"ฟาสแทร็ค" (Fast Track) ในวงการเมือง ไม่ได้ "กระโดด" แต่อดีตปลัดตุ๋ม "จตุพร บุรุษพัฒน์" กระโจนข้ามห้วยจากตำแหน่งปลัดกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (ทส.) ทั้ง ๆ ที่เหลือเวลาอีกไม่กี่เดือนก็จะเกษียณอายุราชการ มานั่งเก้าอี้เสนาบดี "กระทรวงพาณิชย์" รับลมเย็นอยู่ที่ริมฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยา
เป็นปลัด ทส.ตั้งแต่ปี 2562 แต่กลางปี 2568 พรรคเพื่อไทยปรับ ครม. และพรรคภูมิใจไทยถูกทวงคืนมหาดไทย จนต้องลาออกมาเป็นฝ่ายค้าน ระหว่างที่รัฐบาลเพื่อไทยกำลังเพลี่ยงพล้ำ จากคลิปลุง-หลาน จนเกิดวิกฤตการเมืองรอบด้าน
จู่ ๆ "ส้มลูกใหญ่" ก็หล่นเข้าใส่เต็ม ๆ ให้มานั่งเบอร์ 1 กระทรวงพาณิชย์ เสียบแทน "พิชัย นริพทะพันธ์" อดีต รมว.พาณิชย์คนเก่า ทำให้ "จตุพร" ในวัย 61 ปี ไม่ต้องใช้เวลาคิดมาก ฝ่ากำแพงภาษีทรัมป์ 36 เปอร์เซ็นต์ ตัดสินใจมากุมบังเหียนปัญหาปากท้องชาวบ้านทันที
"ผมมีเพื่อนเยอะและทำงานมานาน รู้จักทั้งข้าราชการและนักการเมือง การเปลี่ยนจากข้าราชการประจำ มาเป็นข้าราชการการเมือง จึงแทบไม่ต้องปรับตัวอะไรเลย เพราะเราเคยเห็นการทำงานของนักการเมืองมาแล้ว ขณะที่เป็นข้าราชการเราก็ต้องตอบสนองนโยบายการทำงานของรัฐบาล จึงไม่มีอะไรแตกต่าง" จตุพร กล่าว
การเริ่มต้นชีวิตราชการจากกระทรวงมหาดไทย เป็น "สิงห์ดำ" เคยเป็นนายอำเภอ และปลัดอำเภอ โอนย้ายมาเติบโตในกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (ทส.) เติบโตเป็นอธิบดี และปลายทางสุดท้ายในตำแหน่งปลัดกระทรวง ทส.
ข้าราชการ สอบเข้าได้ก็เป็นได้ แต่จะมีข้าราชการสักกี่คนที่รับราชการแล้ว ได้ก้าวมาเป็นปลัดกระทรวง ขณะที่นักการเมืองไม่สามารถมาเป็นข้าราชการได้ แต่ผมสามารถเป็นได้ทั้ง 2 อย่าง เหลืออย่างเดียวที่ยังไม่ได้เป็น ...(หัวเราะ)
จตุพร เล่าว่า การเข้ามาเป็น รมว.พาณิชย์ ใช้เวลาตัดสินใจไม่นาน มีหลายคนโทรมาทาบทาม แต่ไม่ขอบอกว่าเป็นใคร อย่างไรก็ตาม การทำงานสับสวิตช์จากข้าราชการประจำที่ดูงานด้านทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม มาดูปากท้องชาวบ้าน
"จริง ๆ แล้ว ไม่แตกต่าง เพราะงานด้านนี้คือต้นทางของการผลิต โดยพาณิชย์เป็นปลายทาง เช่น การปลูก การผลิตข้าวโพด ส่งผลกระทบต่อก๊าซคาร์บอนและภาวะโลกร้อน เป็นปัญหาสิ่งแวดล้อม เรามีหน้าที่แก้ปัญหาชี้แจง แก้ปัญหาไม่ให้มีการเผา ส่วนพาณิชย์ต้องหาตลาดดูผลผลิต ทำให้เข้าใจงานครบวงจร ประสานได้"
แม้จะถูกมองว่า การปรับ ครม.และมีรัฐมนตรีหน้าใหม่เข้ามา อาจทำงานได้ในช่วงระยะสั้น ๆ เพราะรัฐบาลอาจอยู่ไม่ครบเทอม
"ไม่ว่าจะอยู่ได้แค่ 3 เดือน หรือ 3 วัน เข้ามาแล้วก็ต้องทำงานให้เต็มที่ เรามาแบบไม่มีต้นทุนอะไรเลย และผมก็เป็นมาทุกตำแหน่งแล้ว จะทำงานได้ระยะยาวหรือสั้น ก็ไม่เป็นไร" จตุพร กล่าว
ปฏิเสธไม่ได้ว่า การเข้ามารับตำแหน่ง รมว.พาณิชย์ครั้งนี้ จะเป็นไปตามโควตา แต่เมื่อถูกถามว่า เป็นสัดส่วนของพรรคเพื่อไทย กล้าธรรม หรือพรรคโอกาสใหม่
ตำแหน่งผม เป็นโควตากลาง ไม่ได้เป็นโควตาของพรรคไหน และไม่ใช่โควตาของพรรคโอกาสใหม่ เป็นโควตากลาง เพราะผู้ใหญ่เห็นว่า ผมสามารถทำงานได้...การเมืองทุกวันนี้ ต้องผสมทั้งคนรุ่นเก่าและคนรุ่นใหม่ เราต้องเป็นมิตรกับทุกพรรคการเมือง
หากถามถึงความพร้อมในการเข้าสู่สนามการเมือง จตุพร บอกว่า ขณะนี้รัฐบาลยังทำงานได้ แม้จะมีปัญหาอยู่บ้าง แต่ยังไปต่อไป และทุกปัญหายังมีทางออก ยังไม่ถึงทางตัน อย่าไปมองว่าการเมืองจะถึงทางตัน ยังมีเวลาทำงาน
แต่ในกรณีที่เกิดอุบัติเหตุทางการเมือง จนนำไปสู่การเลือกตั้งใหม่และการยุบสภา เชื่อว่าทุกพรรคการเมืองมีความพร้อม ไม่ว่าจะเป็นพรรคการเมืองเก่าหรือพรรคการเมืองใหม่
โอกาสใหม่ ก็เป็นอีกพรรคการเมืองทางเลือกหนึ่ง เราอยากทำการเมืองมิติใหม่ ขับเคลื่อนโดยคนรุ่นใหม่ แต่ต้องผสมกลมกลืนระหว่างคนเก่าและคนใหม่ ไม่ว่าจะเป็นบ้านใหญ่ บ้านใหม่ หรือคนรุ่นใหม่ๆ เล่นการเมืองแบบไม่ทะเลาะกับใคร
การก้าวเดินของพรรคโอกาสใหม่ ในสนามการเมือง "พี่กลาง" สารัชถ์ รัตนาวะดี รองประธานกรรมการและประธานเจ้าหน้าที่บริหารของบริษัท กัลฟ์ ดีเวลลอปเมนท์ จำกัด (มหาชน) ของปลัดตุ๋ม "จตุพร" เป็นกลุ่มทุนพลังงานเข้ามาสนับสนุน โดยต้องการทำพรรคการเมืองที่เป็นทางเลือกใหม่ของสังคม
พี่กลาง กับผม คุยกันมาตลอด สนิทกันมานานมาก ตั้งแต่เรียนจุฬาฯ เขาเด็กวิศวะ ผมอยู่รัฐศาสตร์ เล่นรักบี้ด้วยกัน บางครั้งไปเตะฟุตบอล กินเหล้า คุยกัน
แม้ขณะนี้ยังไม่มีการเลือกตั้ง แต่หากมีการยุบสภา สำหรับพรรคโอกาสใหม่ มีความพร้อมเต็มร้อย ทั้งตัวผู้สมัคร สส.เขตและระบบบัญชีรายชื่อ โดยเชื่อว่าจะมีคนหลากหลายกลุ่มเข้ามาร่วมงาน
เมื่อถามว่า พรรคกล้าธรรมของ ร.อ.ธรรมนัส พรหมเผ่า ประกาศจะได้ สส. จำนวน 70 ที่นั่ง และพรรคโอกาสใหม่ได้กำหนดเป้าหมายไว้หรือไม่ว่าต้องการเท่าใด จตุพร กล่าวว่า เตรียมพร้อมขนาดนี้ ทั้งกรรมการบริหารพรรค มีการวางไว้หมดแล้ว ทุกพรรคก็อยากได้ สส.จำนวนมากที่สุด แต่ขณะนี้ยังไม่มีอะไร เพราะการยุบสภาเป็นเรื่องอนาคต
"อย่ามองว่าการเมืองเป็นเรื่องโหดร้าย ไม่มีมิตรแท้และศัตรูถาวร เรามองดี ๆ ก็เหมือนลิเกโรงหนึ่ง เปลี่ยนตัวกันเล่น วันนี้ดีใจ เสียใจ ส่วนตัวผมมองว่าไม่ว่าจะอยู่ตรงไหน ก็ต้องใช้ความจริงใจในการทำงาน...เปลืองตัวหรือไม่เล่นการเมือง ผมว่า ไม่นะ ผมมีลูกคนเดียว ภรรยาอาจมีบ่นบ้าง แต่ก็ไม่เป็นไร"
ว่าที่หัวหน้าพรรคโอกาสใหม่ บอกว่า หากมองย้อนกลับไปในช่วงที่ยังรับราชการเป็นข้าราชการตัวเล็ก ๆ ผ่านการทำงานกับนายกรัฐมนตรีหลายคน จาก พล.อ.ชาติชาย ชุณหะวัณ นายบรรหาร ศิลปะอาชา ฯ และรัฐมนตรีตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ทุกคนมีจุดดี-ด้อย แตกต่างกันไป ทำให้สามารถเก็บเกี่ยวประสบการณ์มาปรับใช้ได้
"เรามาจากข้าราชการประจำ เมื่อมาเป็นข้าราชการเมือง จึงเข้าใจการทำงานของข้าราชการ เพราะเคยอยู่ตรงนี้มาก่อน ทราบว่า มันมีปัญหา ติดขัดอย่างไร อะไรทำได้หรือไม่ได้ เมื่อนโยบายของฝ่ายการเมืองสั่งลงมาก็ต้องการผลลัพธ์ที่ดีและความรวดเร็ว แต่ก็ต้องเข้าใจข้อจำกัด"
อย่างไรก็ตาม หากจะให้ "นิยาม" การทำงานของตัวเอง "จตุพร" บอกว่า มีเพียงแค่ 4 จ. คือ "จตุพร จริงจัง และจริงใจ" แต่สุดท้ายจะ "จอด" หรือ "จุก" หรือไม่ ไม่รู้ และยังตอบไม่ได้
คมคายและเข้มข้นในสไตล์ อดีตปลัดตุ๋ม และว่าที่หัวหน้าพรรคโอกาสใหม่ที่ได้ "ไฟเขียว" ให้เข้ามาชิมลางการเมืองในตำแหน่ง รมว. พาณิชย์
อ่านข่าว
ไปต่อหรือพอก่อน? ม.112 ในกฎหมายนิรโทษกรรม
"ภูมิธรรม" เผย "สมเด็จพระสังฆราช" รับสั่งสังคายนากฎหมายสงฆ์
ปิดฉาก 31 ปี "โจว จิ้งหัว" หนีคดีข้ามแดน "ฟอกลูก-สวมสิทธิ" ไทย