พงศธัช สุขพงษ์ บรรณาธิการศูนย์ Thai PBS World มีโอกาสสัมภาษณ์พิเศษ ฯพณฯ ออร์นา ซากิฟ เอกอัครราชทูตอิสราเอลประจำประเทศไทย ถึงเป้าหมายของอิสราเอลในการเปิดปฏิบัติการทางการทหารกับอิหร่าน ในขณะที่ประเทศ กำลังเผชิญกับศึกรอบด้าน
จากการเฝ้าดูสิ่งที่อิหร่านกระทำ ดิฉันรู้สึกว่าเราไม่มีทางเลือกอื่น
3 ปัจจัยอิสราเอลโจมตีอิหร่าน
ท่านทูตเปิดบทสนทนาผ่านช่องทางออนไลน์ ด้วยการพูดถึง 3 ปัจจัยหลัก ของการเปิดปฏิบัติการครั้งนี้
ปัจจัยแรก คือ การเสริมขีดความสามารถด้านนิวเคลียร์
ปัจจัยที่ 2 คือ การเดินหน้าพัฒนาระบบขีปนาวุธพิสัยไกล
ปัจจัยที่ 3 คือ การสนับสนุน "กลุ่มก่อการร้าย" ในภูมิภาค
ท่านทูตตั้งคำถามถึงการเร่งเครื่องผลิตยูเรเนียมเสริมสมรรถนะ ตลอดระยะเวลากว่า 3 เดือนที่ผ่านมา จนเข้าเกณฑ์ในการนำมาพัฒนาอาวุธนิวเคลียร์ได้
นอกจากนี้ยังพัฒนาขีปนาวุธพิสัยไกลและขีปนาวุธความเร็วเหนือเสียงภายใต้เป้าหมายผลิตให้ได้ปีละ 3,000 ลูก และผลิตให้ได้ 10,000 ลูกในเวลา 3 ปี
อิหร่านยังให้การสนับสนุนกองกำลังติดอาวุธพันธมิตรครอบคลุมทั้งกลุ่มฮามาส กลุ่มอิสลามิกญิฮาด กลุ่มฮิซบอลเลาะห์ กลุ่มฮูตี และกองกำลังชีอะห์ในอิรัก
เราเชื่อเมื่อพวกเขาพูดว่าจะทำลายอิสราเอล เราจึงเห็นความจำเป็นในการเปิดปฏิบัติการเพื่อป้องกันตัว
บทบาทสหรัฐฯ ในวังวนความขัดแย้ง
ท่านทูตย้ำว่าสหรัฐฯ เป็นพันธมิตรที่ดีที่สุดของอิสราเอล แต่การให้ความช่วยเหลือหรือไม่ขึ้นอยู่กับการตัดสินใจของ ปธน.โดนัลด์ ทรัมป์ ผู้นำสหรัฐฯ
ขณะที่การเปิดปฏิบัติการของอิสราเอลยังมีความหมายต่อโลกเนื่องจากการครอบครองอาวุธนิวเคลียร์ของอิหร่านย่อมเป็นภัยคุกคามต่อภูมิภาคตะวันออกกลาง นำไปสู่การแข่งขันด้านนิวเคลียร์ จนส่งแรงกระเพื่อมถึงยุโรปและเอเชีย แม้กระทั่งประเทศไทย
มองแนวโน้มในการยุติสงคราม
เมื่อสอบถามถึงแนวโน้มในการยุติความขัดแย้งผ่านการทูต ท่านทูตเกริ่นถึงความสำเร็จของปฏิบัติการสิงโตผงาดในการโจมตีโครงการนิวเคลียร์และสถานที่ผลิตขีปนาวุธ อย่างไรก็ตาม ปฏิบัติการดังกล่าวยังไม่บรรลุเป้าหมายทั้งหมดในการขจัดภัยคุกคามจากอิหร่าน เนื่องจากการประกาศทำลายล้างอิสราเอลให้สิ้นซากได้บั่นทอนความไว้เนื้อเชื่อใจให้พังทลายลง
ดิฉันเป็นนักการทูตจึงเชื่อมั่นในพลังของการเจรจา แม้กระทั่งศัตรูที่เกลียดชังกัน การเจรจาก็เกิดขึ้นได้ แต่ต้องมีความไว้วางใจอีกฝ่ายถึงความต้องการในการแก้ปัญหาอย่างจริงจัง ในขณะที่อิหร่านกำลังเจรจากับสหรัฐฯ พวกเขากลับเพิ่มความสามารถ ในการเสริมสมรรถนะยูเรเนียมขึ้นถึง 3 เท่า หลังจากโกหกมาหลายปี ดิฉันพูดตามตรงว่าไม่เชื่อคำพูดพวกเขาอีกต่อไป
ข้อถกเถียงโจมตีเป้าหมายพลเรือน
ขณะเดียวกันเป้าหมายการโจมตีของทั้ง 2 ฝ่ายยังคงจุดประเด็นถกเถียงเป็นวงกว้าง เนื่องจากทั้งอิสราเอลและอิหร่านต่างอ้างว่าไม่ได้โจมตีเป้าหมายพลเรือนแต่ละฝ่าย
เราทำอย่างเต็มที่เพื่อหลีกเลี่ยงการโจมตีพลเรือน แต่อิหร่านกลับกลับทำตรงข้ามอย่างสิ้นเชิง
อิหร่านเผยตกเป็น "เหยื่อ" ความรุนแรง
ขณะที่ ฯพณฯ ดร.นอเศเรดดีน ฮัยแดรี เอกอัครราชทูตอิหร่านประจำประเทศไทย เริ่มต้นการสนทนาด้วยน้ำเสียงจริงจังว่าอิหร่านตกเป็นเหยื่อของการรุกรานจากอิสราเอล
เราไม่ได้เริ่มสงครามนี้ เราคือผู้ตกเป็นเหยื่อ
ปัจจุบันรัฐมนตรีต่างประเทศอิหร่านได้ยื่นคำร้องของประชุมฉุกเฉินต่อเลขาธิการสหประชาชาติและคณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติ หรือ UNSC แล้ว
หลายประเทศได้ประณามการรุกรานของอิสราเอลในครั้งนี้ อย่างไรก็ตาม คณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติยังไม่ ดำเนินการแก้ปัญหามอย่างเป็นรูปธรรม
หากคณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติไม่สามารถแก้ปัญหาได้ อิหร่านจำเป็นจะต้องใช้สิทธิในการป้องกันตนเอง ตามมาตรา 51 ของกฎบัตรสหประชาชาติ
สหรัฐฯ ไม่สามารถหยุดยั้งอิสราเอลได้
เอกอัครราชทูตอิหร่าน ตั้งข้อสังเกตว่า อิสราเอลมักฝ่าฝืนกฎหมายระหว่างประเทศสะท้อนให้เห็นจากการใช้ความรุนแรงต่อชาวปาเลสไตน์ในกาซา
แม้กระทั่งสหรัฐฯ ในฐานะ "ชาติมหาอำนาจ" บนเวทีการเมืองโลกก็ไม่สามารถหยุดยั้งอิสราเอลในการละเมิดหลักกฎหมายระหว่างประเทศได้
ปธน.โดนัลด์ ทรัมป์ ระบุว่าไม่มีส่วนเกี่ยวข้องโดยตรง แต่สหรัฐฯ สนับสนุนอิสราเอลเชิงโลจิสติกส์ และมีส่วนรับผิดชอบโดยปริยาย
ขณะที่ชาติพันธมิตรของอิหร่านทั้งจีนและรัสเซียต่างพร้อมใจกันประณามการโจมตีของอิสราเอลอย่างชัดเจนบนเวทีการเมืองระหว่างประเทศ อย่างไรก็ดี ท่าทีแข็งกร้าวของทั้ง 2 ประเทศ ยังไม่สามารถยับยั้งความรุนแรงได้ เนื่องจากแรงหนุนของสหรัฐฯ
ปฏิเสธการครอบครองอาวุธนิวเคลียร์
เอกอัครราชทูตอิหร่านประจำประเทศไทย ยืนยันว่า โครงการนิวเคลียร์ของอิหร่านมีวัตถุประสงค์เพื่อสันติเท่านั้น เนื่องจากอยาตอลเลาะห์ อาลี คาเมเนอี ผู้นำสูงสุดอิหร่าน มีคำสั่งห้ามครอบครองอาวุธนิวเคลียร์โดยเด็ดขาด
อิหร่านเป็นภาคีของสนธิสัญญาไม่แพร่ขยายอาวุธนิวเคลียร์ (NPT) ซึ่งไม่ได้ห้ามการเสริมสมรรถนะยูเรเนียมตราบเท่าที่ไม่นำไปผลิตอาวุธ ระดับร้อยละ 60 ไม่ถือว่าผิดสนธิสัญญา
มุมมองเกี่ยวกับการเสริมสมรรถนะยูเรเนียมระหว่างเอกอัครราชทูตอิหร่านกับเอกอัครราชทูตอิสราเอลแตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง
ข้อมูลจากบทความ Why is Iran producing 60 per cent-enriched uranium ? เผยแพร่บนเว็บไซต์สถาบันวิจัยสันติภาพระหว่างประเทศ (Stockholm International Peace Research Institute หรือ SIPRI) เมื่อเดือนเมษายน ปี 2021 ระบุว่า ยูเรเนียมที่ถูกเสริมสมรรถนะถึงระดับ 60% ไม่สามารถนำไปใช้สร้างอาวุธนิวเคลียร์ที่มีประสิทธิภาพได้ และอิหร่านก็ ไม่มีการใช้งานในทางปฏิบัติที่สมเหตุสมผลอื่นใด สำหรับยูเรเนียมในระดับนี้
อย่างไรก็ตาม การเลือกเสริมสมรรถนะถึงร้อยละ 60 ก็ "ไม่ใช่เรื่องบังเอิญ" เนื่องจากกระบวนการทำงานของเครื่องหมุนเหวี่ยง (centrifuges) จะออกแบบมาให้เสริมสมรรถนะยูเรเนียมเป็นขั้นเป็นตอน
เครื่องหมุนเหวี่ยงของอิหร่านน่าจะถูกกำหนดให้เสริมสมรรถนะยูเรเนียม 3 ขั้นตอน ได้แก่
- ระดับต่ำไปถึงระดับร้อยละ 20
- ระดับร้อยละ 20 สู่ระดับร้อยละ 60
- ระดับร้อยละ 60 สู่ระดับร้อยละ 90 ซึ่งถือเป็นระดับสำหรับผลิตอาวุธ
ตามปกติ หากยูเรเนียมที่เสริมสมรรถนะถึงร้อยละ 60 ถูกเก็บไว้ในรูปของก๊าซ ยูเรเนียมเฮกซะฟลูโอไรด์ (UF₆) ซึ่ง อิหร่านไม่มีเหตุผลใดจะเปลี่ยนเป็นรูปแบบเคมีอื่น
ขั้นตอนสุดท้ายของการเสริมสมรรถนะจากร้อยละ 60 ไปเป็นร้อยละ 90 นั้น กินเวลาสั้นมาก บ่งชี้อย่างชัดเจนว่า การตัดสินใจของอิหร่านมีเป้าหมายเพื่อ ส่งสารทางการเมือง ว่า "เราดำเนินการตอบโต้ต่อการยั่วยุต่าง ๆ จนถึงที่สุดและ ยังไม่ก้าวข้ามเส้น ไปสู่การผลิตยูเรเนียมระดับอาวุธ"
ความขัดแย้งยังยากจะหาข้อสรุป
แม้ว่าเอกอัครราชทูตทั้ง 2 คน จะไม่ตัดความเป็นไปได้ของการยุติความขัดแย้งผ่านการเจรจาหยุดยิง แต่จุดยืนที่แตกต่างกันของทั้ง 2 ประเทศ ทำให้โอกาสในการหาข้อสรุปร่วมกันในเวลานี้ยังคงริบหรี่
อ้างอิง:
https://www.sipri.org/commentary/essay/2021/why-iran-producing-60-cent-enriched-uranium
ผู้เขียน : พงศธัช สุขพงษ์ บรรณาธิการศูนย์ Thai PBS World และผู้ดำเนินรายการทันโลก กับ Thai PBS
อ่านข่าวเพิ่ม :
“นักวิชาการ” ชี้ เสถียรภาพ “เพื่อไทย” ศึกนอกยังเร้า ศึกในยังเสี่ยง
อิสราเอลถล่ม รง.นิวเคลียร์ในอารัก "ทรัมป์" ขอ 2 สัปดาห์ตัดสินใจร่วมโจมตีอิหร่าน