5-10 นาที มักจะเริ่มมีปัญหา เช่น ภาพเริ่มกระตุก เสียงไม่ตรงปาก หรือคุณภาพลดลง
ขอให้เคลื่อนไหว - ขอให้อีกฝ่ายลุกจากที่นั่ง เดินไปมา หันซ้ายขวา หรือโบกมือ เพราะ Deepfake ส่วนใหญ่ทำได้แค่หน้าตาและบ่าไหล่ การเคลื่อนไหวทั้งตัวหรือเปลี่ยนมุมกล้องจะทำให้เห็นความผิดปกติได้ชัด
เปลี่ยนมุมกล้อง - ขอให้หันหน้าไปมุมต่าง ๆ หรือเอียงหน้า คนโกงมักจะหลีกเลี่ยงการเปลี่ยนมุม เพราะ Deepfake ทำงานได้ดีกับมุมหน้าตรงเท่านั้น
ขอให้ทำอะไรที่ไม่คาดเดา - เช่น ขอให้ร้องเพลง อ่านข้อความที่เราส่งให้ หรือตอบคำถามที่เฉพาะเจาะจง คนที่ใช้ Deepfake มักจะหลีกเลี่ยงหรือหาข้ออ้างไม่ทำ
ติดตามชมได้ในรายการ TIC TAC TECH เรื่องไม่เล็กเทคโนโลยี วันอาทิตย์ที่ 25 พฤษภาคม 2568 เวลา 06.05 - 06.30 น. ทางไทยพีบีเอส หรือรับชมทีวีออนไลน์ทาง www.thaipbs.or.th/Live
แท็กที่เกี่ยวข้อง:
TIC TAC TECH เรื่องไม่เล็กเทคโนโลยี
เรียนออนไลน์
แอปเดลิเวอรี่ ไม่ได้มีดีแค่ส่งอาหาร
รีวิว
เด็กกับการซื้อของออนไลน์
สังคมไร้เงินสด
ใครหนอ ทำให้ลูกเราติดเกม
แอ็กหลุม ตัวตนลับในโลกโซเชียลมีเดีย
ล่อลวงเด็กทางออนไลน์
อ้ายเบอร์หลอกลวง
นักรีวิวรับจ้าง
เล่นเกม หรือ เล่นพนันออนไลน์
แปลภาษาด้วยเทคโนโลยี เชื่อได้จริงหรือ ?
หารายได้เสริมออนไลน์
TikTok
เรียนคอร์สออนไลน์ ไม่วายโดนหลอก
กระแสข่าวออนไลน์ ยิ่งเสพยิ่งเครียด
AI อ้ายมาหลอกเรา…รึเปล่า?
รู้ให้ทัน มิตร หรือ มิจ(ฉาชีพ) ออนไลน์
Influencer วัยใส เสี่ยงภัยรึเปล่า?
Call Center รู้เขาหลอก แต่ทำไมยังให้หลอก(อีก)
เงินออนไลน์ สุดท้ายโดนหลอก!
ควรแล้วหรือไม่ เมื่อใช้ “เด็ก” เป็น Content ?
เครียดเพราะ “เสพติดโซเชียล”
Deepfake หลอกเสียงลวงหน้า
แอปดูดเงิน อันตรายเสียหายหมดตัว
“เป็นติ่ง” อย่างมี “สติ”
“เป็นติ่ง” อย่างมี “สติ”
WI-FI ฟรีเสี่ยงภัย ข้อมูลรั่วไหล ไม่รู้ตัว
TIC TAC TECH เรื่องไม่เล็กเทคโนโลยี
เรียนออนไลน์
แอปเดลิเวอรี่ ไม่ได้มีดีแค่ส่งอาหาร
รีวิว
เด็กกับการซื้อของออนไลน์
สังคมไร้เงินสด
ใครหนอ ทำให้ลูกเราติดเกม
แอ็กหลุม ตัวตนลับในโลกโซเชียลมีเดีย
ล่อลวงเด็กทางออนไลน์
อ้ายเบอร์หลอกลวง
นักรีวิวรับจ้าง
เล่นเกม หรือ เล่นพนันออนไลน์
แปลภาษาด้วยเทคโนโลยี เชื่อได้จริงหรือ ?
หารายได้เสริมออนไลน์
TikTok
เรียนคอร์สออนไลน์ ไม่วายโดนหลอก
กระแสข่าวออนไลน์ ยิ่งเสพยิ่งเครียด
AI อ้ายมาหลอกเรา…รึเปล่า?
รู้ให้ทัน มิตร หรือ มิจ(ฉาชีพ) ออนไลน์
Influencer วัยใส เสี่ยงภัยรึเปล่า?
Call Center รู้เขาหลอก แต่ทำไมยังให้หลอก(อีก)
เงินออนไลน์ สุดท้ายโดนหลอก!
ควรแล้วหรือไม่ เมื่อใช้ “เด็ก” เป็น Content ?
เครียดเพราะ “เสพติดโซเชียล”
Deepfake หลอกเสียงลวงหน้า
แอปดูดเงิน อันตรายเสียหายหมดตัว
“เป็นติ่ง” อย่างมี “สติ”
“เป็นติ่ง” อย่างมี “สติ”
WI-FI ฟรีเสี่ยงภัย ข้อมูลรั่วไหล ไม่รู้ตัว