วันธรรมดาหยิบมือถือขึ้นมา แล้วเจอแชทจากคนดัง Video Call เข้ามาทันที คนดังบอกว่าเป็นผู้โชคดีที่ได้บัตรพิเศษมาเจอในราคาถูก ถ้าตกลงจ่ายเงินผ่านลิงก์ก็จะได้เจอจริงๆ คนที่ได้รับสายเชื่อทันที พร้อมโอนเงินทันที
นี่คือตัวอย่างการใช้เทคโนโลยี Deepfake ในการหลอกลวง เทคโนโลยีที่สามารถสร้างเสียงและภาพของใครก็ได้ให้เหมือนจริงจนแยกไม่ออก จนกระทั่งมีข่าวจากฮ่องกงว่า พนักงานบริษัทข้ามชาติถูกหลอกด้วย Deepfake ปลอมเป็นผู้บริหารระดับสูง จนโอนเงินไปกว่า 25 ล้านดอลลาร์สหรัฐ หรือประมาณ 900 ล้านบาท
การหลอกลวงด้วย Deepfake ที่เกิดขึ้นจริงมักเป็นการปลอมเป็นคนใกล้ชิด มีกรณีคนหนุ่มใช้เทคโนโลยีนี้ปลอมเป็นหลานโทรไปหาคุณย่า อ้างว่าเดือดร้อนต้องการเงินด่วน สัญญาว่าจะคืนเมื่อเงินออก หน้าตาดูเหมือนหลานจริง ๆ เสียงก็คล้าย การแต่งตัวก็ตรงสไตล์ แต่คุณย่ากลับสงสัยว่าไม่ใช่หลานจริง ไม่ไว้ใจคนโทรมา แม้จะลดจำนวนเงินลงมาจากหลายพันเป็นร้อยบาท แต่คุณย่ายังคงไม่เชื่อ ปฏิเสธให้เงินแม้แต่ห้าสิบบาท
อีกกรณีหนึ่งเป็นการปลอมเป็นแฟนสาว โทรหาแฟนหนุ่มอ้างว่าไม่สบาย ต้องการเงินไปหาหมอ แฟนหนุ่มเกือบเชื่อและพร้อมโอนเงิน แต่สุดท้ายก็สงสัยเรื่องชื่อบัญชี สิ่งที่น่าสนใจคือ คนรุ่นใหญ่ที่มีประสบการณ์มักจะระวังมากกว่า ไม่เชื่อง่าย ๆ แม้หน้าตาและเสียงจะเหมือนจริง ขณะที่คนที่ไว้ใจง่ายกว่ามักจะเกือบหลงกล
การแยกแยะ Deepfake จากของจริงมีวิธีง่าย ๆ ที่ทุกคนทำได้ ซึ่งแบ่งออกเป็นหลายจุดสังเกตหลัก
1. สังเกตการเคลื่อนไหวของปากและริมฝีปาก ใน Deepfake ปากจะขยับไม่ตรงกับเสียงที่ได้ยิน อาจช้าเกินไปหรือเร็วเกินไป เหมือนหนังพากย์ที่ปากไม่ตรงกับเสียง เพราะคอมพิวเตอร์ต้องประมวลผลเสียงและภาพแยกกัน หากมีสัญญาณรบกวนหรือการประมวลผลช้า จะทำให้เห็นความไม่ซิงค์นี้ได้ชัดเจน
2. สีผิวและเนื้อผิวที่ไม่เป็นธรรมชาติ เพราะ Deepfake สร้างจากรูปถ่ายหลาย ๆ แผ่นมาประกอบกัน จึงมักมีสีผิวที่ไม่เท่ากัน บางส่วนอาจขาวกว่า เข้มกว่า หรือมีโทนสีที่แปลก ๆ เนื้อผิวอาจดูเรียบเกินไป หรือหยาบเกินไป ไม่เหมือนผิวคนจริงที่มีรูขุมขนและเส้นใยธรรมชาติ
3. การกะพริบตาที่ผิดปกติ คนเรากะพริบตาประมาณ 15-20 ครั้งต่อนาที โดยมีจังหวะที่ธรรมชาติ แต่ใน Deepfake อาจจะ
4. แสงและเงาที่ไม่สมเหตุสมผล ดูทิศทางของแสงในภาพ ถ้าแสงมาจากด้านซ้าย เงาควรไปทางขวา หรือถ้าแสงมาจากด้านบน เงาควรอยู่ด้านล่าง ใน Deepfake มักจะมี
5. รายละเอียดเล็ก ๆ ที่มองข้ามได้ง่าย
ใช้เวลาในการสังเกต - อย่ารีบเชื่อทันที สังเกตให้ดีอย่างน้อย 30 วินาที หากรู้สึกแปลก ๆ ให้เชื่อสัญชาตญาณตัวเอง
พูดคุยให้นานขึ้น - Deepfake ส่วนใหญ่ทำได้ไม่นานมาก ถ้าพูดคุยเกิน 5-10 นาที มักจะเริ่มมีปัญหา เช่น ภาพเริ่มกระตุก เสียงไม่ตรงปาก หรือคุณภาพลดลง
ขอให้เคลื่อนไหว - ขอให้อีกฝ่ายลุกจากที่นั่ง เดินไปมา หันซ้ายขวา หรือโบกมือ เพราะ Deepfake ส่วนใหญ่ทำได้แค่หน้าตาและบ่าไหล่ การเคลื่อนไหวทั้งตัวหรือเปลี่ยนมุมกล้องจะทำให้เห็นความผิดปกติได้ชัด
เปลี่ยนมุมกล้อง - ขอให้หันหน้าไปมุมต่าง ๆ หรือเอียงหน้า คนโกงมักจะหลีกเลี่ยงการเปลี่ยนมุม เพราะ Deepfake ทำงานได้ดีกับมุมหน้าตรงเท่านั้น
ขอให้ทำอะไรที่ไม่คาดเดา - เช่น ขอให้ร้องเพลง อ่านข้อความที่เราส่งให้ หรือตอบคำถามที่เฉพาะเจาะจง คนที่ใช้ Deepfake มักจะหลีกเลี่ยงหรือหาข้ออ้างไม่ทำ
ติดตามชมได้ในรายการ TIC TAC TECH เรื่องไม่เล็กเทคโนโลยี วันอาทิตย์ที่ 25 พฤษภาคม 2568 เวลา 06.05 - 06.30 น. ทางไทยพีบีเอส หรือรับชมทีวีออนไลน์ทาง www.thaipbs.or.th/Live
แท็กที่เกี่ยวข้อง:
TIC TAC TECH เรื่องไม่เล็กเทคโนโลยี
เรียนออนไลน์
แอปเดลิเวอรี่ ไม่ได้มีดีแค่ส่งอาหาร
รีวิว
เด็กกับการซื้อของออนไลน์
สังคมไร้เงินสด
ใครหนอ ทำให้ลูกเราติดเกม
แอ็กหลุม ตัวตนลับในโลกโซเชียลมีเดีย
ล่อลวงเด็กทางออนไลน์
อ้ายเบอร์หลอกลวง
นักรีวิวรับจ้าง
เล่นเกม หรือ เล่นพนันออนไลน์
แปลภาษาด้วยเทคโนโลยี เชื่อได้จริงหรือ ?
หารายได้เสริมออนไลน์
TikTok
เรียนคอร์สออนไลน์ ไม่วายโดนหลอก
กระแสข่าวออนไลน์ ยิ่งเสพยิ่งเครียด
AI อ้ายมาหลอกเรา…รึเปล่า?
รู้ให้ทัน มิตร หรือ มิจ(ฉาชีพ) ออนไลน์
Influencer วัยใส เสี่ยงภัยรึเปล่า?
Call Center รู้เขาหลอก แต่ทำไมยังให้หลอก(อีก)
เงินออนไลน์ สุดท้ายโดนหลอก!
ควรแล้วหรือไม่ เมื่อใช้ “เด็ก” เป็น Content ?
เครียดเพราะ “เสพติดโซเชียล”
Deepfake หลอกเสียงลวงหน้า
แอปดูดเงิน อันตรายเสียหายหมดตัว
“เป็นติ่ง” อย่างมี “สติ”
“เป็นติ่ง” อย่างมี “สติ”
WI-FI ฟรีเสี่ยงภัย ข้อมูลรั่วไหล ไม่รู้ตัว
ระวังภัยเพจปลอมขายของออนไลน์
เสพติด “คลิปสั้น” มากเกินไป อันตรายถึงสมอง
Phishing Email เช็กเมลยังไงไม่ให้โดนหลอก
TIC TAC TECH เรื่องไม่เล็กเทคโนโลยี
เรียนออนไลน์
แอปเดลิเวอรี่ ไม่ได้มีดีแค่ส่งอาหาร
รีวิว
เด็กกับการซื้อของออนไลน์
สังคมไร้เงินสด
ใครหนอ ทำให้ลูกเราติดเกม
แอ็กหลุม ตัวตนลับในโลกโซเชียลมีเดีย
ล่อลวงเด็กทางออนไลน์
อ้ายเบอร์หลอกลวง
นักรีวิวรับจ้าง
เล่นเกม หรือ เล่นพนันออนไลน์
แปลภาษาด้วยเทคโนโลยี เชื่อได้จริงหรือ ?
หารายได้เสริมออนไลน์
TikTok
เรียนคอร์สออนไลน์ ไม่วายโดนหลอก
กระแสข่าวออนไลน์ ยิ่งเสพยิ่งเครียด
AI อ้ายมาหลอกเรา…รึเปล่า?
รู้ให้ทัน มิตร หรือ มิจ(ฉาชีพ) ออนไลน์
Influencer วัยใส เสี่ยงภัยรึเปล่า?
Call Center รู้เขาหลอก แต่ทำไมยังให้หลอก(อีก)
เงินออนไลน์ สุดท้ายโดนหลอก!
ควรแล้วหรือไม่ เมื่อใช้ “เด็ก” เป็น Content ?
เครียดเพราะ “เสพติดโซเชียล”
Deepfake หลอกเสียงลวงหน้า
แอปดูดเงิน อันตรายเสียหายหมดตัว
“เป็นติ่ง” อย่างมี “สติ”
“เป็นติ่ง” อย่างมี “สติ”
WI-FI ฟรีเสี่ยงภัย ข้อมูลรั่วไหล ไม่รู้ตัว
ระวังภัยเพจปลอมขายของออนไลน์
เสพติด “คลิปสั้น” มากเกินไป อันตรายถึงสมอง
Phishing Email เช็กเมลยังไงไม่ให้โดนหลอก