สำเนียงป่า
หมู่บ้านสบลาน คือ หมู่บ้านแห่งหนึ่งของชาวเขาเผ่าปกาเกอะญอ ซึ่งอยู่ในพื้นที่ของอำเภอสะเมิง จังหวัดเชียงใหม่ ที่นี่ไร้ซึ่งไฟฟ้าและสาธารณูปโภค ชาวบ้านใช้ชีวิตแนบอิงอยู่กับธรรมชาติ และความเชื่อโบราณที่สั่งสอนให้ดูแลรักษาป่าไม้ เพราะนั้นคือสิ่งที่ผูกโยงอยู่กับทุกอนูชีวิตของพวกเขาแต่ชีวิตเล็กๆ เหล่านี้กำลังจะต้องเผชิญหน้ากับการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ เมื่อรัฐบาลมีโครงการจะสร้างเขื่อนในพื้นที่ป่าอนุรักษ์ใกล้กับพื้นที่ของหมู่บ้านสบลานแห่งนี้ ติดตาม ชีวิต คว...
ทวายโปรเจกต์
ทวาย คือ ชื่อของชนพื้นเมืองกลุ่มหนึ่งในหนึ่งร้อยสามสิบห้าเผ่าที่มีอยู่ในประเทศพม่า และเป็นชื่อของเมืองหนึ่ง ซึ่งเป็นเขตเศรษฐกิจทางตอนใต้ของพม่าด้วยเนื่องจากมีทรัพยากรธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์ รวมถึงแหล่งท่องเที่ยวที่สวยงาม แต่เมื่อโครงการพัฒนาขนาดใหญ่มูลค่าหลายร้อยล้าน ที่คาดว่าจะเข้ามาสร้างความเจริญให้แก่คนพื้นถิ่นกลับไม่เป็นไปอย่างที่ฝัน ทรัพยากรธรรมชาติที่ได้รับการดูแลจากคนพื้นถิ่นกำลังจะถูกกอบโกย และดูดกลืนโดยนักลงทุนต่างชาติ ทำให้คนในพื้นที่ต้อ...
ค่ำคืนสุดท้าย
ตลาดมืด หรือ ตลาดไฟฉาย คือ อีกชื่อหนึ่งที่หลายคนใช้เรียกตลาดคลองถม แหล่งขายของเก่าและของมือสอง รวมถึงของจิปาถะมากมายซึ่งเปิดขายทุกวัน แต่ในเย็นวันเสาร์ถือเป็นวันพิเศษ ที่จะมีพ่อค้าแม่ค้ามาวางของขายเรียงรายอยู่ตามสองข้างทางบนถนนวรจักร ถนนเจริญกรุง ไปจนถึงถนนเสือป่า และเป็นอย่างนี้มานานหลายปี.... สิทธารถ ศรีโคตร อาจารย์ภาควิชาประวัติศาสตร์ หนึ่งในลูกค้าประจำของตลาดแห่งนี้ได้ทราบข่าวการจัดระเบียบตลาดนัดคลองถม ซึ่งบังคับให้บรรดาผู้ขายต้องย้ายไปที่อื่...
บันทึกหมู่บ้านซับแดงและสมคิด สิงสง
“หมู่บ้านซับแดง” คือหมู่บ้านเล็กๆ แห่งหนึ่ง ในอาเภอมัญจาคีรี จังหวัดขอนแก่น ซึ่งเป็นพื้นที่ที่มีความสาคัญแห่งหนึ่งในประวัติศาสตร์การเมืองไทยในสมัย พ.ศ.2516 – 2519 เพราะที่นี่ มีการจัดตั้งโรงเรียนนอกระบบในชื่อ “ฝ่ายการศึกษากลุ่มเยาวชนซับแดง” โดยมีสมคิด สิงสง และ ประเสริฐ จันดา สองนักศึกษาคณะวารสารศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์เป็นผู้ก่อตั้ง แต่ถูกทางการเพ่งเล็งว่ามีแนวคิดแบบคอมมิวนิสต์ จนต้องล้มเลิกไป แต่เมื่อเวลาเลยผ่าน สมคิด สิงสง ผู้เคยเขียนเพลง ...
บางกอกกาซ่า
ท่ามกลางเหตุการณ์ความไม่สงบของสงครามที่ยืดเยื้อในฉนวนกาซ่า รวมถึงข่าวของผู้ก่อการร้ายชาวมุสลิม ในประเทศแถบตะวันออกกลางที่ปรากฎอยู่บนหน้าสื่อทุกวันนี้ ทุกเหตุร้ายอ้างขึ้นโดยอ้างคำสอนจากหลักศาสนา จนก่อให้เกิดคำถามมากมายว่า แท้จริงแล้วศาสนาอิสลามเป็นศาสนาที่นิยมความรุนแรงจริงหรือ ทุกกระแสต่างโจมตีและประนามผู้ก่อเหตุ แต่ยังไม่มีใครยืนมือมาช่วยเลยผู้ได้รับผลกระทบอย่างจริงจัง นาอีม วงศ์เกษตร หัวหน้าฝ่ายข่าวยาตีมทีวี คือหนึ่งในบุคคลที่ใช้คำถามเหล่านี้ เ...
อัจฉริยะ ออทิสติก
“ออทิสติก” เป็นอาการที่เกิดจากความผิดปกติของสมอง ทำให้บุคคลที่มีอาการแบบนี้ มีลักษณะแตกต่างจากคนทั่วไป ไม่ว่าจะเป็นด้านการสื่อสาร หรือด้านความสัมพันธ์ทางสังคม วิธีการรักษาในปัจจุบันมีทั้งทางการแพทย์และการบำบัดเยียวยาแบบทางเลือก หนึ่งในทางเลือกที่ได้รับการยอมรับมากที่สุดก็คือ การนำกระบวนการทางด้านศิลปะมาใช้เพื่อการเยียวยาการทำงานศิลปะบำบัดระหว่าง ครูแป๊ะ -จุมพล ชินะประพัฒน์ กับ พศิน สิงห์เสน่ห์ เป็นภาพสะท้อนหนึ่งที่ทำให้เห็นว่า ศิลปะไม่เพียงแค่ช่ว...
เสียงกระซิบจากชายฝั่ง
ระนองเป็นจังหวัดเล็กๆ ทางภาคใต้ที่มีอาณาเขตติดกับประเทศเมียนมาร์ ทำให้ประชากรจากเมียนมาร์สามารถอพยพมาทำงาน และใช้ชีวิตอยู่ในระนองเป็นจำนวนมาก ก่อให้เกิดปัญหาการแย้งงานกับคนพื้นที่ รวมถึงปัญหายิบย่อยต่างๆ อีกมากมาย แม้ปัญหาที่เกิดขึ้นเหล่านี้ อาจมีผลมาจากพฤติกรรมที่ส่งผลต่อทัศนคติของแต่ละฝ่าย แต่ทุกคนก็ใช้ชีวิตอยู่ด้วยกัน ด้วยความหวังว่าชีวิตของพวกเขาในวันข้างหน้าจะดีขึ้นกว่าในวันนี้ติดตามภาพการอยู่ร่วมกันของคนไทยและคนเมียนมาร์ในจังหวัดระนอง ได้ใน...
นักเลงหมวกขาว
เสื้อผ้าเครื่องนุ่งห่ม คือ หนึ่งในปัจจัยสี่ของการดำรงชีวิตมนุษย์ ไม่เพียงแค่ให้ความอบอุ่นทางกาย แต่ยังช่วยเสริมสร้างความมั่นใจให้แก่ผู้สวมใส่ แถมยังเป็นธุรกิจขนาดใหญ่ ที่สร้างรายได้ให้แก่ผู้ประกอบการด้านนี้ โดยเฉพาะในยุคปัจจุบัน ที่การสั่งซื้อเสื้อผ้าทำได้ง่ายดายเพียงปลายนิ้วสัมผัสว่ากันว่าเราสามารถเรียนรู้ประวัติศาสตร์ของโลก ได้จากเสื้อผ้าเครื่องแต่งกายที่หลงเหลืออยู่ผ่านยุคสมัย โดยดูจากพัฒนาการในการออกแบบตัดเย็บ จากเพียงเพื่อประโยชน์ใช้สอยมาถึง...
แว้นสะเต้อ
เสียงแหลมบาดแก้วหูจากปลายท่อไอเสียที่ถูกปรับแต่งอย่างสุดฝีมือ โดยช่างซ่อมจักรยานยนต์ขั้นเทพ และการร่วมกลุ่มซิ่งบนท้องถนนยามค่ำคืน สร้างความรำคาญแก่ผู้พบเห็น นั้นคงเป็นสิ่งที่เรานึกถึง เมื่อพูดถึงกลุ่มเด็กแว้น ซึ่งมีจำนวนมากในสังคมไทยปัจจุบัน ถึงขนาดที่พจนานุกรมราชบัณฑิตยสถาน ยังต้องมีการบัญญัติศัพท์ใช้เรียกกลุ่มนักบิดวัยคะนองเหล่านี้โดยเฉพาะ ไม่ว่าเราจะให้คำนิยามคนกลุ่มนี้ว่าอย่างไร แต่ถ้าได้ลองทำความรู้จักถึงตัวตนความชอบ รวมถึงเอกลักษณ์และความต้...
เรื่องเล่าจากปุ่มชัตเตอร์
ว่ากันว่า ภาพถ่ายหนึ่งภาพ สามารถบอกเล่าเรื่องราวได้มากมายยิ่งกว่าคำพูด ซึ่งการได้มาของภาพถ่ายแต่ละใบก็มักมีเรื่องราวที่น่าสนใจ แฝงอยู่เบื้องหลังเสมอ โดยช่างภาพผู้บันทึกเหตุการณ์เหล่านั้น ยอมมีบางสิ่งบางอย่างที่อยากบอกเล่าให้แก่ผู้ที่ได้ดูภาพได้รับรู้อาชีพช่างภาพสารคดี คือ หนึ่งในบรรดาช่างภาพเฉพาะทางหลายประเภทที่ทำหน้าที่บันทึกเรื่องราว และบอกเล่าความจริงของเหตุการณ์ต่างๆผ่านภาพถ่าย ตั้งแต่เรื่องที่เกิดขึ้นในชีวิตประจำวัน ไปจนถึงสะท้อนปัญหาของสังค...
เมืองในหมอก
หมวกควันที่มาจากความชื้นในอากาศยามเช้า อาจดูสวยงามและก็มีประโยชน์แก่ผู้สัมผัส แต่ หมอกควันที่มาจากการเผาไหม้ และลอยขึ้นปกคลุมชั้นบรรยายกาศตลอดทั้งวัน กลับเต็มไปด้วยอันตรายต่อสุขภาพ เพราะมันคืนฝุ่นละอองขนาดเล็กที่หากสูบดมสะสมเข้าไปเป็นเวลานาน ก็ย่อมสร้างปัญหาให้แก่ระบบทางเดินทางหายใจ ปัญหาหมอกควันในจังหวัดเชียงใหม่ ส่วนใหญ่มีสาเหตุมาจากไฟป่า ซึ่งเกิดจากการเผาหน้าดินเพื่อเตรียมปลูกพืชของชาวไร่ แล้วลุกลามจนเกินควบคุมเกิดเป็นกลุ่มควันไฟลอยคละคลุ้งมาจ...
การศึกษานอกชายแดน
ระนอง เป็นจังหวัดที่มีแรงงาน ชาวเมียนมาอพยพเข้ามาทำงานเป็นจำนวนมาก ซึ่งส่วนใหญ่ก็มักจะเข้ามาเป็นครอบครัว ในเวลากลางวันที่พ่อแม่ชาวเมียนมาต้องไปรับทำงานรับจ้าง เด็กๆ จึงต้องอยู่ภายใต้การดูแลของศูนย์พัฒนาคุณภาพชีวิตชายแดนไทยเมียนมา ที่เปรียบเสมือนโรงเรือนขนาดเล็กสำหรับชนชั้นแรงงานโดยเฉพาะ ศูนย์นี้มีกระจายอยู่ทั่วจังหวัดระนองกว่า 10 แห่ง และเด็กๆจะได้รับโอกาสเรียนหนังสือเหมือนกับเด็กไทยจนถึงชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 แต่เมื่อจบไปแล้ว พวกเขาก็ไม่ค่อยมีโอก...
เจียงใหม่ซิตี้ บ่ามีขนส่ง
จังหวัดเชียงใหม่ ถือเป็นเมืองศูนย์กลางเศรษฐกิจของภาคเหนือตอนบน เพราะเป็นเมืองใหญ่ที่มีนักท่องเที่ยวทั้งในและต่างประเทศ หมุนเวียนเข้ามาใช้จ่ายทำการค้าและลงทุนสร้างสิ่งใหม่ๆ อยู่เสมอ แต่ดูเหมือนว่าการขาดระบบขนส่งมวลชนที่มีประสิทธิภาพเพียงพอโดยเฉพาะในย่านตัวเมือง ที่มีประชากรอยู่อย่างแออัดหนาแน่น ทำให้เชียงใหม่ต้องพบกับฝันค้าง เพราะต้องเผชิญกับ วิกฤตทางด้านจราจร และ มลภาวะทางสิ่งแวดล้อม ร่วมทั้งอุปสรรคในการใช้บริการรถสาธารณะ ที่ส่งผลกระทบต่อวิถีชีวิ...
พุ่งเป้า
สภาพร่างกายและจิตใจที่เปลี่ยนไปเมื่อคนเราอายุมากขึ้น ย่อมมีผลต่อการใช้ชีวิตเป็นอย่างมากความรู้สึกโดดเดี่ยว และโรคภัยที่ตามมาคือปัญหาที่ผู้สูงวัยต้องเจอ การออกกำลังกาย จึงเป็นการแก้ปัญหาที่ดีวิธีหนึ่ง นอกจากสร้างความแข็งแรงให้ร่างกายแล้ว บางคนยังได้รวมกลุ่มกันสร้างสังคมใหม่ๆ ได้พูดคุยแลกเปลี่ยนเรื่องราวและช่วยเหลือดูแลกัน ถือเป็นการพัฒนาคุณภาพชีวิตของผู้สูงวัยอีกทางหนึ่งด้วยที่ชมรมผู้สูงอายุ 50 บึงกุ่ม คุณลุงณรงค์ชัยกับเพื่อนๆ วัยเกษียณอีกสองคนได้...
ม้งกลางเมือง
ตรอกเหล่าโจ๊ว หรือที่คนท้องถิ่นบางคนออกเสียงว่าเล่าโจ๊ว คือ ถนนสายเล็กๆที่ได้รับการขนานนามว่าเป็นไชน่าทาวน์แห่งเมืองเชียงใหม่ เพราะมีผู้คนจากหลายศาสนามาอาศัยอยู่ที่นี่ และเป็นศูนย์รวมสินค้างานฝีมือ อุปกรณ์เย็บปักถักร้อย รวมถึงเสื้อผ้าของชนเผ่าต่างๆที่มีสีสันสะดุดตา กับรูปแบบไม่เหมือนใคร ซึ่งขายโดยชาวเขาตัวจริงจากที่เคยขับรถเร่ร่อนขายไปตามเมืองเชียงใหม่จนมีโอกาสได้เปิดร้านเล็กๆ เพื่อขายเสื้อผ้าและสินค้าของชาวเขา ต่อมาก็ได้มีการชักชวนพี่น้องลงมาขาย...
ปากบารา
ประเทศไทยมีความพยายามที่จะช่วงชิงความได้เปรียบทางการค้า ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้มาตลอดหลายร้อยปี วิธีหนึ่งในนั้นก็คือ แผนการสร้างท่าเรือน้ำลึกที่ปากคลองปากบารา อำเภอละงู จังหวัดสตูล เพื่อขนตู้สินค้าจากเรือขึ้นฝั่ง แล้วส่งต่อไปขึ้นเรือที่อ่าวไทย โดยทางรถไฟที่จังหวัดสงขลา แต่ก็มีเสียงคัดค้านถึงความไม่เหมาะสมหลายๆ ด้านๆ ตั้งแต่ระดับความลึกของน้ำ ผลเสียต่อระบบนิเวศ วิถีชีวิตของประชาชนในพื้นที่ ความคุ้มค่าของโครงการ หรือ แม้แต่ความกังวลเกี่ยวกั...
ป่าน้ำจำ
“ป่าน้ำจำ” บ้านทุ่งยาว ตำบลศรีบัวบาน อำเภอเมือง จังหวัดลำพูน คือป่าชุมชนตัวอย่างที่มักได้รับการศึกษาดูงาน ทั้งจากชาวไทยและชาวต่างชาติ เป็นจำนวนมากทุกปี เพื่อศึกษาความสำเร็จของการจัดการป่าโดยชุมชน เพราะความเข้มแข็งของชาวบ้านที่รวมตัวกันตั้งสัญญารักษาป่าด้วยวิถีชุมชน จนรอดพ้นจากการประกาศให้เป็นวนอุทานของรัฐบาล ติดตามชมรายการก(ล)างเมือง ตอน ป่าน้ำจำ วันอังคารที่ 7 กรกฎาคม 2558 เวลา 13.30-14.00 น. ทางไทยพีบีเอส หรือรับชมทีวีออนไลน์ทาง www.thaipbs.or...
สวนเล็กๆที่เรียกว่ารัก
ที่สวนเกษตรอินทรีย์มลำสะปูน บ้านของยุ้ยและต๊ะ สองสามีภรรยาคนรุ่นใหม่ที่ลาออกจากงานชีวิตพนักงานประจำในเมืองมาสร้างชีวิตใหม่อยู่กับดินและแดด เพราะพวกเขาเชื่อว่าการทำเกษตรอินทรีย์ ไม่ใช่แค่การปลูกผักปลอดสารพิษ โดยไม่ใช้ปุ๋ยเคมีเท่านั้น แต่การมีวิถีชีวิตที่สอดคล้องกับธรรมชาตินั้นสำคัญกว่า เป็นเวลา 3 ปี แล้วที่พวกเขาปลูกผักและขายอาหารเพื่อสุขภาพในจังหวัดลำพูน จนสามารถขยายกิจการจากการขายผักที่ตัวเองปลูกไปยังเพื่อนบ้านให้มารับผักไปขายได้อีกด้วย เพราะสิ่...
สวนผลไม้
แม้ว่าทุเรียนจะเป็นผลไม้ที่มีราคาซื้อขายสูง และให้ผลผลิตที่คุ้มค่าในการลงทุน แต่ว่าการตัดสินใจจะทำสวนทุเรียนในปัจจุบันนี้ก็ไม่ใช่เรื่องง่าย และไม่ใช่เรื่องที่ใครๆก็ทำได้ด้วยปัจจัยทางด้านต้นทุนค่าใช้จ่ายในการบำรุงรักษาสวน อำนาจการต่อรองราคากับพ่อค้าคนกลางที่ขึ้นอยู่กับขนาดของแต่ละสวน รวมถึงปัจจัยธรรมชาติที่ทำให้ไม่สามารถเก็บเกี่ยวผลผลิตได้อย่างที่ควรจะเป็น ล้วนเป็นสิ่งที่ทำให้ชาวสวนหลายคนต้องท้อใจถึงขั้นอยากลาออกจากอาชีพชาวสวนบ้างแล้วมาติดตามชีวิต...
มีผลไม้มาขาย
รถเข็นขายผลไม้ ที่เราเห็นกันอยู่ทั่วไปตามข้างทาง ดูเป็นอาชีพอิสระที่น่าจะมีรายได้พอเลี้ยงตัว และไม่ต้องอยู่ภายใต้แรงกดดันใดๆ เพียงแค่หาซื้อผลไม้มา ทาความสะอาด แล้วก็ขายไป แต่ในชีวิตจริง ไม่ใช่เรื่องง่ายขนาดนั้น“พี่ทัด” คือ หนุ่มลูกอีสานจากจังหวัดอุบลราชธานี ที่ยึดอาชีพขายผลไม้อยู่ในกรุงเทพฯมานานกว่า 20 ปี เพราะไม่อยากทำนาอยู่ที่บ้านเกิด เขาต้องเผชิญแรงกดดันจากหลายด้าน ทั้งเรื่องราคาผลไม้ที่สูงขึ้นทุกวันจากพ่อค้าคนกลาง คุณภาพของผลไม้ที่ไม่ได้มาตรฐ...
