ชาวกัมพูชาหลายหมื่นคนชุมนุมใหญ่ใจกลางกรุงพนมเปญ นำโดย "ฮุน มานี" รองนายกรัฐมนตรี ซึ่งเป็นบุตรชายคนเล็กของสมเด็จฮุน เซน และน้องชายของฮุน มาเนต นายกรัฐมนตรีคนปัจจุบัน โดยการชุมนุมครั้งนี้จัดขึ้นภายใต้ชื่อ Solidarity March หรือการเดินขบวนแสดงความเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกัน เพื่อสนับสนุนรัฐบาลกัมพูชาและกำลังพลที่ประจำการในแนวหน้า
ฮุน มานี ระบุว่า การเดินขบวนในครั้งนี้เป็นการให้กำลังใจและส่งพลังไปยังรัฐบาลและกองทัพ พร้อมทั้งประกาศว่าเมื่อประเทศเผชิญกับภัยคุกคาม ถูกสบประมาทและดูถูก ประชาชนกัมพูชาจะไม่อยู่เฉยและจะยืนหยัดเป็นหนึ่งเดียว
แม้การรวมตัวในครั้งนี้จะจัดขึ้นโดยรัฐบาล แต่ภาพคลื่นมหาชนกลางเมืองหลวงของกัมพูชาก็สะท้อนถึงความนิยมที่เพิ่มขึ้นของคนตระกูลฮุน แต่ในสมการความขัดแย้งเพื่อเรียกคะแนนนิยมนี้ เสียงที่ดูเหมือนจะหายไปคือเสียงของ "ฝ่ายค้าน"
ฮุน มานี รองนายกรัฐมนตรีกัมพูชา นำการชุมนุมใหญ่กลางกรุงพนมเปญ
ฮุน มานี รองนายกรัฐมนตรีกัมพูชา นำการชุมนุมใหญ่กลางกรุงพนมเปญ
ย้อนไปในปี 2009 กระแสชาตินิยมต่อต้านเวียดนามถูกปลุกขึ้นในระหว่างที่กัมพูชามีประเด็นขัดแย้งเรื่องเขตแดนกับเพื่อนบ้านที่อยู่ทางตะวันออกของประเทศ โดยชาวกัมพูชาจำนวนไม่น้อยมองว่าเวียดนามเป็นภัยคุกคาม ซึ่งสม รังสี อดีตหัวหน้าพรรคกู้ชาติกัมพูชา (CNRP) พรรคฝ่ายค้านที่ถูกยุบไปแล้ว ถือว่ามีบทบาทสำคัญในขณะนั้น โดยเขาถูกกล่าวหาว่าสนับสนุนให้ชาวบ้านรื้อตลาดริมพรมแดนกัมพูชา-เวียดนาม
ก่อนที่ความขัดแย้งจะยกระดับขึ้น หลังสมาชิกพรรค CNRP ร่วมเคลื่อนไหวกับนักกิจกรรมบริเวณพรมแดน จนนำไปสู่การปะทะกัน ขณะที่นักวิเคราะห์มองว่า ความขัดแย้งกับเวียดนามช่วยเพิ่มคะแนนนิยมให้กับสม รังสี และ CNRP หลังพรรคฝ่ายค้านกล่าวหาว่ารัฐบาลภายใต้การนำของพรรคประชาชนกัมพูชา (CPP) ตกอยู่ภายใต้อิทธิพลของเวียดนาม ยอมมอบดินแดนให้เวียดนามและยอมให้แรงงานเวียดนามผิดกฎหมายเข้ามาทำงานในประเทศ แล้วขณะนี้ฝ่ายค้านกัมพูชาแต่ละคนไปอยู่ที่ไหน
แม้ว่าสม รังสี จะลี้ภัยไปอยู่ฝรั่งเศส แต่ยังเคลื่อนไหวทางการเมืองมาโดยตลอด โดยเฉพาะการใช้พื้นที่บนสื่อสังคมออนไลน์ ซึ่งจริงๆ แล้วนับตั้งแต่ความขัดแย้งระหว่างไทยกับกัมพูชาในประเด็นข้อพิพาทเขตแดนปะทุขึ้น สม รังสี ก็ออกมาใช้พื้นที่บนเฟซบุ๊กแสดงจุดยืนและความคิดเห็นต่อประเด็นนี้
ทั้งการเรียกร้องให้รัฐบาลกัมพูชานำประเด็นข้อพิพาทเขตแดนทางทะเลเข้าสู่การพิจารณาของศาลยุติธรรมระหว่างประเทศ (ICJ) พร้อมๆ กับเรื่อง 4 พื้นที่พิพาท ไปจนถึงการอาศัยจังหวะนี้โจมตีพ่อลูกตระกูลฮุน โดยระบุว่าความอ่อนแอและการทุจริตภายในรัฐบาล ทำให้ประเทศเพื่อนบ้านมองข้ามความชอบธรรมและการอ้างกรรมสิทธิ์เรื่องดินแดนของกัมพูชา
สม รังสี อดีตผู้นำฝ่ายค้านของกัมพูชา
สม รังสี อดีตผู้นำฝ่ายค้านของกัมพูชา
นอกจากนี้ อดีตผู้นำฝ่ายค้าน ระบุด้วยว่า ผู้นำกัมพูชาให้ความสำคัญกับการรักษาอำนาจมากกว่าการปกป้องอธิปไตยของประเทศ และทั้งๆ ที่ได้เปรียบทางกฎหมายชัดเจน แต่ตระกูลฮุนกลับลังเลที่จะเผชิญหน้ากับไทยตรงๆ โดยแม้ว่าเสียงวิจารณ์รัฐบาลตระกูลฮุนจะดังออกมาเป็นระยะๆ แต่ก็ไม่รุนแรง หรือมีน้ำหนักมากพอในการเปลี่ยนแปลงทางการเมือง แล้วอะไรคือสาเหตุ
ตลอดช่วงหลายปีที่ผ่านมา รัฐบาลกัมพูชาเดินเกมรุกหนักในการหยุดเสียงคัดค้านในประเทศ ทั้งการตัดแข้งตัดขาฝ่ายค้านไปจนถึงการยุบพรรค อย่างพรรค CNRP ของสม รังสี ที่กลายเป็นภัยคุกคามใหญ่ต่ออำนาจพรรครัฐบาลในการเลือกตั้งปี 2013 ก่อนที่จะถูกศาลสูงสั่งยุบพรรค เนื่องจากถูกกล่าวหาว่ามีส่วนเกี่ยวข้องกับแผนการโค่นล้มรัฐบาล
ขณะที่กัมพูชาจัดการเลือกตั้งครั้งถัดมาในปี 2018 แบบไร้เงาพรรคฝ่ายค้าน และการกวาดล้างกลุ่มคนเห็นต่างก็ทำให้ขั้วตรงข้ามกับรัฐบาลอ่อนแอลงเรื่อยๆ อย่างการเลือกตั้งเมื่อปี 2023 พรรค CPP ก็กวาดที่นั่ง สส.มาได้เกือบยกสภา
เสียงฝ่ายค้านที่มีเพียง 5 เสียงในสภาผู้แทนราษฎร ไม่เพียงพอต่อการสร้างความเปลี่ยนแปลง โดยแม้ว่าในการประชุมสภาหรือการให้ข่าวนอกสภา สมาชิกพรรคฝ่ายค้านจะเสนอให้รัฐบาลใช้โอกาสนี้ยื่นประเด็นข้อพิพาทเส้นเขตแดนทางทะเลสู่ศาลโลก ซึ่งเป็นจุดยืนที่ไม่ต่างไปจากฝ่ายค้านที่เคลื่อนไหวอยู่นอกประเทศ แต่ก็ไม่เป็นผลและเสียงนั้นก็เงียบไปกับสายลม
เวลานี้เรียกได้ว่า ฝ่ายค้านกัมพูชาได้ถูกลดบทบาทลงในทุกๆ ด้าน ไม่เว้นแม้กระทั่งบนเวทีความขัดแย้งเรื่องเขตแดนกับประเทศเพื่อนบ้าน ที่มักจะเป็นตัวเรียกคะแนนนิยมให้นักการเมืองกัมพูชามาตั้งแต่ในอดีต
อ่านข่าว
"ฮุน มาเนต" ย้ำข้อพิพาทชายแดนไม่ใช่ละครการเมือง ชาวกัมพูชาเดินขบวนหนุน