จากรากสู่เรา

ประวัติศาสตร์คุก

“​​คุก” สถานที่สำหรับคุมขังผู้ที่กระทำผิดกฎของสังคม ที่อยู่คู่กับประวัติศาสตร์ของโลกมายาวนาน ในประเทศไทยก็เช่นเดียวกัน ไปเรียนรู้ประวัติศาสตร์คุกผ่าน “​คุกหลวง” ในช่วงต้นกรุงรัตนโกสินทร์ “​​คุกกองมหันตโทษ” ตามแบบสิงคโปร์ และคุกในยุคปัจจุบัน

วัฒนธรรมเครื่องกระดาษ จีน ญวน และกงเต็กหลวง

วัฒนธรรมเครื่องกระดาษของชาวจีน มีให้เห็นในเทศกาลสำคัญต่าง ๆ รวมทั้งในราชสำนักอย่าง “พิธีกงเต็กหลวง” ที่สืบทอดกันมายาวนาน แต่ในปัจจุบัน ศาลเจ้าหลายแห่งห้ามเผากระดาษ เนื่องจากปัญหาสิ่งแวดล้อม สิ่งนี้จะส่งผลต่อวัฒนธรรมเครื่องกระดาษอย่างไร ?

วัฒนธรรมชา จากจีนสู่ไทยและชานมไข่มุก

​ตามรอยกลิ่นกรุ่นคุณค่าใบชา มรดกล้ำค่าจากจีนสู่ไทย ผ่านเรื่องราวของชาจีน และวิถีวัฒนธรรมชาที่เป็นมากกว่าเครื่องดื่ม หากแต่เป็นวัฒนธรรมที่แทรกซึมเข้าสู่วิถีชีวิตผู้คนในสยามมายาวนาน กาลเวลาที่ผ่านไปจะทำให้วัฒนธรรมชาคงอยู่ในสังคมไทยต่อไปได้หรือไม่ ?

การเดินทางของกาแฟ

เรียนรู้​เรื่องราวการเดินทางของ “กาแฟ” เครื่องดื่มที่เข้ามาอยู่ในชีวิตประจำวันของผู้คนมาอย่างยาวนาน กาแฟ ร้านกาแฟ รวมถึงวัฒนธรรมกาแฟ ได้เปลี่ยนแปลง ปรับรับกับสังคมที่เปลี่ยนไป จนมีรูปแบบและบทบาทที่ต่างจากอดีต แล้วทิศทางในอนาคตจะเป็นอย่างไรต่อไป ?

รัตนโกสินทร์ : นครแห่งแก้วองค์อินทร์ สู่เมืองแห่งผู้คนหลากหลาย #2

เมื่อกรุงรัตนโกสินทร์ไม่ได้สร้างขึ้นโดยคนเชื้อชาติใดเชื้อชาติเดียว !!! ติดตาม “​สิทธานต์ ฉลองธรรม​” ไปรู้จักและเรียนรู้เกี่ยวกับการเข้ามาตั้งถิ่นฐานของ​​กลุ่มชาติพันธุ์ต่าง ๆ ที่มีความสัมพันธ์กับถิ่นอาศัย ย้อนไปในยุคเริ่มต้นของกรุงรัตนโกสินทร์

รัตนโกสินทร์ : นครแห่งแก้วองค์อินทร์ สู่เมืองแห่งผู้คนหลากหลาย #1

เมื่อกรุงรัตนโกสินทร์ไม่ได้สร้างขึ้นโดยคนเชื้อชาติใดเชื้อชาติเดียว !!! ย้อนไปดูการเข้ามาของชาวจีนและชาวมุสลิม ตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาตอนปลาย กรุงธนบุรี กรุงรัตนโกสินทร์ แล้วไปรู้จักกับชาวซิกข์ในกรุงเทพฯ ที่เข้ามาตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 5

กุ๊กช็อป : เสน่ห์ของอาหารที่ผ่านเวลา

​ร่วมย้อนประวัติศาสตร์ ทำความรู้จักวัฒนธรรมอาหารของไทย “กุ๊กช็อป” อาหารฝรั่งสไตล์จีน สมัย ร.5 ที่เต็มไปด้วยความผูกพันระหว่างอาหารและผู้คนที่ได้ลิ้มลอง เมื่อความนิยมบริโภคอาหารใหม่ ๆ ถาโถมเข้าสู่สังคมไทย อนาคตของอาหารจานนี้จะเป็นอย่างไร ?

ลิตเติลเมียนมา : แรงงาน ตลาด และประวัติศาสตร์ความสัมพันธ์

ในยุคแรก ​“แรงงานชาวเมียนมา” อยู่ภายใต้สังกัดมูลนาย ต่อมาในยุคอาณานิคมก็ทำงานในฐานะแรงงานที่มีการศึกษา และปัจจุบัน หลังจากการเปิดประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน (AEC) “แรงงานชาวเมียนมา” ก็เข้ามาในไทย จนเกิดชุมชนการค้าอย่าง “ลิตเติลเมียนมา”

วัดดอนยานนาวา บ้านทวาย ผู้คน และร่องรอยที่เปลี่ยนผ่าน

ถ้าคุณได้ยินคำว่า “ทวาย” หลายคนอาจจะนึกถึงเมืองท่องเที่ยวชายทะเลทางตอนใต้ของประเทศเมียนมา เป็นชื่อยำชนิดหนึ่ง หรืออธิบายถึงผลไม้ที่ออกผิดฤดู แต่น้อยคนที่จะนึกถึงชุมชน “คนทวาย” ชุมชนเก่าแก่กว่าสองร้อยปี บริเวณวัดบรมสถล หรือวัดดอน

100 ปี สวนลุมพินี : พื้นที่ของความทรงจำกับการพัฒนาเมือง

อีกไม่กี่ปี "สวนลุมพินี" จะครบ 100 ปีแล้ว การใช้งานพื้นที่แปรเปลี่ยนไปตามความต้องการ การปรับปรุง บำรุงรักษา และปรับเปลี่ยน อาจจะเกิดขึ้นได้ แต่ต้องตอบโจทย์ในฐานะสวนสาธารณะสำหรับทุกคน

ย่านตลาดน้อย : จากย่านจีนเก่าสู่แหล่งท่องเที่ยวใหม่

ตลาดน้อยในสมัยก่อนมีทั้งคนญวน คนโปรตุเกส และคนจีน ที่อาศัยอยู่บริเวณนี้ มีพื้นฐานย้อนไปได้ไกลถึงสมัยกรุงศรีอยุธยา ที่ตรงนี้เคยเป็นแหล่งที่อยู่อาศัย มีการค้าขาย และเป็นท่าจอดเรือสำเภาใหญ่ของพ่อค้าชาวจีน

สามสมเด็จเจ้าพระยา : ความเป็นมา และบทบาทขุนนางไทย

ร่วมเดินทางผ่านกาลเวลา จากกรุงศรีอยุธยาสู่รัตนโกสินทร์ ตามรอยสามสมเด็จเจ้าพระยาแห่งตระกูลบุนนาค บนเส้นทางขุนนางผู้ทรงบารมีที่จารึกไว้ในประวัติศาสตร์ สะท้อนการใช้อำนาจและดุลพินิจ เพื่อความเป็นปึกแผ่นมั่นคงของสยาม

สลัม วัฒนธรรมคนจนเมือง

ไปทำความรู้จักกับ “สลัม” ชุมชนที่คนส่วนใหญ่มักมองในแง่ลบที่เต็มไปด้วยปัญหาต่าง ๆ แต่ในความเป็นจริงแล้ว คือชุมชนรูปแบบหนึ่งที่เกิดขึ้นจากการขยายตัวของเมืองใหญ่อย่าง "กรุงเทพมหานคร"

ชุมชนสามเสนริมเจ้าพระยา : คนเขมร คนญวน และชาวเรือ(ที่หายไป)

พาไปเยือน "ชุมชนสามเสน" ริมแม่น้ำเจ้าพระยา ย่านเก่าแก่ที่มีการตั้งถิ่นฐานกลุ่มคนนับถือศาสนาคริสต์นิกายโรมันคาทอลิก ที่ไม่ได้มีเพียงชาวคริสตังเท่านั้น แต่มีกลุ่มชาวเรือที่เคยล่องเรือขายสินค้าในแม่น้ำเจ้าพระยา จนกลายเป็น "ชุมชนมิตตคาม"

บ้านมั่นคง ชีวิตคนบนวิถีคลอง

เหตุการณ์น้ำท่วมใหญ่ เมื่อปี 2554 ทำให้ชุมชนริมคลองกลายเป็นโจทย์ของปัญหา โครงการบ้านมั่นคง เพื่อจัดระเบียบที่อยู่อาศัยชาวบ้านริมคลองทั่วประเทศจึงเริ่มขึ้น

ชีวิตติดห้าง : วิวัฒนาการค้าปลีกจากชนชั้นสูงสู่รากหญ้า

ร่วมเดินทางย้อนประวัติศาสตร์เพื่อศึกษาวิวัฒนาการ "ห้างสรรพสินค้า" ในไทย เหตุใดชีวิตชาวไทยในปัจจุบันจึงติดกับการไปห้างสรรพสินค้า ? ในเมื่อมีการซื้อสินค้าออนไลน์ วิถีนิวนอร์มอล แล้วคนไทยยังจำเป็นต้องไปห้างสรรพสินค้าอยู่ไหม ?

ศาสตร์ยาแห่งสยาม : หมอยาไทย และแพทย์ทางเลือก

ในสมัยต้นกรุงรัตนโกสินทร์ เมื่อการแพทย์แผนตะวันตกเข้ามา ส่งผลต่อระบบการแพทย์แผนไทยหยุดชะงัก ปัจจุบันแพทย์แผนไทยและเภสัชกรรมไทยได้รับความนิยมขึ้นอีกครั้ง จากกระแส “ธรรมชาติบำบัด” ใช้สมุนไพรรักษาและลดสารเคมี

เส้นทางการแพทย์ : ชะตากรรม ความเจ็บป่วย และการต่อสู้โรคระบาด

ในช่วงต้นของกรุงรัตนโกสินทร์ ไทยเจอกับโรคระบาดหลายครั้ง วิธีรับมือในช่วงนั้นคือการใช้พิธีกรรมศาสนา จนมิชชันนารีชาวตะวันตกเข้ามา นำเอาความรู้การป้องกันโรคและการแพทย์เข้ามาเผยแพร่ ต่อมามีโรงพยาบาลรัฐแห่งแรกเกิดขึ้น ถือเป็นจุดเริ่มต้นการแพทย์สมัยใหม่ที่ใช้กันทุกวันนี้

จากโรงเรียนวัดถึงโฮมสคูล : การศึกษาไทย ไปทางไหนดี

ร่วมเดินทางย้อนประวัติศาสตร์ "การศึกษาไทย" ผ่านการเรียนในระบบโรงเรียน เพื่อหาคำตอบว่าการศึกษาไทยมาถึงจุดนี้ได้อย่างไร ? ถ้าอยากปฏิรูปการศึกษาไทยอย่างจริงจัง เพื่อการศึกษาที่ดีและเหมาะสม เราจะทำอย่างไร ?

"การประปา" เมกะโปรเจกต์แห่งสยาม

พาย้อนไปในสมัยรัชกาลที่ 5 ยุคก่อกำเนิดโครงการขนาดใหญ่ ที่นำสยามไปสู่การพัฒนา ไม่ว่าจะเป็นกิจการรถไฟ ไปรษณีย์ ไฟฟ้า รวมถึง "การประปา" ที่ยังคงหล่อเลี้ยงกรุงเทพมหานครมายาวนานจนปัจจุบัน