Thai PBS Verify พบแหล่งที่มาข่าวปลอมจาก : Facebook
ภาพบันทึกหน้าจอแสดงโพสต์ปลอม
Thai PBS Verify ตรวจสอบพบเพจเฟซบุ๊ก Muscle Merge ใช้โลโก้รายการ Thai PBS World Tonight เผยแพร่คลิปวิดีโอสัมภาษณ์ นายทศ จิราธิวัฒน์ ประธานกรรมการบริหาร บริษัท กลุ่มเซ็นทรัล จำกัด และ นายกลินท์ สารสิน ประธานกิตติมศักดิ์ หอการค้าไทย และสภาหอการค้าแห่งประเทศไทย โดยเนื้อหาในคลิปดังกล่าวมีการชักชวนลงทุนในโครงการที่ใช้ชื่อว่า “CRYSTALLUM AI” โดยคลิปดังกล่าวถูกเผยแพร่ผ่านโฆษณาทางแพลตฟอร์ม Facebook มียอดผู้กดถูกใจกว่า 1,200 ครั้ง
จากการตรวจสอบคลิปวิดีโอดังกล่าว พบภาพของผู้ประกาศในคลิปดังกล่าวคือ นางสาวพัชรี รักษาวงศ์ อดีตผู้ประกาศข่าว NHK World ซึ่งเมื่อสอบถามไปยัง นางสาวพัชรี ระบุว่า ตนเองไม่เคยเป็นผู้ประกาศของ Thai PBS แต่อย่างใด มีเพียงการไปออกรายการที่เกี่ยวข้องกับการสอนภาษาอังกฤษ แต่ไม่เคยเป็นผู้ประกาศของ Thai PBS
นางสาวพัชรี รักษาวงศ์ อดีตผู้ประกาศข่าว NHK World
ส่วนกรณีที่ถูกนำภาพมาใช้ AI Deepfake ถือเป็นครั้งแรก แม้จะรู้จักกับเทคโนโลยีดังกล่าวมาบ้าง แต่ก็ไม่เคยถูกนำไปใช้ในเนื้อหาเชิงลบเช่นครั้งนี้แต่อย่างใด ซึ่งเหตุการณ์ในครั้งนี้ทำให้รู้สึกตกใจ ที่ตนเองถูกนำภาพไปใช้หลอกลวงด้วยการชวนลงทุน เพราะอาจจะทำให้ผู้อื่นเสียหาย และเป็นการดิสเครดิตของตน จึงจำเป็นที่ตนเองจะต้องออกมาพูดให้รับรู้ว่า ไม่ควรมีใครต้องโดนหลอกในลักษณะนี้ และอยากให้ทุกคนตระหนักมากขึ้นว่า แม้ AI จะดีในด้านการทุ่นแรง แต่ก็มีดาบสองคม โดยเฉพาะการหลอกลวงที่ทำให้ผู้อื่นได้รับความเสียหาย
ส่วนภาพที่ถูกนำมาใช้นั้น เชื่อว่าเป็นคลิปที่นำมาจากการรายงานข่าว ให้กับสำนักข่าว NHK ซึ่งเป็นสำนักข่าวของญี่ปุ่น ที่มีออฟฟิศสำหรับเอเชียแปซิฟิกอยู่ในพื้นที่กรุงเทพฯ ซึ่งตนเองได้ทำงานอยู่หลายปี โดยคลิปดังกล่าวเชื่อว่า ถูกผู้ไม่หวังดีค้นหามาจากอินเทอร์เน็ต ซึ่งเป็นคลิปที่เก่าแล้ว แต่ถูกนำมาใช้สร้าง AI Deepfake และสำหรับการรายงานข่าวกับ NHK นั้น จะเป็นการรายงานข่าวภาษาอังกฤษเท่านั้น ไม่ได้มีการรายงานข่าวเป็นภาษาไทยแต่อย่างใด
ท้ายที่สุดอยากให้ผู้ที่รับชมไตร่ตรอง และเช็กต้นทางให้ดีก่อนที่จะเชื่อข่าวลักษณะนี้ และจำเป็นที่จะต้องเช็ก 2-3 ครั้ง เพื่อความมั่นใจ ว่าเรื่องที่พบเป็นเรื่องจริง
คลิปจริงเป็นเพียงการรายงานข่าวน้ำท่วม
เรานำการให้สัมภาษณ์ของ นางสาวพัชรี ที่ระบุว่า คลิปดังกล่าวอาจถูกนำมาจากช่วงที่เป็นผู้ประกาศของ NHK WORLD มาทำการค้นหาวิดีโอต้นฉบับ ด้วยการใช้คำสำคัญ “พัชรี รักษาวงศ์ NHK WORLD” ผ่าน Google Search Engine ทำให้พบวิดีโอต้นฉบับซึ่งเป็นการรายงานข่าวน้ำท่วมในพื้นที่ จ.พระนครศรีอยุธยา ถูกเผยแพร่ในช่องยูทูบร่วมทำดีเพื่อสังคม ของมูลนิธิที่อยู่อาศัยประเทศไทย ซึ่งได้เผยแพร่ไว้เมื่อ 28 ก.พ. 56 ซึ่งไม่เกี่ยวข้องกับการชักชวนลงทุนที่มีผลตอบแทนแต่อย่างใด
ผลการค้นหาด้วยคำสำคัญพบวิดีโอที่ถูกนำมาใช้สร้างภาพ AI Deepfake
ทั้งนี้เมื่อนำคลิปทั้งสองมาเปรียบเทียบพบว่า คลิปที่ถูกนำมาใช้มีการเปลี่ยนโลโก้ของรายการ รวมถึงนำโลโก้ช่อง Thai PBS มาใส่เพื่อ และเปลี่ยนภาษาจากการรายงานข่าวภาษาอังกฤษ มาเป็นการรายงานด้วยเสียงภาษาไทยที่สังเคราะห์จาก AI ทดแทน
ภาพบันทึกหน้าจอแสดงคลิปปลอมที่มีการนำโลโก้รายการ Thai PBS World Tonight มาสวมรอย (ซ้าย) เปรียบเทียบกับ คลิปการรายงานข่าวการสร้างบ้านให้กับผู้ได้รับผลกระทบจากเหตุการณ์น้ำท่วมเมื่อปี 56 (ขวา)
เครื่องมือตรวจสอบยืนยันคลิปถูกสร้างจาก AI
ขณะที่เมื่อนำคลิปดังกล่าวมาตรวจสอบด้วยเครื่องมือตรวจสอบ AI จาก HIVEMODERATION พบว่า มีความเป็นไปได้ที่คลิปดังกล่าวถูกสร้างจาก AI Deepfake สูงถึงร้อยละ 72.3
ผลการตรวจสอบด้วยเครื่องมือตรวจสอบภาพ AI พบความเป็นไปได้ที่คลิปดังกล่าวถูกสร้างจาก AI ถึงร้อยละ 72.3
Thai PBS World Tonight รายงานข่าวเฉพาะภาษาอังกฤษ
ด้าน แคลร์ ปัจฉิมานนท์ ผู้อำนวยการศูนย์ Thai PBS World เปิดเผยว่า โดยส่วนตัวรู้สึกกังวลและเป็นห่วงผู้ชม หรือผู้ที่พบเห็นและคิดว่าเป็นเรื่องจริง ซึ่งที่ผ่านมา Thai PBS World ถือว่าถูกนำภาพของผู้ประกาศไปทำ AI Deepfake ในทางที่ไม่ดีมาแล้วหลายครั้ง แต่ในส่วนของคุณพัชรี ที่เห็นในคลิปนั้น ไม่ใช่ผู้ประกาศของรายการ Thai PBS World แต่อย่างใด
แคลร์ ปัจฉิมานนท์ ผู้อำนวยการศูนย์ Thai PBS World
รายการของ Thai PBS World จะไม่มีการสื่อสารเป็นภาษาไทย ซึ่งรายการ Thai PBS World Tonight เป็นการรายการสรุปข่าวประจำสัปดาห์ และในรายการจะรายงานเป็นภาษาอังกฤษเท่านั้น เพราะฉะนั้นหากมีการรายงานเป็นภาษาอื่น ๆ เข้ามา ให้ถือว่าเป็นคลิปปลอมได้ทันที
ดังนั้นหากผู้ใดที่พบเจอ ก็สามารถที่จะส่งเรื่องดังกล่าวเข้ามา หรือถ้าหากไม่แน่ใจ สามารถที่จะส่งเรื่องเข้ามาเพื่อให้ทางทีมงานตรวจสอบ แต่สิ่งที่ชัดเจนที่ทีมงานสามารถสื่อสารออกไปได้ทันทีคือ Thai PBS ไม่ใช่องค์กรที่หากำไรอยู่แล้ว เพราะฉะนั้นจึงอยากให้เข้าใจว่า หากเห็นคลิปในลักษณะดังกล่าว ให้ตั้งข้อสงสัย หรือ เอ๊ะ! ไว้ก่อนว่าเป็นคลิปปลอม
อย่างไรก็ตามก่อนหน้านี้ผู้ประกาศข่าว Thai PBS World เคยตกเป็นผู้เสียหายมาแล้วหลายคนด้วยกัน จากการถูกนำคลิปวิดีโอไปสร้าง Deepfake เพื่อรายงานข่าวเท็จ เช่นกรณี ตรวจสอบแล้ว : คลิปผู้ประกาศ Thai PBS รายงานข่าว “แอน จักรพงษ์” ชวนลงทุนได้ผลตอบแทน 5 แสนบาท ใน 1 เดือน แท้จริงสร้างจาก Deepfake
Central Group เตือนคลิปชวนลงทุนข่าวปลอม
ขณะที่เพจเฟซบุ๊กของ Central Group โพสต์ถึงกรณีดังกล่าวระบุว่า “เตือนภัยข่าวปลอม กลุ่มเซ็นทรัลเตือนภัย! เนื่องจากขณะนี้มีผู้ไม่หวังดีแอบอ้างชื่อบริษัท หรือบุคลากร เพื่อชักชวนให้บุคคลทั่วไปร่วมลงทุน โดยใช้ข้อมูลอันเป็นเท็จผ่านช่องทางออนไลน์ต่าง ๆ กลุ่มเซ็นทรัล ไม่มีนโยบายในการเชิญชวนให้บุคคลภายนอกร่วมลงทุนในลักษณะดังกล่าวแต่อย่างใด ขอให้ประชาชนอย่าเชื่อ อย่าแชร์ และอย่าคลิกลิงก์ดังกล่าว
เฟซบุ๊ก Central Group โพสต์เตือนภัยข่าวปลอม
กฎหมายควบคุม Deepfake ในไทยในปัจจุบัน
พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ พ.ศ. 2560 มาตรา 16 ว่าด้วย “ผู้ใดนําเข้าสู่ระบบคอมพิวเตอร์ที่ประชาชนทั่วไป อาจเข้าถึงได้ซึ่งข้อมูลคอมพิวเตอร์ ที่ปรากฏเป็นภาพของผู้อื่น และภาพนั้นเป็นภาพที่เกิดจากการสร้างขึ้น ตัดต่อเติม หรือดัดแปลง ด้วยวิธีการทางอิเล็กทรอนิกส์หรือวิธีการอื่นใด โดยประการที่น่าจะทําให้ผู้อื่นนั้นเสียชื่อเสียง ถูกดูหมิ่น ถูกเกลียดชัง หรือได้รับความอับอาย ต้องระวางโทษจําคุกไม่เกินสามปี และปรับไม่เกินสองแสนบาท”
ประมวลกฎหมายอาญา มาตราเกี่ยวกับการหมิ่นประมาท การดูหมิ่น การเผยแพร่สื่ออนาจาร
พ.ร.บ.คุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล (PDPA) หากนำข้อมูลส่วนบุคคล (ใบหน้า ชื่อและเสียง) ไปใช้โดยไม่ได้รับความยินยอม
หากเหยื่อเป็น ผู้เยาว์ อาจเข้าข่ายความผิดตาม พ.ร.บ.ป้องกันและปราบปรามการค้ามนุษย์ หรือกฎหมายคุ้มครองเด็ก
จากการตรวจสอบเรื่องนี้ Thai PBS Verify พบว่าเป็นข่าวปลอม โดยใช้เทคโนโลยี AI Deepfake แอบอ้างภาพและเสียงผู้ประกาศข่าว Thai PBS World และนักธุรกิจที่มีชื่อเสียง มาใช้ร่วมกับเนื้อหาในคลิปอ้างชักชวนลงทุนเพื่อได้รับผลตอบแทนสูงถึง 5 เท่า
