วันนี้ (19 ก.ย.2565) ครบรอบ 16 ปีรัฐประหาร 19 กันยายน 2549 ก่อนจะเกิดการรัฐประหารอีกครั้ง เมื่อปี 2557 ทำให้ยังเกิดคำถามตัวโตๆ ถึงความหวังในการปฏิรูปการเมืองประเทศไทย โดยนักวิชาการเห็นว่า โอกาสจะเกิดการรัฐประหารในบ้านเรายังคงมีอยู่ แต่การป้องกันการรัฐประหารไม่ให้เกิดขึ้นซ้ำ เริ่มต้นที่ประชาชน
รศ.พิชาย รัตนดิลก ณ ภูเก็ต ผู้อำนวยการหลักสูตรการเมือง และยุทธศาสตร์การพัฒนา สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ หรือ นิด้า เห็นว่า นักการเมืองจะต้องปฏิรูปตัวเอง ไม่ใช้อำนาจแสวงหาประโยชน์ส่วนตน เพื่อไม่ให้เกิดเงื่อนไขทางการเมืองที่นำไปสู่การรัฐประหารเช่นเดียวกับที่ผ่านมา
ขณะเดียวกัน กองทัพต้องสร้างสำนึกทหารอาชีพ ให้มีศรัทธาในระบอบประชาธิปไตย และสร้างกลไกทางกฎหมายเพื่อป้องกันไม่ให้ทหารใช้อำนาจแทรกแซงทางการเมือง
ส่วนภาคประชาชนสำคัญที่สุด เพราะมีพลังอำนาจที่จะปกป้องระบอบประชาธิปไตยได้ โดยพบว่า ระยะหลังๆ มีการรณรงค์เรื่องสำนึกในการต่อต้านรัฐประหารมากขึ้น ซึ่งที่ผ่านมา ปัญหาความขัดแย้งของประชาชน ทำให้ไม่มีเอกภาพที่จะคัดค้านการรัฐประหารได้
พอมีการรัฐประหารเกิดขึ้น ฝ่ายหนึ่งก็อาจจะไม่เห็นด้วย แต่อีกฝ่ายหนึ่งก็อาจจะเห็นด้วย เลยทำให้ประชาชนไม่มีความเป็นเอกภาพในการที่จะไปคัดค้านรัฐประหาร แต่ถ้าหากว่าในอนาคตถ้าความขัดแย้งระหว่างประชาชนต่างคลี่คลายลงไป และมีความเห็นร่วมกันในการที่จะรักษาระบอบประชาธิปไตยเอาไว้ โอกาสที่จะเป็นพลังในการต่อต้านการรัฐประหารก็จะมีสูง
ขณะที่ รศ.เจษฎ์ โทณะวณิก คณะนิติศาสตร์ วิทยาลัยบัณฑิตเอเซีย เห็นว่า ปัจจุบันแนวโน้มการเกิดรัฐประหารยังมีอยู่ แต่โอกาสน้อย ซึ่งหากนักการเมือง ทหาร และประชาชน ทำหน้าที่ของตนเองให้ดี การรัฐประหารก็จะไม่เกิดขึ้น
ถ้าเราแก้ตรงนี้ไม่ได้ ประชาชนไปเลือกนักการเมืองที่ยังเห็นแก่ประโยชน์ส่วนตัว นักการเมืองไม่เอื้อประโยชน์ของประเทศชาติอย่างแท้จริง ไม่ทำสิ่งที่เกิดประโยชน์แก่ประชาชนอย่างแท้จริง ทหารก็จะเข้ามา ถ้าทุกคนทำหน้าที่ของตัวเอง ประชาชนทำหน้าที่ของตัวเองเลือกคนที่เหมาะสม นักการเมืองก็ดูแลพี่น้องประชาชนดีๆ สร้างความเจริญก้าวหน้าให้กับบ้านเมือง ทหารก็อย่าไปอยากบริหารราชการแผ่นดิน ถ้าอยากลาออกบริหารราชการแผ่นดินก็ลาออกไปสมัครพรรคการเมืองไปลงเลือกตั้ง อย่าใช้วิธีทางลัด
สำหรับการปฏิรูปประเทศ 5 ปีที่เขียนไว้ในรัฐธรรมนูญ เพิ่งครบกำหนดวาระการดำรงตำแหน่งของคณะกรรมการปฏิรูปประเทศ เมื่อวันที่ 14 สิงหาคมที่ผ่านมา ท่ามกลางการตั้งคำถามของหลายฝ่ายว่า เป็นไปตามความคาดหวังของประชาชนหรือไม่