EN

แชร์

Copied!

ตรวจสอบพบ: คลิปเก่าจาก Yeti Airlines ถูกแชร์อ้างเป็นเหตุเครื่องบิน Air India ตก

13 มิ.ย. 6817:18 น.
1
รอบโลก#ข่าวปลอม
ตรวจสอบพบ: คลิปเก่าจาก Yeti Airlines ถูกแชร์อ้างเป็นเหตุเครื่องบิน Air India ตก

คลิปไวรัลอ้างว่าเป็นภาพเหตุการณ์เครื่องบิน Air India ตก แต่จากการตรวจสอบพบเป็นคลิปเก่าเป็นเหตุการณ์ Yeti Airlines ตกในเนปาล เมื่อปี 2023

พบบัญชี X มีการโพสต์คลิปวิดีโอเกี่ยวกับภายในห้องโดยสารเครื่องบิน พร้อมข้อความระบุว่า “Footage from inside the Air India plane that crashed” จนทำให้มีผู้เข้าชมกว่าล้านครั้ง และมีการรีโพสต์จำนวนมาก 

จากการตรวจสอบเรื่องนี้ Thai PBS Verify พบว่าเป็นข่าวปลอม ที่ทำให้เข้าใจผิด โดยมีข้อเท็จจริง เรื่องสายการบินแอร์อินเดียตก แต่ข้อมูลเท็จคือการใช้ภาพคลิปวิดีโอสายการบิน Yeti Airlines ทำให้คนเข้าใจผิดคิดว่าเป็นเหตุการณ์เดียวกัน 

Thai PBS Verify พบแหล่งที่มาข่าวปลอมจาก :  X

ตรวจสอบพบ: คลิปเก่าจาก Yeti Airlines ถูกแชร์อ้างเป็นเหตุเครื่องบิน Air India ตก

ภาพบัญชี x แชร์คลิปวิดีโอห้องโดยสารภายในเครื่องบิน

จากการตรวจสอบภาพ ด้วยเครื่องมือ InVID-WeVerify ในการแยก Keyframe และนำภาพที่ได้ไปตรวจสอบภาพจากเครื่องมือ Google Lens พบภาพดังกล่าวตรงกับคลิปของเฟซบุ๊ก  WRadioEc โพสต์เมื่อวันที่ 16 ม.ค. 66  โดยสรุปความหมายเบื้องต้น เป็นการกล่าวถึงผู้โดยสารชื่อ โซนู ไจสวาล อายุ 35 ปี ชาวอินเดีย ได้บันทึกภาพช่วงเวลาภายในห้องโดยที่เครื่องบินของ #YetiAirlines ตก (ลิงก์บันทึก)

ภาพจากคลิปของเฟซบุ๊ก WRadioEc

ภาพแสดงวิดีโอจาก เฟซบุ๊ก WRadioEc

 ตรวจสอบพบ: คลิปเก่าจาก Yeti Airlines ถูกแชร์อ้างเป็นเหตุเครื่องบิน Air India ตก

ขณะที่ โพสต์ข้อความดังกล่าว มีผู้ใช้งาน X เข้าไปใช้เครื่องมือ Community Notes หรือ “โน้ตชุมชน” ช่วยกันให้ข้อมูลและบริบทของเนื้อหา โดยระบุว่าโพสต์ดังกล่าวเป็นเท็จ “This is not from the Air India AI171 flight that crashed in June 2025. This shows the January 2023 Yeti Airlines crash in Nepal.” พร้อมแนบลิงก์หลักฐานจากเว็บไซต์ข่าว Lead Stories คือเว็บไซต์ตรวจสอบข้อเท็จจริงจากประเทศสหรัฐอเมริกา ซึ่งได้รับการรับรองจาก IFCN (International Fact-Checking Network) หมายเหตุนี้ถูกเพิ่มลงในวิดีโอในโพสต์นี้ และกำลังแสดงอยู่ใน 58 โพสต์ที่มีวิดีโอนี้ด้วยเช่นกัน

ตรวจสอบพบ: คลิปเก่าจาก Yeti Airlines ถูกแชร์อ้างเป็นเหตุเครื่องบิน Air India ตก

ภาพบัญชี x ที่โพสต์คลิปวิดีโอเครื่องบินตก

ตรวจสอบเครื่องหมายยืนยันตัวตน (Blue Check) พบบัญชี  X ใช้ชื่อ Monitor𝕏 ได้รับเครื่องหมายยืนยันตัวตนจาก X  เข้าร่วม มี.ค. 63  มีผู้ติดตามจำนวน 461,000 คน เนื้อหาส่วนใหญ่เกี่ยวกับ การเมืองของยุโรปและอเมริกา (ลิงก์บันทึก)

ตรวจสอบพบ: คลิปเก่าจาก Yeti Airlines ถูกแชร์อ้างเป็นเหตุเครื่องบิน Air India ตก

เมื่อทำการตรวจสอบข่าวจาก Thai PBS  พบว่า มีการรายงานข่าว เมื่อวันที่ 15 ม.ค. 66 เจ้าหน้าที่หน่วยกู้ภัยของเนปาลเร่งค้นหาผู้รอดชีวิตจากเหตุเครื่องบินของสายการบิน Yeti Airlines ประสบอุบัติเหตุตกในเมือง โพคารา จุดตกอยู่ระหว่างสนามบินภายในประเทศและสนามบินนานาชาติ มีผู้โดยสารและลูกเรือทั้งหมด 72 คน บนเครื่อง ขณะนี้พบร่างผู้เสียชีวิตแล้วอย่างน้อย 67 คน โดยในจำนวนนี้มีชาวต่างชาติรวมอยู่ด้วย ได้แก่ ชาวอินเดีย รัสเซีย และ เกาหลีใต้ (ลิงก์บันทึก)

ทั้งนี้ วันที่ 13 มิ.ย. 68 Thai PBS รายงานความคืบหน้าเหตุเครื่องบิน โบอิง 787 ดรีมไลเนอร์ เที่ยวบิน AI171 ของสายการบิน แอร์อินเดีย ตกกลางย่านที่พักอาศัยในเมืองอาห์เมดาบัด รัฐคุชราต ประเทศอินเดีย หลังขึ้นบินได้ไม่ถึงหนึ่งนาที มุ่งหน้าไปยังสนามบินแกตวิก กรุงลอนดอน (ลิงก์บันทึก)

จากข้อมูลของเจ้าหน้าที่ระบุว่า เครื่องบินลำดังกล่าวมีผู้โดยสารและลูกเรือรวม 242 คน แบ่งเป็นผู้โดยสาร 230 คน (ชาวอินเดีย 169 คน, ชาวอังกฤษ 53 คน, ชาวโปรตุเกส 7 คน และชาวแคนาดา 1 คน) และลูกเรือ 12 คน

หลังเกิดเหตุ หน่วยกู้ภัยเข้าพื้นที่ทันทีและสามารถลำเลียงร่างผู้เสียชีวิตออกมาได้แล้วอย่างน้อย 265 คน ซึ่งรวมถึงผู้ที่อยู่ภายในอาคารบริเวณจุดตก โดยอาคารที่ได้รับความเสียหายเป็นหอพักของวิทยาลัยแพทย์ และจุดที่เครื่องตกคือบริเวณโรงอาหารซึ่งมีคนอยู่จำนวนมากในขณะนั้น

ตรวจสอบพบ: คลิปเก่าจาก Yeti Airlines ถูกแชร์อ้างเป็นเหตุเครื่องบิน Air India ตก

ภาพผู้รอดชีวิตจากเหตุการณ์เครื่องบินตก

ขณะเดียวกันสายการบินแอร์อินเดียยืนยันว่า มี ผู้รอดชีวิต 1 คน คือ นาย Vishwashkumar Ramesh ผู้โดยสารชาวอังกฤษ ซึ่งนั่งอยู่ใกล้ทางออกฉุกเฉิน หมายเลขที่นั่ง 11A และสามารถกระโดดออกจากเครื่องบินได้ทันก่อนที่จะเกิดเพลิงไหม้ (ลิงก์บันทึก)

นอกจากนี้ซากเครื่องบินตกกระแทกอาคารหอพัก ทำให้ตัวอาคารพังเสียหาย ส่วนหางของเครื่องบินยังยื่นออกมาจากผนัง ผู้เห็นเหตุการณ์รายงานว่า ขณะเกิดเหตุมีผู้คนกำลังรับประทานอาหารกลางวัน ส่งผลให้มีผู้ได้รับบาดเจ็บจำนวนมาก โดยมีรายงานนักศึกษาแพทย์อย่างน้อย 50 คน อยู่ระหว่างรักษาตัว

กระบวนการตรวจสอบ

  1. ตรวจสอบภาพผ่าน InVID-WeVerify และ Google Lens : ภาพดังกล่าวไปตรงกับคลิปวิดีโอ เครื่องบินของสายการบิน YetiAirlines ขอเนปาลตก เมื่อวันที่ 16 ม.ค. 66
  2. ตรวจสอบจากการรายงานข่าว : พบคลิปที่ถูกกล่าวอ้างดังกล่าว ตรงกับรายงานข่าว เหตุเครื่องบินของสายการบิน Yeti Airlines ประสบอุบัติเหตุตกในเมือง โพคารา เสียชีวิตอย่างน้อย 67 คน

ผลกระทบของข้อมูลนี้

  1. สร้างความเข้าใจผิดในวงกว้าง : ภาพเหตุการณ์เครื่องบินตกถูกแชร์โดยไม่ระบุว่าเป็นเหตุการณ์เก่าจากปี 66 ทำให้หลายคนเข้าใจผิดว่าเป็นเหตุการณ์ล่าสุด
  2. ก่อให้เกิดความตื่นตระหนกโดยไม่จำเป็น :  การแชร์ภาพอุบัติเหตุรุนแรงโดยไม่มีบริบท อาจกระตุ้นความกลัว วิตกกังวลในสังคมออนไลน์
  3. ลดความน่าเชื่อถือของระบบยืนยันตัวตนของ X (Twitter เดิม) : แม้บัญชีจะได้รับ Blue Check แต่กลับเผยแพร่ข้อมูลที่คลาดเคลื่อน ทำให้ผู้ใช้ตั้งคำถามต่อระบบของแพลตฟอร์ม
  4. เพิ่มโอกาสของการแชร์ข้อมูลผิดพลาดต่อ ๆ กัน : ผู้ติดตามจำนวนมากอาจแชร์ต่อโดยไม่ได้ตรวจสอบ ทำให้ข้อมูลผิดแพร่กระจายรวดเร็วและควบคุมยาก
  5. กระทบต่อภาพลักษณ์ของเหตุการณ์จริงในอดีต : การนำเหตุการณ์ที่เคยเกิดขึ้นกลับมาใช้ในบริบทใหม่ อาจทำให้ผู้คนสับสนหรือเข้าใจผิดเกี่ยวกับเหตุการณ์เดิม

ข้อแนะนำเมื่อได้ข้อมูลเท็จนี้ ?

  1. อย่าแชร์ต่อทันที
    ควรหยุดและตรวจสอบก่อน ไม่ควรแชร์โดยอารมณ์หรือความตกใจ เพื่อป้องกันการกระจายข้อมูลผิด
  2. ตรวจสอบแหล่งที่มาและวันที่ของเหตุการณ์
    แม้บัญชีจะมี Blue Check หรือผู้ติดตามจำนวนมาก ก็ไม่ได้แปลว่าข้อมูลถูกต้องเสมอ ควรดูว่าเหตุการณ์นั้นเกิดขึ้นเมื่อไรและมีแหล่งข่าวที่น่าเชื่อถือหรือไม่
  3. ใช้เครื่องมือช่วยตรวจสอบภาพ เช่น Google Lens
    เพื่อดูว่าภาพเคยปรากฏที่ใดมาก่อน และเชื่อมโยงกับเหตุการณ์ใด
  4. สังเกตบริบทของภาพหรือวิดีโอ
    ภาพบางภาพอาจมีข้อมูลประกอบที่คลาดเคลื่อน เช่น นำภาพเก่ามาใช้กับข่าวใหม่ ทำให้ผู้ชมเข้าใจผิด
  5. แจ้งเตือนหรือรายงานหากพบว่าข้อมูลเป็นเท็จ
    บนแพลตฟอร์ม X หรือ Facebook สามารถกด “รายงานโพสต์” เพื่อแจ้งผู้ดูแลระบบให้ตรวจสอบเพิ่มเติม
  6. อ้างอิงจากหน่วยงานหรือสื่อที่เชื่อถือได้
    เช่น สำนักข่าวระดับโลก หรือองค์กรตรวจสอบข้อเท็จจริง (Fact-check) ก่อนสรุปหรือแสดงความคิดเห็น

เกร็ดน่ารู้เพิ่มเติม

เครื่องหมายยืนยันตัวตน (Blue Check) คืออะไร

 

  1. บัญชีที่ยืนยันตัวตนผ่านระบบชำระเงิน : มีเงื่อนไขคือ บัญชีต้องมีอายุอย่างน้อย 90 วัน , ผูกเบอร์โทรศัพท์ที่ยืนยันแล้ว , ไม่ฝ่าฝืนนโยบายของแพลตฟอร์ม และชำระค่าสมาชิก X Premium โดยมีค่าบริการผ่านเว็บไซต์ ประมาณ 290 บาท หรือ 8 ดอลลาร์/เดือน  และผ่าน iOS/Android อยู่ที่ 396–576 บาท/เดือน หรือ 11–16 ดอลลาร์/เดือน
  2. เครื่องหมายจากการ ตรวจสอบตัวตนโดย X : สำหรับบุคคล/องค์กรที่มีชื่อเสียงหรือมีความสำคัญในสาธารณะ เช่น นักข่าว นักการเมือง นักวิชาการ องค์กรข่าว หรือหน่วยงานรัฐ โดย X เป็นฝ่ายพิจารณาให้เอง ไม่สามารถยื่นขอโดยตรงแบบเดิมแล้ว อ้างอิงจากความเป็นที่รู้จัก จำนวนผู้ติดตาม หรือความสำคัญของเนื้อหา สีเทา สำหรับหน่วยงานรัฐ และสีทอง สำหรับ องค์กร/บริษัทที่สมัครเป็น Verified Organization

 

Community Notes หรือ “โน้ตชุมชน” คืออะไร

Community Notes  คือ เป็นระบบที่เปิดให้ผู้ใช้งานมีส่วนร่วมในการตรวจสอบข้อเท็จจริงของเนื้อหาที่เผยแพร่บนแพลตฟอร์ม โดยผู้ใช้งานที่ได้รับสิทธิเป็นผู้ให้ข้อมูล (Contributor) สามารถเขียนโน้ตเพิ่มเติมเพื่อชี้แจง หรือให้ข้อมูลที่ถูกต้องในกรณีที่โพสต์อาจมีเนื้อหาบิดเบือนหรือทำให้เข้าใจผิด หากโน้ตดังกล่าวได้รับการโหวตว่าเป็นประโยชน์จากผู้ให้ข้อมูลคนอื่น ๆ ระบบจะแสดงโน้ตควบคู่กับโพสต์ต้นฉบับ เพื่อให้ผู้ใช้งานทั่วไปสามารถพิจารณาข้อมูลอย่างรอบด้าน