ตอนที่ความขัดแย้งในครอบครัวถึงจุดวิกฤต เมื่อแม่ของแจนโดนตำรวจจับข้อหาทะเลาะวิวาท หลังจากไปทวงเงินจากการเล่นแชร์ที่พังทลาย แจนต้องไปประกันตัวแม่ที่โรงพัก ความผิดหวังและความโกรธที่สะสมมานานปีก็ระเบิดออกมา แม่พยายามแก้ตัวและโทษพ่อ แต่แจนไม่ฟัง ความรู้สึกที่ถูกหลอกซ้ำแล้วซ้ำเล่าทำให้แจนพูดหนักไปจนถึงขั้นพูดว่า "ถ้าแจนเลือกได้ แจนก็ไม่ได้อยากมาเจอปัญหาแบบนี้" ประโยคนี้เหมือนมีดที่แทงใจแม่ แต่แจนไม่สามารถหยุดได้ ความรู้สึกเจ็บปวดนี้กลายเป็นแรงบันดาลใจให้แจนเขียนเรื่องสั้นเรื่องใหม่ เรื่องเกี่ยวกับโลกอนาคต ที่เด็กมีสิทธิ์เลือกพ่อแม่ได้ด้วยตัวเอง หลังจากนักวิทยาศาสตร์ชื่อ "มิกิ" ค้นพบว่าการมีพ่อแม่ที่ไม่พร้อมส่งผลเสียต่อสังคม
เรื่องสั้นนี้เต็มไปด้วยความรู้สึกจริงของแจนที่มีต่อแม่ แต่ปิดบังด้วยฉากหลังไซไฟ ตัวละครมิกิในเรื่องมีวัยเด็กที่ขาดแคลน เหมือนกับแจนเอง และใฝ่หาคนที่มีคุณสมบัติเป็นพ่อแม่ที่ดี เมื่อแจนเอางานชิ้นนี้ไปให้ครูเพลินอ่าน ครูถึงกับตกใจกับเนื้อหาที่ "ดาร์ก" และถามว่าแจนต้องการโจมตีใครหรือเปล่า แจนยืนยันว่าเธอเขียนด้วยความจริงใจ และไม่เกรงใจที่จะส่งประกวด แม้ครูจะเตือนว่าถ้าแม่ได้อ่าน คงจะเสียใจมาก แต่แจนไม่แคร์ เธอบอกครูว่า "ถ้าแม่ได้อ่านก็คงจะดีมั้ง เขาจะได้รู้ว่าเขาต้องแก้อะไรบ้าง" ครูเพลินกังวลจึงไปปรึกษาป้าภาและลุงนก คนที่แจนเคารพและฟัง
ป้าภาและลุงนกอ่านเรื่องแล้วตกใจไม่แพ้ครูเพลิน ลุงนกเห็นความสามารถในการเขียนของแจน แต่กังวลเรื่องเจตนาที่แท้จริง เขาถามว่าแจนต้องการเสนอทางแก้ปัญหา วิพากษ์สังคม หรือแค่อยากใช้งานเขียนทิ่มแทงแม่
ลุงนกเล่าประสบการณ์ตัวเองกับ "บันทึกจากหุบเขาสีฟ้า" หนังสือที่เขาเขียนตอนหนุ่มๆ ด้วยความดื้อและมั่นใจเหมือนแจน แต่ปีต่อมาเขากลับเกลียดมันจนอยากเผาทิ้ง เพราะรู้ว่าตอนนั้นเขากำลังหลอกตัวเองและคนอื่น การเตือนของลุงนกทำให้เกิดความตึงเครียด เขาบอกแจนว่านักเขียนมีแค่ปากกาเป็นอาวุธ ต้องระวังไม่ให้มันย้อนมาทำร้ายตัวเอง "ความสะใจมันหอมหวาน แต่ไม่ถาวร ห้านาทีสิบนาทีมันก็จืดชืด แต่อีกห้าปีสิบปี ชื่อของเธอยังแปะอยู่กับงาน" ลุงนกยังเล่าถึงความสัมพันธ์ในอดีตกับเพื่อนชื่อโต้ง และอร ที่พังทลายเพราะเรื่องการตั้งครรภ์ไม่พร้อม และการเขียนที่รุนแรงเกินไป เรื่องราวเหล่านี้เป็นบทเรียนให้แจนเห็นว่าความสะใจชั่วขณะอาจทำลายอนาคตได้
แต่แจนยังคงดื้อ เธอไม่เชื่อว่าการเขียนความจริงจะผิด แม้จะได้ฟังคำเตือนจากทุกคน เธอยืนยันว่านี่คือสิทธิ์ของเธอที่จะเลือกว่าจะรับคำแนะนำหรือไม่
แม่ของแจนพยายามมาคืนดี ทำอาหารมาให้ แต่แจนยังไม่พร้อมให้อภัย ความรู้สึกที่สะสมมานานไม่ใช่เรื่องที่แก้ได้ด้วยการมาง้ออย่างผิวเผิน แจนบอกกับลูกเกดว่า "แจนอยากมีแม่ใหม่" ประโยคนี้สะท้อนใจความหลักในเรื่องสั้นที่เธอเขียน แต่ในโลกจริง เด็กไม่มีสิทธิ์เลือกพ่อแม่ เธอต้องเรียนรู้ที่จะอยู่กับความจริงที่เจ็บปวด
เรื่องจบลงด้วยการที่แจนยังคงยืนหยัดในจุดยืนของตัวเอง แต่คำเตือนจากลุงนกและเรื่องราวในอดีตของเขาเริ่มหยั่งรากลึกในใจ การตัดสินใจครั้งนี้จะกำหนดอนาคตของแจน ทั้งกับแม่และกับการเป็นนักเขียน แจนจะส่งเรื่องสั้นนี้เข้าประกวดหรือไม่? ความสัมพันธ์กับแม่จะแก้ไขได้หรือจะแตกสลายไปตลกาลกาล? และบทเรียนจากลุงนกจะทำให้แจนเปลี่ยนใจหรือไม่? การเลือกของแจนในตอนนี้จะเป็นจุดเปลี่ยนสำคัญ เพราะเหมือนที่ลุงนกเตือน คำพูดที่เขียนออกไปแล้วไม่สามารถเรียกคืนได้ และผลที่ตามมาจะติดตามไปตลอดชีวิต
ติดตามชมละคร เกิด/แก่/เจ็บ/โต ตอนที่ 12 : วันศุกร์ที่ 2 พฤษภาคม 2568 เวลา 20.30 - 21.30 น. ทางไทยพีบีเอส ช่องหมายเลข 3
▶️ ชมสดออนไลน์
Website : www.thaipbs.or.th/Live
Facebook : @ThaiPBS
▶️ ชมละคร "เกิด/แก่/เจ็บ/โต"อีกครั้ง
Website : www.thaipbs.or.th/TheSummerWeMet
เกิด/แก่/เจ็บ/โต
ตอนที่ 1 บ้านรับฝากสว. (สูงวัย)
ตอนที่ 2 ตัวตน
ตอนที่ 3 ความรับผิดชอบ
ตอนที่ 4 คำสัญญา
ตอนที่ 4 คำสัญญา
ตอนที่ 6 ออนเดอะฟลอร์
ตอนที่ 7 สายลม และ แสงแดด
ตอนที่ 8 Deadline (เส้นตาย)
ตอนที่ 9 การจากลา
ตอนที่ 10 คนหมดฟอร์ม
ตอนที่ 11 ไร้รัง
ตอนที่ 12 บันทึกจากหุบเหวสีฟ้า
ตอนที่ 13 สวรรค์อยู่ในอก นรกอยู่ในใจ
ตอนที่ 14 มนุษย์โลกแบน
ตอนที่ 15 จดหมายรัก
ตอนจบ กลับรัง
เกิด/แก่/เจ็บ/โต
ตอนที่ 1 บ้านรับฝากสว. (สูงวัย)
ตอนที่ 2 ตัวตน
ตอนที่ 3 ความรับผิดชอบ
ตอนที่ 4 คำสัญญา
ตอนที่ 4 คำสัญญา
ตอนที่ 6 ออนเดอะฟลอร์
ตอนที่ 7 สายลม และ แสงแดด
ตอนที่ 8 Deadline (เส้นตาย)
ตอนที่ 9 การจากลา
ตอนที่ 10 คนหมดฟอร์ม
ตอนที่ 11 ไร้รัง
ตอนที่ 12 บันทึกจากหุบเหวสีฟ้า
ตอนที่ 13 สวรรค์อยู่ในอก นรกอยู่ในใจ
ตอนที่ 14 มนุษย์โลกแบน
ตอนที่ 15 จดหมายรัก
ตอนจบ กลับรัง