Thai PBS Sci & Tech พาชมพิพิธภัณฑ์เทคโนเซียม (TECHNOSEUM) นิทรรศการที่เล่าประวัติศาสตร์การปฏิวัติทางเทคโนโลยีจากศตวรรษที่ 18 จนถึงปัจจุบัน กับไฮไลต์ที่น่าสนใจ
"เทคโนเซียม" พิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์และอุตสาหกรรมแห่งรัฐ เมืองมันน์ไฮม์ รัฐบาเดิน-เวือร์ทเทมแบร์ก ประเทศเยอรมนี ซึ่งเป็นหนึ่งในพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์และอุตสาหกรรมที่ใหญ่ที่สุดในเยอรมนี นำเสนอประวัติศาสตร์ของการปฏิวัติอุตสาหกรรมและเทคโนโลยีตั้งศตวรรษที่ 18 จนถึงปัจจุบัน การจัดแสดงภายในพิพิธภัณฑ์ไม่ได้มีเพียงวัตถุ แต่ยังจำลองสภาพแวดล้อมการทำงานและชีวิตความเป็นอยู่ของผู้คนในยุคต่างๆ เพื่อให้ผู้เข้าชมได้เห็นภาพความเชื่อมโยงระหว่างเทคโนโลยี สังคม และเศรษฐกิจ
จุดเริ่มต้น "รถยนต์คันแรกของโลก"
Benz Patent-Motorwagen รุ่นจำลอง รถคันนี้มีความสำคัญอย่างยิ่งในประวัติศาสตร์ยานยนต์ เพราะเป็นรถยนต์คันแรกของโลกที่ใช้เครื่องยนต์สันดาปภายใน และได้รับการจดสิทธิบัตรเมื่อวันที่ 29 มกราคม ค.ศ. 1886 โดย คาร์ล เบนซ์ (Karl Benz) วิศวกรชาวเยอรมันผู้บุกเบิกอุตสาหกรรมยานยนต์ในเมืองมันน์ไฮม์แห่งนี้
Benz Patent-Motorwagen ถูกดัดแปลงมาจากรถม้าสามล้อ โครงสร้างทำจากท่อเหล็กและไม้ มีที่นั่งสำหรับ 2 คน พวงมาลัยเป็นแบบคันบังคับ (Steering tiller) และล้อเป็นลวดซี่เหมือนจักรยานในยุคนั้น รถคันนี้ให้กำลังประมาณ 0.95 แรงม้า ทำความเร็วสูงสุดได้ประมาณ 16 กิโลเมตรต่อชั่วโมง
ช่วงแรกผู้คนยังมีความกังวลถึงประสิทธิภาพในการใช้รถยนต์และเทคนิคการขับเคลื่อนด้วยเชื้อเพลิงที่ยังคงเป็นเรื่องแปลกใหม่ โดยเฉพาะเรื่องความปลอดภัย ทำให้ในเดือนสิงหาคมปี ค.ศ. 1888 เบอร์ธา เบนซ์ ภรรยาคาร์ล เบนซ์ ได้พาลูกชายขับ Patent‑Motorwagen จากเมืองมันน์ไฮม์ไปฟอร์ซไฮม์ ประมาณ 106 กิโลเมตร เพื่อแสดงศักยภาพของรถยนต์ในระยะไกลและช่วยสร้างความเชื่อมั่นสู่สาธารณะ
Benz Patent-Motorwagen ไม่เพียงแต่เป็นการประดิษฐ์ยานพาหนะชนิดใหม่ แต่ยังเป็นการเปิดศักราชใหม่ของการคมนาคมส่วนบุคคลที่ไม่ได้พึ่งพาสัตว์อีกต่อไป การจัดแสดงรถจำลองคันนี้ที่พิพิธภัณฑ์เทคโนเซียม จึงเป็นการเชิดชูเกียรติแก่คาร์ล เบนซ์ และเมืองมันไฮม์ในฐานะ "จุดกำเนิดของรถยนต์"
เครื่องวิ่งและจักรยานล้อสูง
"Laufmaschine" ภาษาเยอรมันแปลว่า "เครื่องจักรวิ่ง" หรือ Draisine ต้นแบบและจุดเริ่มต้นของวิวัฒนาการที่นำไปสู่จักรยานในปัจจุบัน ประดิษฐ์ขึ้นโดย "บารอน คาร์ล ฟอน ไดรส์" (Baron Karl von Drais) เป็นยานพาหนะสองล้อที่ทำจากไม้ทั้งหมด ไม่มีบันไดถีบ ผู้ขี่จะเคลื่อนที่ไปข้างหน้าโดยการใช้เท้าไถไปกับพื้น คล้ายกับการวิ่ง มีกลไกบังคับเลี้ยวที่ล้อหน้า ซึ่งเป็นนวัตกรรมสำคัญที่ช่วยให้ผู้ขี่สามารถทรงตัวและควบคุมทิศทางได้
ในปี ค.ศ. 1817 คาร์ล ไดรส์ ได้ประดิษฐ์และสาธิตการขับขี่ Laufmaschine เป็นครั้งแรกบนเส้นทางจากใจกลางเมืองมันน์ไฮม์ไปยังเมืองชเวทซิงเงน ซึ่งถือเป็นการเดินทางด้วยยานพาหนะสองล้อที่ขับเคลื่อนด้วยมนุษย์เป็นครั้งแรกของโลก
"Hochrad" ภาษาเยอรมัน แปลว่า "ล้อสูง" หรือที่รู้จักกันในชื่อสากลว่า "Penny-farthing" ลักษณะจะมีล้อหน้าขนาดใหญ่มาก และล้อหลังมีขนาดเล็กนิดเดียว โดยมีบันไดถีบติดอยู่กับดุมล้อหน้าโดยตรง ขนาดของล้อหน้าที่ใหญ่ขึ้นทำให้สามารถทำความเร็วได้สูงขึ้น เพราะการปั่นหนึ่งรอบจะไปได้ไกลขึ้น
Hochrad ได้รับความนิยมอย่างสูงในช่วงทศวรรษที่ 1870-1880 ถือเป็นวิวัฒนาการขั้นต่อมาจาก Laufmaschine และจักรยานรุ่นแรก ๆ
เครื่องพิมพ์ไฮเดลเบิร์ก "แท่นพิมพ์มือแบบอัตโนมัติ"
ในปี ค.ศ. 1914 โรงงานผลิตเครื่องพิมพ์ไฮเดลเบิร์กได้เปิดตัวเครื่องพิมพ์รุ่นใหม่ที่ขับเคลื่อนด้วยมอเตอร์ ชื่อ "Heidelberg Platen" ซึ่งรุ่นต่อมายังคงถูกนำไปใช้ในงานพิมพ์ต่าง ๆ จนถึงทุกวันนี้ (ตัวอย่างในภาพคือเครื่องพิมพ์จากปี ค.ศ. 1937, EVZ: 1987/1220)
จุดเด่นของเครื่องพิมพ์รุ่นนี้คือ ระบบป้อนและนำกระดาษออกอัตโนมัติ โดยใช้ตัวจับยึดแบบสุญญากาศ ซึ่งทำให้เครื่องพิมพ์รุ่นนี้ทำงานได้แบบ "อัตโนมัติเต็มรูปแบบ" ผู้ควบคุมมีหน้าที่เพียงแค่คอยตรวจสอบการทำงานเท่านั้น ส่วนกระบวนการอื่น ๆ เช่น การขับเคลื่อน การป้อนและนำกระดาษออก รวมถึงการเติมหมึกจะถูกจัดการโดยเครื่องจักรทั้งหมด
เครื่องบินขับเคลื่อนด้วยจรวดลำแรกของโลก
เครื่องบิน Opel Sander RAK-1 (รุ่นจำลอง) สร้างขึ้นในปี 1929 โดย Julius Hatry นักประดิษฐ์จากเมืองมันน์ไฮม์ ที่ได้ไอเดียการออกแบบมาจากโครงสร้างเครื่องร่อนทั่วไปทำให้การออกแบบดูเรียบง่าย และใช้ระบบขับเคลื่อนด้วยจรวด ซึ่งใช้ดินปืนดำ จำนวน 2 ลูก ก่อนได้ทดสอบขึ้นบินถึง 3 ครั้ง ก็ประสบความสำเร็จ RAK-1 บินขึ้นฟ้าได้เป็นระยะทางประมาณ 2 กิโลเมตรที่ระดับความสูง 20 เมตร และความเร็วเฉลี่ย 100 กม./ชม. ในท้ายที่สุดแม้เครื่องบินจะกระแทกอย่างรุนแรงระหว่างการลงจอด แต่ถือเป็นความสำเร็จของเที่ยวบินจรวดที่มีนักบินคนแรกของโลก
นอกจากนี้ หนึ่งในจุดเด่นสำคัญของที่นี่คือรถจักรไอน้ำและรางรถไฟที่พาดผ่านใจกลางพิพิธภัณฑ์ โดยสามารถนั่งรถไฟชมรอบ ๆ พิพิธภัณฑ์ได้ ซึ่งจะทำให้ได้สัมผัสบรรยากาศการเดินทางในอดีตอย่างแท้จริง นอกจากนี้ยังมีรถไฟขนาดเล็ก Feldbahn ที่วิ่งรอบบริเวณสวนสาธารณะของพิพิธภัณฑ์ด้วย
ใครที่สนใจหรือเดินทางไปท่องเที่ยวที่เยอรมนี ลองแวะไปชม "เทคโนเซียม" ได้ที่ เมืองมันน์ไฮม์ รัฐบาเดิน-เวือร์ทเทมแบร์ก
อัปเดตข้อมูลแวดวงวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี รู้ทันโลกไอที และโซเชียลฯ ในรูปแบบ Audio จาก AI เสียงผู้ประกาศของไทยพีบีเอส ได้ที่ Thai PBS
“รอบรู้ ดูกระแส ก้าวทันโลก” ไปกับ Thai PBS Sci & Tech
