เชื้อพันธุ์ทะเลสาบนาริมทะเลสาบสงขลา ชาวประมงส่วนใหญ่มีอาชีพหลัก คือการออกเรือหาปลาเนื่องจากบ้านเรือนตั้งอยู่ริมทะเลสาบสงขลา จึงคิดค้นหาวิธีการเพาะปลูกพืชหรือข้าวในทะเลสาบ
บุญกองข้าวสองแผ่นดินติดตามประเพณีสำคัญของทางภาคอีสานที่ยังดำรงอยู่ อย่าง "บุญกองข้าว" หรือ บุญกุ้มข้าวใหญ่ ที่ทุกคนจะนำข้าวเปลือกมาทำบุญเข้าวัด โดยทางวัดจะนำไปช่วยผู้เดือดร้อนไม่มีนา ไม่มีข้าวกิน จากนั้นจำหน่ายเพื่อนำเงินมาพัฒนาวัดและโรงเรียน
ข้าวไร่ ในสองวิถีชวนติดตามเกษตรกรที่รวมกลุ่มกันเก็บเมล็ดพันธุ์และปลูกข้าวไร่ เสริมความมั่นคงให้ชีวิต ที่นอกจากจะปลูกไว้กินเองแล้ว ข้าวไร่ยังเป็นข้าวปลอดสารเคมีที่มีรสชาติแปลกต่างไปจากข้าวที่บริโภคประจำอีกด้วย
นาขั้นบันไดอีกลำดับชั้นของความยั่งยืนการปลูกข้าวบนที่สูงแบบนาขั้นบันไดมีอยู่หลายพื้นที่ในภาคเหนือ การปลูกในสภาพนาที่มีน้ำขัง จะมีการทำคันนาเพื่อกักเก็บน้ำคล้ายกับการทำนาในพื้นที่ราบทั่วไป ๆ นอกจากภูมิปัญญาและความพยายามของคนทำนาแล้ว พื้นที่นาขั้นบันไดนั้นมีความงดงามมากในแต่ละช่วงฤดู
จากรวงมาเป็นแป้ง การเล่นแร่แปรรูปของคนปลูกข้าวข้าวเหนียวและข้าวเจ้า นอกจากจะนำมานึ่งมาหุงกินเป็นอาหารประจำมื้อแล้ว ผู้คนแต่ละท้องถิ่นยังนำข้าวทั้งสองอย่างมาแปรรูปให้หลากหลายขึ้นอีกด้วย เช่น นำข้าวเจ้ามาบดแล้วหมักทำเป็นเส้นขนมจีนก็จะได้อาหารอีกแบบหนึ่ง
บูชาแม่แห่งข้าวพบกับความงดงามของการบูชาแม่แห่งข้าว ที่ยังหลงเหลือให้ศึกษาที่หมู่บ้านสะเนพ่อง ชุมชนของชาวกะเหรี่ยงโผล่ว เป็นแห่งหนึ่งซึ่งยังคงรักษาประเพณีเกี่ยวกับข้าวไว้อย่างเหนียวแน่น โดยเฉพาะพิธีกรรมฟาดข้าว ที่มีขึ้นหลังการเก็บเกี่ยว
การเปลี่ยนผ่านฐานันดรของข้าวเหนียวข้าวเหนียวแต่ละสายพันธุ์มีลักษณะกับรสชาติแตกต่างกัน ข้าวเหนียวที่นึ่งกินในวัฒนธรรมข้าวเหนียวของภาคเหนือและอีสานจะต่างกับข้าวเหนียวที่นำมามูนเป็นขนม ข้าวเหนียวที่จะนำมามูนให้ได้เมล็ดเรียวสวยไม่แฉะ ต้องใช้ข้าวเหนียวพันธุ์เขี้ยวงู 8974
อวลกลิ่นข้าวหอมข้าวที่ส่งกลิ่นหอมชวนกินมีหลายสายพันธุ์ที่น่าทำความรู้จัก พบกับข้าวหอมพื้นบ้านที่ชาวนาช่วยกันฟื้นฟูและเก็บรักษาพันธุ์ดั้งเดิมเอาไว้ นอกจากข้าวหอมมะลิที่มีชื่อเสียงระดับโลก ประเทศไทยเรายังมีข้าวหอมพันธุ์พื้นบ้านอีกมากซึ่งยังไม่เป็นที่รู้จักในวงกว้าง
นิเวศนาดั้งเดิมการปลูกข้าวที่เรียกว่านาสวน ในแถบที่ราบลุ่มภาคกลางไปจนถึงภาคเหนือตอนล่าง เป็นการทำนาระบบใหญ่ในประเทศไทยเรา นาสวนหรือนาลุ่มมีทำทุกภาคตามพื้นที่เหมาะสม สมัยก่อนจะมีข้าวพันธุ์พื้นบ้านที่เหมาะสมต่อสภาพดินฟ้าอากาศแต่ละพื้นที่
กินข้าว กินกับเมืองไทยเต็มไปด้วยป่า แม่น้ำลำคลอง ท้องทะเล คนไทยแต่เดิมจึงกินผักกินปลาเป็นหลัก จนมีคำพูดติดปากว่า "กินข้าวกินปลา" อาหารต่าง ๆ ที่นำมาปรุงบำเรอลิ้นให้กินข้าวอร่อยเลอเลิศขึ้น ที่เรียกว่า กับข้าว ก็เป็นความรู้คู่มากับวัฒนธรรมของคนไทยเรา
ทุ่งนาของมละบริ“เมื่อชีวิตที่หากินกับป่ายากลำบากขึ้น และต้องดำรงชีวิตต่อไป ต้องการอาหารและทุกอย่างที่ครองชีพ จึงต้องหาลู่ทางในการพัฒนาเปลี่ยนแปลงให้ชีวิต” ปัจจุบันกลุ่มชาติพันธ์ุมละบริได้รับการพัฒนาวิถีทำการเกษตรปลูกข้าว เลี้ยงสัตว์เป็นอาชีพหลัก
ปฏิวัติเขียว พลิกแผ่นดินเกษตรกรรมราว 50 ปีก่อน เป็นช่วงของการเปลี่ยนแปลงวิถีเกษตรกรรมของไทยอย่างที่เรียกได้ว่าพลิกแผ่นดิน เริ่มจากขบวนการปฏิวัติเขียว คือการเปลี่ยนแปลงเพื่อควบคุมเกษตรกรรมทั้งระบบ ด้วยการใช้สารเคมีที่เร่งและเพิ่มผลผลิต สารกำจัดโรคแมลง ตลอดจนสารเคมีควบคุมการเติบโต
นาผาหินริมฝั่งโขงเรื่องราวการทำนาของกลุ่มชาติพันธุ์บรูที่เป็นชนพื้นเมืองอาศัยอยู่ในบริเวณลาวใต้และเวียดนามกลางมานาน เชื่อว่าชนกลุ่มบรู นี้ได้เข้ามาตั้งถิ่นฐานในดินแดนลุ่มแม่น้ำโขงมากกว่าห้าพันปี ปัจจุบันมีชาวบรูอาศัยอยู่ในพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือของไทย 4 จังหวัด
ลมหายใจของเมล็ดข้าว (ตอนพิเศษ)ข้าวทุกเมล็ดมีความสำคัญและมีเรื่องราวที่สืบสานมายาวนาน หลังจากข้าวได้ถูกนำมาปลูกเป็นครั้งแรก และเดินทางไปทั่วโลก
