ทำไม? แม่น้ำสาละวิน พบสารพิษในน้ำ

แม่น้ำสาละวินเป็นแม่น้ำนานาชาติ ระหว่างเมียนมา-ไทย และเป็นแม่น้ำที่ไม่มีเขื่อนกั้น มีช่วงไหลผ่าน จ.แม่ฮ่องสอน ก่อนจะวกกลับลงทะเลอันดามันในเมียนมา 

สำหรับการเดินทางในแม่น้ำสาละวิน ส่วนใหญ่จะเดินทางทางเรือ จากเส้นทางบ้านแม่สามแลบ-บ้านท่าตาฝั่ง และต่อไปจนสุดชายแดน

สารพิษ? มาจากไหน

ถ้าสำรวจตามเส้นทางแม่น้ำสาละวิน จากบ้านแม่สามแลบ-ท่าตาฝั่ง บริเวณนี้ไม่มีการทำเหมืองแร่ แต่เส้นทางตั้งแต่บ้านท่าตาฝั่งขึ้นไป จะพบการทำเหมืองแร่แบบชาวบ้าน พบเห็นได้ตลอดริมแม่น้ำสาละวิน

บริเวณนี้ชาวบ้าน "หาทองคำ" วิธีการหาคือใช้เครื่องสูบน้ำ ดึงน้ำจากแม่น้ำสาละวินไปฉีดทรายริมตลิ่ง ก่อนจะร่อนด้วยจานแบบชาวบ้านเพื่อแยกทองคำ ทำมานานนับตั้งแต่อดีต

ทองคำที่ได้มาทั้งหมดจะนำไปขายที่ จ.เชียงใหม่ ซึ่งถือว่าเป็นทองที่มีคุณภาพ

เมื่อถามว่ามีการใช้สารเคมีแยกทองหรือไม่? แหล่งข่าวบอกว่าไม่เห็นมีบ่อน้ำ น่าจะไม่มีการใช้ไซยาไนด์ และ ชาวบ้านทำไม่กี่คนเห็นเพียงฉีดพ่นใส่ทรายน่าจะไม่มีการใช้สารเคมี

แหล่งข่าวบอกว่าพื้นที่ตอนบนของแม่น้ำสาละวิน ในเขตเคเอ็นยู มีเหมืองแร่พลวง บริเวณเมืองปอน และอีกเหมืองบริเวณคะเรนนี บริเวณเมืองมอชี ซึ่งมีการทำเหมืองดีบุก จะใช้วิธีการทำเหมืองแบบโบราณชาวบ้านขุดเจาะไปในภูเขา

การทำแร่เหล่านี้ส่งผลต่อการตรวจพบสารพิษหรือไม่?

คำตอบนี้ยังไม่สามารถบอกได้ ถ้ายังไม่การเก็บตัวอย่างแหล่งน้ำใกล้กับเหมืองช่วงไหลลงแม่น้ำสาละวิน

ข้อมูลจากแหล่งข่าวอีกคนบอกว่าบริเวณขุดแร่เมืองมอซี "กระบวนการผลิตดีบุก ทำมาเป็น 100 ปีแล้ว เหมืองไม่ใช้น้ำฉีด ใช้ระเบิด และเจาะภูเขา น่าจะไม่ใช่สาเหตุทำให้น้ำตรวจพบสารหนู 5 เท่า"

ดีบุกในเมียนมามีคุณภาพดี แหล่งข่าวบอกว่า "มีการซื้อประมาณตันละ7แสนบาท หรือกิโลละ7,000 บาท"

สิ่งที่น่าสนใจพอๆ กัน คือแร่ที่ขุดได้ใครเป็นคนรับซื้อ?

ข้อมูลจากแหล่งข่าวระบุว่า "กลุ่มนายทุนจีน" เป็นคนรับซื้อรายใหญ่ โดยจะให้คนจีนในเมียนมาเป็นลูกจ้าง ไปเฝ้าชาวบ้านจะขุดเจาะไปในภูเขาเพื่อหา "แร่ดีบุก" โดยกลุ่มนายทุนจีนจะวางมัดจำเงินไว้ก่อน เพราะกลัวขายให้กับคนอื่น เพราะเป็นดีบุกมีคุณภาพดี

แร่เหล่านี้จะส่งผ่านเข้าไทยผ่านด่านศุลกากรแม่สะเรียง จะมีกลุ่มคนไทยรับไว้ก่อน และเมื่อครบ 25 ตัน ต่อหนึ่งตู้คอนเทนเนอร์ จึงจะส่งแร่ออกอยู่ 2 ช่องทาง คือ ด่านศุลกากรเชียงของ จ.เชียงราย และ ท่าเรือแหลมฉบัง จ.ชลบุรี โดยแร่ทั้งหมดส่งออกไปยังประเทศจีน เพื่อแต่งแร่

ทำไมจังหวัดแม่ฮ่องสอนจึงไม่มีโรงแต่งแร่ สาเหตุสำคัญน่าจะมาจากเป็นพื้นที่ป่าไม้ และติดผังเมือง

สารพิษในแม่น้ำสาละวิน ไม่ใช่เรื่องที่คาดการณ์ไม่ได้ เพราะก่อนหน้านี้ก็มีรายงานของมูลนิธิสิทธิมนุษยชนไทใหญ่ พบว่าต้นแม่น้ำสาละวินมีการทำเหมืองแรร์เอิร์ธ ในพื้นที่เมืองป๊อก รัฐฉาน เขต UWSA

ในปี 2558 ภาพถ่ายดาวเทียมแสดงให้เห็นว่ามีเหมืองแร่แรร์เอิร์ธเพียง 3 แห่งเท่านั้น แต่ในเดือน ก.พ.2568 ภาพถ่ายดาวเทียมพบที่ตั้งของเหมืองแร่แรร์เอิร์ธ 26 แห่ง กระจายตัวอยู่ในเทือกเขาทางตอนใต้ของเมือง โดยเหมือง 3 แห่งตั้งอยู่ห่างจากเมืองเพียง 3-4 กม.

สารพิษมาจากเหมืองเหล่านี้หรือไม่? เหมือนที่พบในแม่น้ำกก แม่น้ำสาย และแม่น้ำโขง จ.เชียงราย

อ่านข่าว :

"ทรัมป์" หารือ "สี จิ้นผิง" ตกลงส่งแร่แรร์เอิร์ธ-ลดภาษีนำเข้าจีนเหลือ 47%

จี้รัฐหาข้อมูล "แรร์เอิร์ธ" นักวิชาการชี้เป็นต้นทางแก้มลพิษ "แม่น้ำกก-แม่น้ำสาย"