ณ ดินแดนกว้างใหญ่ 19 ล้านเอเคอร์ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของอะแลสกา หิมะขาวโพลนปกคลุมสุดลูกหูลูกตา อีกด้านหนึ่งคือผืนป่าที่ยังคงความบริสุทธิ์ที่สุดในโลก ที่นี่คือบ้านของฝูงกวางคาริบูเกือบ 200,000 ตัวที่อพยพมาหาอาหารและผสมพันธุ์ทุกปี เป็นที่อยู่อาศัยของหมีขั้วโลกที่ขุดถ้ำในหิมะเพื่อคลอดลูก และเป็นแหล่งผสมพันธุ์ของนกอพยพนับล้านตัวที่บินมาจากทั่วโลก
ด้วยความหลากหลายทางชีวภาพอันน่าทึ่งเช่นนี้นี่เอง ทำให้เมื่อปี ค.ศ. 1960 ประธานาธิบดี ดไวต์ ดี ไอเซนฮาวร์ จึงได้ประกาศให้พื้นที่นี้เป็นเขตอนุรักษ์พันธุ์สัตว์ป่าอาร์กติก และอีก 20 ปีต่อมา ประธานาธิบดี จิมมี คาร์เตอร์ ก็สั่งขยายพื้นที่แล้วเปลี่ยนชื่อเป็น Arctic National Wildlife Refuge (ANWR) พร้อมกำหนดให้พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นเขตป่าสงวน เพื่อเป็นการรับรองว่ามันจะได้รับการปกป้องไว้ให้กับคนรุ่นลูกหลาน
แต่แล้ว...ความต้องการทรัพยากรอย่างไร้จุดสิ้นสุดของมนุษย์ ก็ทำให้ดินแดนล้ำค่าแห่งนี้ต้องเผชิญหน้ากับการถูกคุกคามครั้งใหญ่
พื้นที่ทางตอนเหนือของ ANWR ซึ่งมีขนาดถึง 1.57 ล้านเอเคอร์กลายเป็นพื้นที่ที่ไม่ได้รับการคุ้มครองเป็นพิเศษตามกฎหมาย เนื่องจากเชื่อกันว่าลึกลงไปใต้ดินคือ ‘แหล่งน้ำมันขนาดยักษ์’ นักการเมืองในรัฐสภาสหรัฐฯ ทะเลาะกันประเด็นนี้มานานถึง 50 ปี เพราะฝ่ายหนึ่งต้องการผลักดันให้ขึ้นทะเบียนพื้นที่ตรงนี้เป็นเขตป่าสงวน ขณะที่อีกฝ่ายต้องการเปิดมันให้แก่การขุดเจาะน้ำมันและก๊าซ
และแล้วในปี ค.ศ. 2017 แววหายนะก็กลายเป็นจริงเมื่อประธานาธิบดี โดนัลด์ ทรัมป์ ลงนามในกฎหมายอนุญาตให้เริ่มโครงการขุดเจาะในเขตดังกล่าว แม้ว่ารัฐบาลต่อมาของประธานาธิบดี โจ ไบเดน จะสั่งยกเลิกไปในปี ค.ศ. 2023 ทว่าเพียงสองปีให้หลัง ทรัมป์ซึ่งกลับมามีอำนาจอีกครั้งก็อนุญาตซ้ำอีกท่ามกลางความตื่นตระหนกของนักอนุรักษ์ทั่วโลก
ทำไมต้องตื่นตระหนก ? ก็เพราะพวกเขาคาดการณ์กันว่า ถ้าพื้นที่นี้เกิดการขุดเจาะเต็มรูปแบบจริง ๆ เมื่อไหร่ ผลกระทบร้ายแรงมากมายจะตามมา ตั้งแต่การที่หน้าดินจะถูกรถบรรทุกขนาดใหญ่ทำลายจนฟื้นฟูได้ช้า ส่งผลต่อเนื่องให้พืชที่โตช้าต้องล้มหายตายจากตามไป ถ้ำที่เป็นบ้านของหมีขั้วโลกจะได้รับความเสียหาย ลูกหมีจะมีอัตราการรอดตายลดลง เส้นทางอพยพของกวางที่สืบทอดกันมาหลายพันปีอาจถูกรบกวน และระบบนิเวศของนกอพยพกับสัตว์ป่าอีกหลากหลายชนิดก็อาจถูกทำลายเช่นกัน
ไม่เพียงแค่นั้น การขุดเจาะในอาร์กติกยังจะเป็นการซ้ำเติมภาวะโลกร้อนด้วยเพราะจะทำให้น้ำแข็งละลายเร็วขึ้น ยิ่งถ้าโชคร้าย เกิดการรั่วไหลของน้ำมัน ความวิบัติก็จะทวีคูณเพราะสภาพแวดล้อมในแถบนั้นไม่ง่ายต่อการเข้าไปแก้ไขรับมือกับปัญหาเลย
แน่นอนว่าสำหรับฝ่ายที่สนับสนุนการขุดเจาะ ผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจคือเหตุผลสำคัญ ทั้งรายได้มหาศาลที่รัฐจะได้รับ การเพิ่มขึ้นของการจ้างงาน และโอกาสในการลดการพึ่งพาน้ำมันต่างชาติ นอกจากนั้นพวกเขายังอ้างว่าเทคโนโลยีใหม่ที่ใช้นั้นสามารถจำกัดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมได้ แม้แต่ชุมชนพื้นเมืองบางกลุ่มในพื้นที่ก็ยังเห็นด้วยเพราะหวังประโยชน์ทางเศรษฐกิจและสิทธิในที่ดิน ขณะที่ฝ่ายคัดค้านซึ่งประกอบด้วยกลุ่มอนุรักษ์และชุมชนอื่นก็มองว่าพื้นที่นี้คือแหล่งวิถีชีวิตอันอุดมสมบูรณ์ เป็นทั้งศูนย์กลางของระบบนิเวศและวัฒนธรรมของพวกเขาที่สมควรได้รับการปกป้อง
ทั้งหมดนี้คือเรื่องราวสุดเข้มข้นที่เราจะพบได้ในสารคดี America's Arctic: A Refuge Imperiled ที่ใช้เวลาถ่ายทำถึง 4 ปีและต้องนับว่าเป็นความทุ่มเทที่คุ้มค่าไม่น้อย เพราะหนังนำเสนองานภาพอันทั้งยิ่งใหญ่ งดงาม และให้ความรู้สึกถึงความเปราะบางของดินแดนนี้ได้เต็มที่ จนไม่แปลกเลยถ้าใครได้ดูแล้วจะเข้าใจได้ทันทีว่าทำไม ANWR จึงมีค่าสมควรแก่การอนุรักษ์ ทำไมผลสำรวจล่าสุดจึงชี้ว่าประชากรส่วนใหญ่ในสหรัฐอเมริกาต้องการให้รักษาดินแดนนี้ไว้ และทำไมจึงมีการรวมตัวกันของกลุ่มคนมากมาย (รวมถึงกลุ่มนักลงทุนบางกลุ่มด้วย) ที่จะกดดันให้เกิดการพิจารณากฎหมายเพื่อปกป้องที่นี่อย่างถาวร
คำว่าอะแลสกาอาจดูห่างไกลทางกายภาพจากเรามากมายเหลือเกิน แต่ถ้าสารคดีธรรมชาติที่ยาวเพียง 50 นาทีเรื่องหนึ่งสามารถทำให้เราตระหนักถึงความล้ำค่าของมันได้ ก็นับว่าเป็นผลงานที่บรรลุเป้าหมายของมันอย่างน่ายินดี
▶ ติดตามสารคดี America's Arctic - A Refuge Imperiled สู่ดินแดนอาร์กติกอันกว้างไกล ตามดูความยิ่งใหญ่ ขอบเขตอันกว้างไกล และความงามที่ไม่อาจพรรณนาได้ของดินแดนที่ยังไม่มีใครแตะต้อง ซึ่งอยู่ห่างไกลออกไปทางเหนือของอลาสก้า การเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ โดยเฉพาะในเขตอาร์กติกส่งผลกระทบต่อชีวิตของบรรดาสัตว์ป่าที่เป็นสัตว์ประจำถิ่น
รับชมได้ทาง www.VIPA.me หรือ VIPA Application
