จากปัญหาสัญญาณดาวเทียมถูกรบกวนและมีการใช้อุปกรณ์ผิดกฎหมาย ทำให้การสื่อสารผ่านดาวเทียมไม่เสถียร และเสี่ยงต่อความมั่นคงของประเทศ กองทุนวิจัยและพัฒนากิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคมเพื่อประโยชน์สาธารณะ (กทปส.) จึงสนับสนุน “โครงการวิจัยแนวทางการจัดตั้งระบบตรวจสอบคลื่นความถี่สำหรับกิจการดาวเทียม”
โดยมีผู้ดำเนินโครงการ คือ รศ.ดร.อุศนา ตัณฑุลเวศม์ รศ.ดร.มงคล รักษาพัชรวงศ์ รศ.ดร.ธีรสิทธิ์ เกษตรเกษม ภาควิชาวิศวกรรมไฟฟ้า คณะวิศวกรรมศาสตร์ นายสัณห์ อุทยารัตน์ ผู้เชี่ยวชาญด้านเทคโนโลยีดิจิทัล สถานีรับสัญญาณดาวเทียมจุฬาภรณ์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ และ ผศ.ดร.อรัชมน พิเชฐวรกุล สำนักวิชานิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง
รศ.ดร.อุศนา เปิดเผยว่า สัญญาณดาวเทียมของไทยถูกคลื่นสัญญาณสื่อสารที่ไม่ได้รับอนุญาต จากทั้งในและต่างประเทศรบกวน ส่งผลต่อการให้บริการทั้งล่าช้า และไม่มีเสถียรภาพ จากการทำงานยังพบว่า มีรายงานการจับกุมอุปกรณ์ดาวเทียมลักลอบใช้งานตามชายแดน ที่ถูกนำมาใช้ในกลุ่มสแกมเมอร์ ส่งผลให้เสี่ยงต่อข้อมูลรั่วไหลและถูกนำไปใช้อย่างผิดกฎหมาย
คลื่นสัญญาณหรืออุปกรณ์จากต่างประเทศที่ไม่ได้รับอนุญาต อาจส่งผลกระทบกับสิทธิของไทยในการจัดการคลื่นความถี่ ทำให้รายได้รัฐลดลง และเป็นภัยต่อประชาชน จึงจำเป็นต้องมีระบบตรวจสอบตามมาตรฐานสากลของ ITU หรือ สหภาพโทรคมนาคมระหว่างประเทศ (International Telecommunication Union)
การมีระบบตรวจสอบคลื่นดาวเทียมไม่ใช่เรื่องของเทคนิคอย่างเดียว แต่เป็นการสร้างกลไกเชิงยุทธศาสตร์ของประเทศ เพื่อรักษาสิทธิ กำกับดูแลการใช้ประโยชน์ และคุ้มครองความมั่นคงในระยะยาว
โครงการนี้จึงจะทำการศึกษา วิเคราะห์ข้อมูลจากผู้ให้บริการดาวเทียม และผู้ที่เกี่ยวข้องโดยตรง เพื่อนำเสนอแนวทางการจัดตั้งระบบตรวจสอบคลื่นความถี่ให้มีประสิทธิภาพ ทั้งด้านวิศวกรรมและกฎหมายอวกาศ โดยยึดหลักการทำงานที่สำคัญ ตามแนวทางดังนี้
1.ศึกษามาตรฐานและแนวปฏิบัติสากล โดยการรวบรวมข้อมูลจากสหภาพโทรคมนาคมระหว่างประเทศ (ITU) และระบบของประเทศที่มีความก้าวหน้า เช่น เยอรมนี สหรัฐฯ จีน รวมทั้งมาเลเซีย และอินโดนีเซีย เพื่อหาแนวทางให้เหมาะสมกับบริบทของไทย
2.สำรวจและศึกษาภาคสนามในประเทศ สัมภาษณ์ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในประเทศ ทั้งผู้ผลิตอุปกรณ์ดาวเทียม, หน่วยงานความมั่นคง และองค์กรสื่อสารมวลชน อาทิ บริษัท ไทยคม จำกัด (มหาชน) บริษัท พีเอสไอ คอร์ปอเรชั่น จำกัด บริษัท อสมท จำกัด (มหาชน)
3.เสนอแนะแนวทางการพัฒนาต้นแบบระบบตรวจสอบคลื่นความถี่การรบกวนสัญญาณดาวเทียม
4.เสนอแนะแนวทางการบูรณาการเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (AI) เพื่อช่วยตรวจจับสัญญาณที่ผิดปกติ เช่น การรบกวนสัญญาณ หรือการใช้งานโดยไม่ได้รับอนุญาต โดย AI สามารถเรียนรู้จากข้อมูลจำนวนมาก เพื่อเพิ่มความแม่นยำและความรวดเร็วในการแจ้งเตือน
รศ.ดร.อุศนา กล่าวต่อว่า ผลจากการศึกษาและข้อเสนอแนะทั้งหมด จะถูกส่งต่อให้สำนักงานคณะกรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน์และกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ (กสทช.) ใช้เป็นแนวทางในการจัดตั้ง “สถานีตรวจสอบคลื่นความถี่” ของประเทศ เพื่อให้มีแนวทางและข้อมูลชัดเจนในการเฝ้าระวังและบริหารจัดการคลื่นความถี่ดาวเทียมอย่างมีประสิทธิภาพ ลดการถูกคลื่นรบกวน และเสริมศักยภาพการกำกับดูแลบทบาทหน้าที่ในเวทีสากล รวมทั้งมีเครื่องมือและข้อมูลใหม่ๆ ใช้ประกอบการกำหนดนโยบายและออกกฎระเบียบ
ในอนาคต หากสถานีตรวจสอบคลื่นความถี่จัดตั้งสำเร็จ ผู้ให้บริการดาวเทียม จะได้รับความมั่นใจในการให้บริการที่เสถียรยิ่งขึ้น ช่วยลดความเสียหายจากสัญญาณรบกวน ในส่วนภาคโทรคมนาคมและสื่อสาร โครงสร้างพื้นฐานมีความน่าเชื่อถือมากขึ้น ประชาชนได้รับคุณภาพการสื่อสารที่ดียิ่งขึ้น ด้านความมั่นคงของรัฐ จะช่วยลดความเสี่ยงจากการใช้อุปกรณ์ดาวเทียมผิดกฎหมายและภัยไซเบอร์ ที่เกี่ยวข้องกับสัญญาณดาวเทียม ไม่สะดุดหรือถูกแทรกแซง เกิดความมั่นคงดิจิทัลมากขึ้น และใช้งานทรัพยากรคลื่นความถี่ได้อย่างคุ้มค่า
อ่านข่าว : โปรดเกล้าฯ แต่งตั้ง ครม. "อนุทิน" 36 คน 42 ตำแหน่ง
กองทัพไทย ประเดิมติดตั้ง "เสากล้องวงจรปิด" หลังด่านคลองลึก
กรมอุตุฯ ออกประกาศ พายุ "มิแทก" ฉ.3 เตือน "เหนือตอนล่าง - อีสาน" ฝนตกหนัก 1-2 วันนี้