รู้จักเครื่องหมายและตัวอักษรต่าง ๆ บนรันเวย์ มีความหมายอย่างไร ?

เคยสงสัยหรือไม่ว่าตัวเลขหรือเครื่องหมายบนทางวิ่งของเครื่องบินนั้นมีความหมายอย่างไรบ้าง นอกจากตัวเลขและเครื่องหมายแล้ว บนทางวิ่งของเครื่องบินยังมีลายหรือพื้นผิวที่ไม่เหมือนกันอีกด้วย แล้วแต่ละพื้นที่มีจุดประสงค์อะไร

หนึ่งในอักษรและตัวเลขที่สำคัญที่สุดของทางวิ่งเครื่องบินก็คือ ชื่อของรันเวย์ ชื่อของรันเวย์นั้นมักจะประกอบไปด้วยเลขสองหลักหรือตัวอักษรในกรณีที่มีหลายรันเวย์หันไปทิศทางเดียวกัน ตัวเลขนั้นจะเริ่มตั้งแต่ 01 ถึง 36 โดยที่ 01 หมายถึง 10 องศา และ 36 หมายถึง 360 องศา ทั้งนี้ ทิศ 360 องศานั้นคือทิศเหนือตามสนามแม่เหล็ก ด้วยเลขตั้งแต่ 01 ถึง 36 เราสามารถตั้งชื่อรันเวย์ได้ในทุกทิศทางที่ต้องการ

ในบางท่าอากาศยานนั้น อาจจะมีรันเวย์ที่หันไปในทิศทางเดียวกันหลายรันเวย์ การตั้งชื่อรันเวย์จะมีการเพิ่มตัวอักษรเข้าไปเพื่อแยกแยะระหว่างรันเวย์ที่หันไปไหนทางเดียวกัน โดยมีตัวอักษรทั้งหมด 3 ตัว คือ L, R และ C ซึ่งหมายถึง Left, Right และ Center

หากมีสองรันเวย์ที่หันไปทางเดียวกัน รันเวย์ที่อยู่ทางด้านซ้ายจะมีตัวอักษร “L” ต่อท้าย ในขณะที่รันเวย์ที่อยู่ด้านขวาจะมีตัวอักษร “R” ต่อท้าย หากมีทั้งหมดสามรันเวย์ที่หันไปทางเดียวกัน รันเวย์ที่อยู่ตรงกลางจะมีตัวอักษร “C” ต่อท้าย ยกตัวอย่างเช่น รันเวย์ 15L, 15C และ 15R

เนื่องจากชื่อของรันเวย์นั้นขึ้นอยู่กับทิศทางตามสนามแม่เหล็กโลก ในบางกรณี รันเวย์อาจจะต้องเปลี่ยนชื่อของรันเวย์เนื่องจากทิศสนามแม่เหล็กโลกนั้นมีการเปลี่ยนแปลงเล็กน้อยอยู่ตลอดเวลา

รันเวย์ของเครื่องบินนั้นแบ่งได้เป็นหลายส่วน

ส่วนแรกคือ Blastpad ซึ่งมีลักษณะเป็นเส้นรูปสามเหลี่ยมสีเหลืองหลายอัน ใช้เป็นพื้นที่เพื่อบ่งบอกเขตของรันเวย์เพื่อป้องกันอันตรายจากแรงลมความเร็วสูงจากเครื่องบินที่กำลังจะบินขึ้นหรือลงจอด

ส่วนที่สองคือ Displaced Thresholds ซึ่งอาจมีลักษณะเป็นรูปลูกศรสีขาวชี้ไปยังทิศทางของรันเวย์ พื้นที่นี้สามารถถูกใช้โดยเครื่องบินสำหรับการจัดตำแหน่งเพื่อเตรียมการบินขึ้นได้ แต่ไม่สามารถใช้สำหรับการลงจอดได้แต่อย่างใด ยกเว้นแต่ในกรณีฉุกเฉิน

ส่วนที่สามคือ Runway Thresholds ซึ่งเป็นส่วนหลักของรันเวย์ที่เครื่องบินจะใช้ในการลงจอดและขึ้นบิน

นอกจากตัวรันเวย์เองแล้ว พื้นที่ของรันเวย์ยังมีสิ่งที่เรียกว่า “Runway Safety Area” อีกด้วย โดยพื้นที่บริเวณนี้จะเป็นพื้นที่โล่งรอบ ๆ รันเวย์เพื่อป้องกันอันตรายจากเครื่องบินและป้องกันเครื่องบินเองจากสิ่งกีดขวางบนพื้นดิน

ในบริเวณ Runway Safety Area อาจมี Stopways อยู่ที่ท้ายของรันเวย์ ซึ่งเป็นส่วนขยายของรันเวย์เพื่อป้องกันไม่ให้เครื่องบินที่ไม่สามารถหยุดได้วิ่งเลยรันเวย์ออกไปได้ ส่วนพื้นที่โล่งรอบ ๆ รันเวย์นั้นมีไว้ในกรณีที่เครื่องบินไม่สามารถรักษาทิศทางได้และวิ่งออกจากรันเวย์ เพื่อป้องกันไม่ให้เครื่องบินชนสิ่งกีดขวางและให้พื้นที่กับเครื่องบินในการหยุดอย่างปลอดภัยมากพอ

พื้นที่ก่อน Blastpad คือ พื้นที่นอกเหนือรันเวย์ อย่างไรก็ตามพื้นที่เหล่านี้ถือเป็นส่วนสำคัญของท่าอากาศยาน เนื่องจากการติดตั้งระบบไฟ “Approach Light” ซึ่งใช้ในการบ่งบอกทิศทางของรันเวย์ในเวลากลางคืน

บนพื้นที่ของรันเวย์ เส้นขนานหลายเส้นที่บริเวณตอนต้นของรันเวย์นั้น ๆ ใช้ในการบ่งบอกเขต Runway Threshold ซึ่งจะเป็นจุดเริ่มต้นของรันเวย์เส้นขนานต่อไปนั้นมักจะใช้ในการบ่งบอก “Touch Down Zone” หรือจุดที่ควรใช้สำหรับการลงจอด เส้นขนานต่อ ๆ ไปจะใช้ในการบ่งบอกทิศทางของรันเวย์ที่เหลืออยู่ ส่วนเส้นตรงกลางนั้นเรียกว่า “Centerline” ใช้ในการบ่งบอกจุดกลางของรันเวย์

ทั้งนี้ พื้นที่ของแต่ละรันเวย์รวมถึงตัวอักษรและการตั้งชื่อรันเวย์นั้นขึ้นอยู่กับกฎหมายหรือระเบียบของแต่ละประเทศ อย่างไรก็ตามกฎเหล่านี้มักจะอ้างอิงมาจากคำแนะนำขององค์การการบินพลเรือนอย่าง ICAO

เรียบเรียงโดย : โชติทิวัตถ์ จิตต์ประสงค์

🎧 อัปเดตข้อมูลแวดวงวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี รู้ทันโลกไอที และโซเชียลฯ ในรูปแบบ Audio จาก AI เสียงผู้ประกาศของไทยพีบีเอส ได้ที่ Thai PBS  

“รอบรู้ ดูกระแส ก้าวทันโลก” ไปกับ Thai PBS Sci & Tech