"ด่านรถไฟผิงเสียง-โหย่วอี้กวาน" รุกโลจิสติกส์ ประตูเศรษฐกิจผลไม้ไทยสู่ตลาดจีน

ความสดใหม่ถึงมือผู้รับอย่างรวดเร็ว ถือเป็นปัจจัยสำคัญที่มีผลโดยตรงต่อความพึงพอใจของผู้บริโภค โดยเฉพาะอย่างยิ่งในสินค้าประเภทผลไม้สด ซึ่งมีอายุการเก็บรักษาสั้นและต้องการการดูแลเป็นพิเศษตั้งแต่ขั้นตอนการเก็บเกี่ยว การบรรจุ ไปจนถึงการขนส่ง หากสามารถส่งถึงมือผู้บริโภคได้อย่างรวดเร็ว ผลไม้ก็จะยังคงความสด รสชาติ และคุณค่าทางโภชนาการไว้ได้อย่างครบถ้วน จึงไม่แปลกที่สินค้าที่มีความสดใหม่จะได้รับความนิยมจากผู้บริโภคมากกว่า

ในปัจจุบันการขนส่งผลไม้สดจากประเทศไทยไปยังประเทศจีนได้รับความสนใจเพิ่มมากขึ้น เนื่องจากตลาดจีนมีความต้องการผลไม้ไทยสูง ทั้งทุเรียน มังคุด ลำไย และมะม่วง ซึ่งต่างเป็นสินค้าส่งออกสำคัญของไทย เดิมทีการขนส่งส่วนใหญ่จะใช้วิธีทางเรือ แต่ปัจจุบันผู้ส่งออกจำนวนมากเริ่มหันมาใช้การขนส่งทางบก ผ่านเส้นทางเชื่อมโยงประเทศเพื่อนบ้าน ซึ่งใช้เวลาสั้นกว่าการขนส่งทางเรือหลายวัน ทำให้สามารถรักษาคุณภาพและความสดของผลไม้ได้ดีกว่า ลดการสูญเสียระหว่างทาง

ศูนย์โลจิสติกส์ด่านรถไฟผิงเสียง (Pingxiang Railway Port / 凭祥铁路口岸) เมืองผิงเสียง เขตปกครองตนเองกว่างซีจ้วง สาธารณรัฐประชาชนจีน ถือเป็นศูนย์ขนส่งสินค้าทางรางที่มีบทบาทสำคัญของการรถไฟแห่งประเทศจีน และเป็นด่านเศรษฐกิจหลักที่เชื่อมโยงจีนกับกลุ่มประเทศอาเซียนโดยตรง เป็นเส้นทางยุทธศาสตร์ ที่รัฐบาลจีนใช้ขับเคลื่อนโครงการ One Belt One Road และการค้าชายแดนกับประเทศเพื่อนบ้าน

ศูนย์โลจิสติกส์แห่งนี้ตั้งอยู่บนพื้นที่กว่า 430 หมู่ ประมาณ 16 เอเคอร์ (ราว 345 ไร่ของไทย) ออกแบบให้เป็นระบบโลจิสติกส์ครบวงจร ประกอบด้วยคลังสินค้า ศูนย์ตรวจสอบสินค้า และระบบพิธีการศุลกากรที่ทันสมัย รองรับการนำเข้า-ส่งออกสินค้าได้สูงสุดถึง 2.8 ล้านตันต่อปี

ด่านรถไฟผิงเสียงมีความได้เปรียบทางภูมิศาสตร์ เนื่องจากตั้งอยู่ติดชายแดนเวียดนาม เพียง 14 กิโลเมตร และห่างจากสถานีรถไฟ ด่งดัง จังหวัดลางเซิน ประเทศเวียดนาม 17 กิโลเมตร ถือเป็นจุดผ่านแดนที่สั้นที่สุดจากจีนเข้าสู่ภูมิภาคอาเซียนและยังเชื่อมโยงกับเครือข่ายรถไฟจีน-ยุโรป ทำให้สามารถรองรับสินค้าเพื่อส่งต่อไปยังเอเชียกลางและยุโรปได้อีกด้วย

นอกจากนี้ ศูนย์โลจิสติกส์ด่านรถไฟผิงเสียงเป็นด่านแห่งแรกของจีนที่ได้รับอนุญาตให้นำเข้าผลไม้ โดยเฉพาะจากประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ รวมถึงประเทศไทยด้วย ซึ่งช่วยเพิ่มมูลค่าการค้าชายแดนและอำนวยความสะดวกต่อผู้ประกอบการทั้งสองฝั่ง

เส้นทางโลจิสติกส์ใหม่ของผลไม้ไทย

ผลไม้จากไทยจะถูกลำเลียงด้วยรถบรรทุกจากภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ผ่าน จ.หนองคาย บึงกาฬ มุกดาหาร และ นครพนม เข้าสู่ประเทศลาว จากนั้นผ่านกรุงฮานอย ประเทศเวียดนาม ไปยังสถานีด่งดัง จังหวัดลางเซิน ก่อนเปลี่ยนถ่ายขึ้นรถไฟเพื่อเข้าสู่ด่านผิงเสียงของจีน และกระจายต่อไปยังหัวเมืองใหญ่ทั่วประเทศ

เส้นทางนี้ในอดีตจะมีวงรอบวิ่ง 3 รอบต่อสัปดาห์ คือ วันอังคาร พฤหัสบดี และศุกร์ แต่ปัจจุบันมีวงรอบวิ่งทุกวัน สูงสุดถึงวันละ 3 รอบ ช่วยให้การส่งออกมีความต่อเนื่องและรวดเร็วยิ่งขึ้น

3 ปัจจัยสำคัญที่ทำให้ด่านผิงเสียงโดดเด่น

1. ความรวดเร็วและความสดใหม่ปัจจุบัน ผลไม้ไทยจะถูกขนส่งทางรถบรรทุกผ่านเวียดนามไปยังด่านด่งดัง ก่อนจะเปลี่ยนถ่ายขึ้นรถไฟเข้าสู่ด่านผิงเสียงของจีน กระบวนการรถบรรทุกต่อรถไฟนี้ ช่วยลดความล่าช้าและเป็นกลไกสำคัญที่ช่วย รักษาคุณภาพผลไม้ให้คงความสดใหม่ ตลอดการเดินทาง

2.ประสิทธิภาพและต้นทุน แม้ค่าใช้จ่ายจะสูงกว่าทางถนนเล็กน้อย แต่มีข้อได้เปรียบด้าน ปริมาณที่มากกว่า เนื่องจาก ขนส่งได้ครั้งละ 20-25 ตู้คอนเทนเนอร์ ทำให้ประหยัดเชื้อเพลิงและแรงงาน รวมถึงลดความเสี่ยงจากการสัมผัสในช่วงสถานการณ์โรคระบาด เช่น covid-19 ที่ผ่านมา

3.ความสะดวกของระบบดิจิทัล รัฐบาลกว่างซีได้ลงทุนพัฒนาระบบโลจิสติกส์ทั้งด้าน ฮาร์ดแวร์และซอฟต์แวร์ โดยเฉพาะการใช้ระบบท่าเรือดิจิทัลที่บูรณาการความร่วมมือระหว่างทางรถไฟ ศุลกากร และด่านชายแดน ทำให้สามารถลดระยะเวลาพิธีการศุลกากรเหลือเพียง 3-4 นาที และรถไฟจีน-เวียดนามสามารถเดินทางถึงที่หมายได้ภายในหนึ่งวัน

สินค้าส่งออกสำคัญของไทยคือ ทุเรียน ขนุน และลำไยอบแห้ง ด่านรถไฟผิงเสียงจึงกลายเป็นประตูเศรษฐกิจใหม่ที่เปิดโอกาสให้ผู้ส่งออกไทยเข้าถึงตลาดจีนได้รวดเร็วขึ้น ซึ่งเจ้าหน้าที่ศุลกากรจีนจะมีการสุ่มตรวจโรคพืชและสารเคมีอย่างเข้มงวดในแต่ละขบวนอีกด้วย

ด่านรถไฟผิงเสียง ศูนย์กลางผลไม้แห่งใหม่ของเอเชีย

จากข้อมูลกรมศุลกากรจีน ระบุว่า ตั้งแต่เดือน ม.ค.-ธ.ค.2567 มีปริมาณการนำเข้า-ส่งออกผลไม้รวมกว่า 2.45 ล้านตัน แบ่งเป็นนำเข้า 1.98 ล้านตัน และส่งออก 470,000 ตัน คิดเป็นมูลค่าการค้ารวมกว่า 31,000 ล้านหยวน

ผลไม้ที่นำเข้ามากที่สุดคือ ทุเรียนสด 602,800 ตัน, แก้วมังกร 547,200 ตัน, และ มะม่วง 253,400 ตัน ผลไม้นำเข้าส่วนใหญ่มาจากเวียดนามและไทย ได้แก่ ทุเรียนสด แก้วมังกร ขนุน มังคุด มะม่วง และแตงโม ผลไม้ส่งออกหลัก ได้แก่ ส้ม องุ่น แตง ส้มเขียวหวาน และลูกแพร์

ขณะที่สำนักควบคุมพืชและวัสดุการเกษตร รายงาน สถิติการส่งออกทุเรียนผลสด ไปสาธารณรัฐประชาชนจีน ตั้งแต่วันที่ 1 ม.ค.-8 พ.ย.2568 ผ่านด่านๆ ต่าง รวมจำนวน 56,052 ตู้/ชิปเม้นท์ ปริมาณ 912,170.88 ตัน มูลค่า 146,751.53 ล้านบาท

"ด่านโหย่วอี้กวาน" ประตูเศรษฐกิจสำคัญสู่จีน

นอกเหนือจาก "ด่านรถไฟผิงเสียง" ซึ่งเป็นจุดยุทธศาสตร์สำคัญด้านการค้าระหว่างจีนกับอาเซียนแล้ว อีกหนึ่งด่านทางบกที่ได้รับความนิยมจากผู้ประกอบการนำเข้าผลไม้มากที่สุดในปัจจุบัน คือ "ด่านโหย่วอี้กวาน" (Youyiguan Border / 友谊关) หรือที่รู้จักกันในชื่อ "ด่านมิตรภาพ" ประตูเศรษฐกิจแห่งความร่วมมือระหว่างประเทศจีนและเวียดนาม ซึ่งตั้งอยู่ในอำเภอระดับเมืองผิงเสียง เมืองฉงจั่ว เขตปกครองตนเองกว่างซีจ้วง

จากสมรภูมิประวัติศาสตร์สู่ศูนย์กลางเศรษฐกิจอาเซียน

ด่านโหย่วอี้กวานถือเป็น 1 ใน 9 ด่านสำคัญของประเทศจีน และเป็นจุดผ่านแดนทางบกระหว่างจีนกับเวียดนามที่มีความคึกคักทางเศรษฐกิจสูงที่สุดแห่งหนึ่ง ด้วยทำเลที่สะดวกต่อการขนส่ง ทั้งในเรื่องของระยะเวลาและต้นทุนโลจิสติกส์ ทำให้ที่นี่กลายเป็นด่านยุทธศาสตร์ที่ผู้ประกอบการจำนวนมากเลือกใช้ในการขนส่งสินค้าเข้าสู่ตลาดจีน

จากอดีตพื้นที่บริเวณนี้เคยเป็นสมรภูมิรบ ปัจจุบัน ด่านโหย่วอี้กวานได้แปรเปลี่ยนเป็น "ประตูเศรษฐกิจสู่จีน" และศูนย์กลางโลจิสติกส์สำคัญของภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ โดยเฉพาะในด้านการขนส่งสินค้าเกษตรและผลไม้จากไทย เช่น ทุเรียนและมังคุด ซึ่งนิยมขนส่งผ่านเส้นทางเศรษฐกิจ R9 (จาก จ.มุกดาหาร) และ R12 (จาก จ.นครพนม) ก่อนเข้าสู่ตลาดจีนผ่านด่านโหย่วอี้กวาน

เดินหน้าสู่ "ด่านอัจฉริยะ" ด้วยเทคโนโลยีและความร่วมมือระหว่างประเทศ

ภายใต้กรอบ "ข้อตกลงว่าด้วยการร่วมผลักดันการก่อสร้างจุดนำร่องด่านอัจฉริยะ" ซึ่งเป็นสาขาความร่วมมือสำคัญของความเป็นหุ้นส่วนทางยุทธศาสตร์รอบด้านระหว่างจีนและเวียดนาม ทั้งสองประเทศได้ร่วมกันผลักดันการพัฒนา ด่านโหย่วอี้กวานของจีน และ ด่านหูหงิ (Huu Nghi) ของเวียดนาม ให้กลายเป็น "ด่านอัจฉริยะ" ที่มีระบบการทำงานอัตโนมัติเต็มรูปแบบ

โครงการนี้มีเป้าหมายเพื่อยกระดับประสิทธิภาพการให้บริการด้านศุลกากรให้ รวดเร็ว ทันสมัย และปลอดภัยยิ่งขึ้น ด้วยการนำเทคโนโลยีล้ำสมัยมาปรับใช้ อาทิ

• ระบบขนส่งภาคพื้นดินแบบไร้คนขับ
• ช่องทางพิเศษสำหรับรถบรรทุกสินค้าอัตโนมัติ
• ระบบแบ่งปันข้อมูลโลจิสติกส์อัจฉริยะ
• ระบบตรวจสอบและอำนวยความสะดวกที่เชื่อมโยงแบบเรียลไทม์

เมื่อดำเนินการแล้วเสร็จ ด่านอัจฉริยะโหย่วอี้กวาน-หูหงิจะสามารถให้บริการผ่านพิธีการศุลกากรแบบเบ็ดเสร็จ ณ จุดเดียว (One-Stop Service) ได้ตลอด 24 ชั่วโมง โดยไม่จำเป็นต้องมีเจ้าหน้าที่ประจำการ ซึ่งจะช่วยลดขั้นตอนการทำงาน ลดการใช้กำลังคน และลดต้นทุนด้านเวลาและค่าใช้จ่ายให้กับภาคธุรกิจ และสามารถขนส่งสินค้าจากเมืองหนานหนิง ไปฮานอยได้ภายใน 24 ชั่วโมง ซึ่งจะเริ่มใช้งานจริงในช่วงปลายปี 2568 นี้ 

ข้อมูลจากสำนักงานศุลกากรจีน ในปี 2566 จีนนำเข้าทุเรียนจากไทยผ่านด่านผ่านมิตรภาพจำนวน 282,000 ตัน เพิ่มขึ้น 162.4% เมื่อเทียบกับปีก่อนหน้า คิดเป็นมูลค่า 10,170 ล้านหยวน เพิ่มขึ้น 163.2% เมื่อเทียบกับปีก่อนหน้า ในไตรมาสแรกของปี 2567 จีนนำเข้าทุเรียนสดผ่านด่านผ่านมิตรภาพจำนวน 48,000 ตัน คิดเป็นมูลค่า 1,850 ล้านหยวน ในจำนวนนี้ มีทุเรียนสดนำเข้าจากไทย 13,000 ตัน คิดเป็นมูลค่า 570 ล้านหยวน

การพัฒนาด่านดังกล่าวถือเป็นอีกหนึ่งก้าวสำคัญในการส่งเสริมความร่วมมือทางเศรษฐกิจ การค้า และโลจิสติกส์ระหว่างจีนและเวียดนาม รวมถึงการสร้างแบบอย่างใหม่ของ "ด่านความเป็นอัจฉริยะ" สำหรับภูมิภาคอาเซียนในอนาคต

ด่านโหย่วอี้กวาน ไม่ใช่เพียงบทบาทสำคัญทางการเมืองและการทหารเท่านั้น แต่ในปัจจุบันได้รับการฟื้นฟูการอนุรักษ์ไว้เป็นสถานที่ท่องเที่ยวเชิงประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมที่สำคัญของเขตปกครองพิเศษกวางซีด้วย

ด่านรถไฟผิงเสียง และ ด่านโหย่วอี้กวาน ถือเป็นเส้นทางโลจิสติกส์ที่สำคัญในการขยายโอกาสทางการค้า การส่งออก และการเชื่อมโยงเศรษฐกิจระหว่างไทย-จีน และกลุ่มประเทศอาเซียน 

อ่านข่าว :

"กว่างซี" ประตูยุทธศาสตร์เชื่อมจีน-อาเซียน ไทยคู่ค้าอันดับ 2 โอกาสสินค้าสู่ตลาดโลก

"คลองผิงลู่" ทางลัดสู่ทะเลในกว่างซี ประตูโอกาสสินค้าจีน-อาเซียน

"อ่าวเป่ยปู้" ท่าเรืออัจฉริยะศูนย์กลางโลจิสติกส์การค้าทางบก-ทะเล เชื่อมจีนกับอาเซียน

หนานหนิงศูนย์กลาง AI สะพานเทคโนโลยีจีน-อาเซียนสู่อนาคตดิจิทัล