ราษฎร์บูรณะ

"ย่านราษฎร์บูรณะ " เรื่องราวชีวิตที่หลากหลายในมุมเล็กๆ ของกรุงเทพมหานคร

เมื่อพูดถึงกรุงเทพมหานคร หลายคนอาจนึกถึงย่านธุรกิจคับคั่ง ตึกระฟ้าสูงเสียดฟ้า หรือสถานที่ท่องเที่ยวที่มีชื่อเสียง แต่ยังมีอีกหลายย่านที่ยังคงเก็บรักษาเสน่ห์และวิถีชีวิตแบบดั้งเดิม หนึ่งในนั้นคือ "ราษฎร์บูรณะ" เขตเล็ก ๆ ทางฝั่งธนบุรีที่มีประวัติศาสตร์ยาวนานตั้งแต่สมัยอยุธยาตอนปลาย มาร่วมสำรวจเรื่องราวที่น่าสนใจและผู้คนที่น่าประทับใจในย่านนี้กัน

ประวัติศาสตร์และการพัฒนาของย่านราษฎร์บูรณะ

ชื่อของเขตราษฎร์บูรณะมีที่มาจากวัดราชบูรณะ วัดเก่าแก่ที่มีประวัติศาสตร์ยาวนานตั้งแต่ช่วงปลายกรุงศรีอยุธยา ประมาณปี พ.ศ. 2310 โดยวัดแห่งนี้ก่อตั้งโดยพี่น้องสามคนและเป็นวัดราษฎร์ (วัดที่สร้างโดยชาวบ้าน) หลายคนอาจสับสนกับวัดราชบูรณะราชวรวิหารซึ่งตั้งอยู่ใกล้สะพานพุทธ แม้ชื่อจะคล้ายกันแต่เป็นคนละวัดกัน ในอดีต ย่านราษฎร์บูรณะเคยมีแผนการพัฒนาที่ยิ่งใหญ่ กรุงเทพมหานครมีโครงการขยายเมืองมาทางย่านนี้ แต่เมื่อเกิดวิกฤตเศรษฐกิจฟองสบู่แตก การพัฒนาและขยายเมืองจึงหยุดชะงัก การคมนาคมและเส้นทางรถไฟฟ้าเปลี่ยนทิศทางไป ทำให้การพัฒนาอสังหาริมทรัพย์หันไปเติบโตในทิศทางอื่นแทน

อย่างไรก็ตาม ปัจจุบันย่านราษฎร์บูรณะได้กลายเป็นแหล่งรวมของธุรกิจ SME มากมาย มีทั้งท่าเรือ ร้านค้า และชุมชนริมน้ำที่ยังคงรักษาวิถีชีวิตแบบดั้งเดิม รวมถึงมีจุดเชื่อมต่อกับอำเภอพระประแดงผ่านคลองที่แบ่งเขตระหว่างกรุงเทพมหานครและสมุทรปราการ

ชีวิตริมน้ำและความท้าทายของผู้คนในย่านราษฎร์บูรณะ

เสน่ห์ของย่านราษฎร์บูรณะส่วนหนึ่งอยู่ที่ชุมชนริมน้ำและผู้คนที่อาศัยอยู่ริมคลอง ซึ่งมีวิถีชีวิตที่น่าสนใจและแตกต่างจากคนในเมืองทั่วไป การพบกับลุงเกษม ผู้ดูแลประตูน้ำในย่านนี้ สะท้อนให้เห็นถึงความเป็นอยู่ที่เรียบง่าย แต่ก็ไม่ขาดความท้าทาย บ้านของลุงเกษมตั้งอยู่บริเวณประตูน้ำที่ทำหน้าที่กักน้ำไม่ให้น้ำจากแม่น้ำเจ้าพระยาไหลเข้าท่วมพื้นที่ชั้นใน ลุงมีหน้าที่ดูแลและควบคุมการทำงานของประตูน้ำ ได้รับเงินเดือนจากกรุงเทพมหานครประมาณสองหมื่นบาท แต่หลังจากหักค่าใช้จ่ายต่างๆ แล้ว กลับเหลือเพียง 400 บาทต่อเดือน สะท้อนให้เห็นถึงความลำบากทางการเงินที่คนในเมืองต้องเผชิญ ไม่เพียงแต่ลุงเกษมเท่านั้น ยังมีเรื่องราวของพี่นัท ผู้ที่ต้องทุบเหล็กเก่าเพื่อนำไปขายเป็นรายได้เสริม สะท้อนให้เห็นถึงการดิ้นรนเพื่อความอยู่รอดในเมืองใหญ่ บางวันทำงานเต็มที่ก็ได้เงินเพียง 200-300 บาท แต่ก็ต้องพยายามหาเงินให้เพียงพอสำหรับค่าเช่าที่อยู่อาศัย

นอกจากนี้ ยังมีป้าพร อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) ที่ได้รับค่าตอบแทนเดือนละ 2,000 บาท พยายามช่วยเหลือชุมชนด้วยการแจ้งเรื่องต้นไม้ใหญ่ที่อาจโค่นลงมาทับบ้านเรือนให้หน่วยงานรับผิดชอบทราบ แต่ก็ประสบปัญหาเรื่องการประสานงานระหว่างหน่วยงานต่างเขต ความท้าทายสำคัญที่ชาวบ้านในย่านนี้ต้องเผชิญคือการอยู่บริเวณรอยต่อระหว่างเขตกรุงเทพมหานครและสมุทรปราการ ทำให้การแก้ปัญหาบางอย่างต้องอาศัยการประสานงานระหว่างหน่วยงาน ซึ่งมักเกิดความล่าช้าและขาดประสิทธิภาพ เช่น กรณีต้นไม้ใหญ่ที่อยู่ฝั่งพระประแดงแต่กิ่งก้านยื่นมาทางฝั่งกรุงเทพฯ และมีความเสี่ยงที่จะโค่นลงมาทับบ้านเรือนประชาชน

นักธุรกิจรุ่นใหม่และความหวังของย่านราษฎร์บูรณะ

แม้จะมีความท้าทายมากมาย แต่ย่านราษฎร์บูรณะก็ไม่ขาดเรื่องราวแห่งความหวังและการเติบโต หนึ่งในนั้นคือเรื่องราวของพี่เปิ้ลและลูกชาย ผู้ประกอบการเรือท่องเที่ยวที่เริ่มธุรกิจในช่วงโควิด-19 และประสบความสำเร็จ จากคำบอกเล่าของพี่เปิ้ล ธุรกิจเรือท่องเที่ยวของเขาเริ่มต้นขึ้นในช่วงหลังโควิด-19 เมื่อคนไทยไม่สามารถเดินทางไปต่างประเทศได้ จึงหันมาท่องเที่ยวภายในประเทศแทน นับเป็นโอกาสทางธุรกิจที่เขาฉกฉวยไว้ได้ทันเวลา ปัจจุบันมีเรือในเครือถึง 4 ลำ รวมถึงเรือลิซ่าที่เพิ่งรับมาล่าสุด ซึ่งใช้โปรโมทให้กับห้างค้าปลีกยักษ์ใหญ่ หลักการทำธุรกิจของพี่เปิ้ลที่น่าสนใจคือ "ความซื่อสัตย์" ทั้งต่อลูกค้าและต่ออาชีพของตัวเอง รวมถึงการบริหารการเงินอย่างรัดกุม ไม่นำเงินจากธุรกิจไปใช้นอกระบบ แม้จะประสบความสำเร็จแต่ก็ยังคงใช้ชีวิตอย่างเรียบง่าย ไม่ฟุ้งเฟ้อ และปลูกฝังแนวคิดนี้ให้กับลูกชายผู้สืบทอดธุรกิจด้วย

นอกจากธุรกิจเรือ พี่เปิ้ลยังขยายไปทำธุรกิจปั๊มน้ำมันที่คลอง 15 อีกด้วย แสดงให้เห็นถึงวิสัยทัศน์และความกล้าลงทุนในธุรกิจใหม่ ๆ ซึ่งสร้างงานและกระตุ้นเศรษฐกิจในย่านนี้ อีกหนึ่งความหวังของย่านราษฎร์บูรณะคือน้องปราง ลูกสาวของอดีตผู้ใหญ่บ้านที่มีแผนจะเปิดร้านอาหาร "ปรางมะขามสตอรี่" สืบทอดเจตนารมณ์จากคุณย่าที่เคยทำร้านอาหารมาก่อน แสดงให้เห็นถึงการสืบทอดภูมิปัญญาและธุรกิจจากรุ่นสู่รุ่น

นอกจากนี้ ยังมีพี่หนุ่ม คนในพื้นที่ที่ชื่นชอบรายการ "ยินดีที่ได้รู้จัก" จนขับรถมาขอสติ๊กเกอร์ถึงที่ สะท้อนให้เห็นถึงความผูกพันและความสนใจของคนในชุมชนที่มีต่อสื่อที่นำเสนอเรื่องราวของพวกเขา ราษฎร์บูรณะอาจไม่ใช่ย่านที่คึกคักหรือทันสมัยที่สุดในกรุงเทพมหานคร แต่ที่นี่เต็มไปด้วยเรื่องราวของผู้คนที่มีความหลากหลาย ทั้งความสุขที่เรียบง่ายและความทุกข์ที่ต้องดิ้นรน ท่ามกลางความเจริญของเมืองใหญ่ ยังมีอีกหลายชีวิตที่พยายามผ่านแต่ละวันไปให้ได้ด้วยความหวังและความอดทน

ติดตามชมได้ในรายการ ยินดีที่ได้รู้จัก วันเสาร์ที่ 26 เมษายน 2568 เวลา 17.05 - 17.30 น. ทางไทยพีบีเอส รับชมออนไลน์ทาง www.thaipbs.or.th/Live และรับชมยินดีที่ได้รู้จักฉบับ UNCUT ได้ที่ www.VIPA.me