ใบเหลียง ราชินีผักพื้นบ้านภาคใต้

ใบเหลียงคืออะไร ที่มาของชื่อผักยอดเลี้ยง

ใบเหลียงเป็นผักพื้นบ้านของภาคใต้ที่มีชื่อเรียกต่างกันไปตามแต่ละภาค ในภาคกลางเรียกว่า "ผักเหลียง" แต่ทางภาคใต้เรียกว่า "ยอดเลี้ยง" เป็นผักที่ปลูกได้ง่าย และให้ผลผลิตตลอดทั้งปี

สรรพคุณและประโยชน์ของใบเหลียง

คุณประโยชน์ที่โดดเด่น:

• ช่วยต้านอนุมูลอิสระ - กินแล้วสวย มีความสดใสเปล่งปลั่ง
• เป็นยาระบายอ่อน - เหมาะสำหรับผู้ที่มีปัญหาการขับถ่าย
• กินได้ทุกเพศทุกวัย - ตั้งแต่เด็กจนถึงคนแก่
• กินแทนข้าวได้ - ให้ความอิ่มและมีประโยชน์

การปลูกและดูแลใบเหลียง

วิธีการปลูก

ใบเหลียงเป็นผักที่ปลูกง่ายมาก สามารถปลูกในสวนยาง สวนปาล์ม หรือแม้แต่ในบ้านก็ได้ ตามที่พี่มอลลี่เล่าว่า:

"พี่เอามาแค่ประมาณ 1,500 ร้อยกิ่ง พี่เอามาต้นเท่านิ้วก้อยเนี่ยค่ะ แต่ตอนนี้มันไหลจนเป็นหมื่นเป็นแสนแล้วค่ะ เพราะมันมีการขยายพันธุ์เอง"

วิธีการขยายพันธุ์

1. การปลูกจากไหลของต้น - วิธีที่ง่ายที่สุด
2. การตอนกิ่ง - ได้ผลผลิตเร็ว
3. การตอนตุ้มกิ่ง - เสร็จแล้วไปใส่ในถุงดิน
4. การเพาะเมล็ด - ใช้เวลานานแต่ได้ต้นใหม่

เคล็ดลับการปลูก:

• ดินที่เหมาะสำหรับปลูกคือดินร่วนปนทราย ไม่ควรเป็นดินเหนียว
• ขุดหลุมประมาณกว้าง 50 เซน ลึก 50 เซน
• ใส่ปุ๋ยหมักรวมปลูก
• รดน้ำทุกวันประมาณ 1 เดือนแรก

ส่วนที่กินได้ของใบเหลียง

ใบเพสลาด - ส่วนที่นิยมรับประทาน

เมื่อถูกถามว่า "กินได้ทุกใบหรือเปล่า" พี่มอลลี่อธิบายว่า:

"กินส่วนใบที่เป็นใบเพสลาด" ใบเพสลาดคือใบที่อยู่ที่ยอดของทุกข้อที่แตกมาใหม่ จะมีสีเขียวแต่ไม่อ่อนเกินไป หากอ่อนเกินไปจะไม่อร่อย

ลูกใบเหลียง - อีกหนึ่งส่วนที่กินได้

นอกจากใบแล้ว ใบเหลียงยังมีลูกที่กินได้ด้วย ซึ่งมีรสชาติคล้ายเม็ดบัว ข้างในจะขมขมนิดหน่อย สามารถนำไปต้มกะทิกับกุ้ง หรือผัดน้ำมันหอยได้

เมนูอาหารจากใบเหลียง

เมนูยอดนิยม:

• ใบเหลียงผัดไข่ - เมนูคลาสสิกที่ใครต้องลอง
• ใบเหลียงต้มกะทิ - มีกุ้งใส่ กินกับข้าวสวย
• ใบเหลียงลวกน้ำร้อน - จิ้มน้ำพริกก็อร่อย
• ใบเหลียงแกงส้ม - รสชาติเปรี้ยวจี๊ดจ๊าด
• ใบเหลียงชุบแป้งทอด - เป็นของทอดเพื่อมื้อเย็น
• ใบเหลียงยำ - สดชื่น เปรี้ยวซ่า

เมนูฟิวชั่นสุดพิเศษ

พี่มอลลี่ได้นำใบเหลียงมาแปลงเป็นเมนูฟิวชั่นทำ:

• พิซซ่าหน้าใบเหลียง - รสชาติแปลกใหม่ ไม่แพ้พิซซ่าธรรมดา
• ใบเหลียงอบชีส - หอมเนย หอมนม ชีสนัวนัว

การเก็บและเก็บรักษาใบเหลียง

การเลือกใบ

สำหรับการเก็บส่งออนไลน์ ต้องเลือกใบเพสลาดกลางแก่กลางอ่อน ไม่ใช่ใบอ่อนเกินไป เพราะจะทำให้ใบช้ำระหว่างการขนส่ง

วิธีเก็บรักษา

• แช่ตู้เย็น: ใส่ในกล่องถนอมอาหารหรือถุงปิดทึบ อยู่ได้เป็นเดือน
• ไม่แช่ตู้เย็น: วางไว้เฉย ๆ แล้วเอาผ้าชื้น ๆ หรือใบตองปิด อยู่ได้ 3 - 5 วัน
• เมื่อใบเหี่ยว: ใช้ผ้าชุบน้ำวางทับ จะฟื้นคืนมา

ใบเหลียงกับความยั่งยืน

ใบเหลียงไม่เพียงแต่เป็นผักที่มีประโยชน์เท่านั้น แต่ยังเป็นพืชที่ยั่งยืน ดังที่พี่มอลลี่อธิบายว่า:

"มันเยอะมากยิ่งเด็ดมันยิ่งออก ถ้าเราไม่เด็ดกิน เราไม่เด็ดไปขาย มันก็จะแก่อยู่แบบนี้ มันจะไม่มีใบงอกใหม่"

การเก็บที่สม่ำเสมอจะช่วยกระตุ้นให้ใบเหลียงแตกยอดใหม่ต่อไป เก็บ 1 ยอด ได้ยอดใหม่ 5-10 ยอด

ใบเหลียงกับการค้า

ราคาและตลาด

ใบเหลียงที่บรรจุส่งหนึ่งกิโลราคา 150 บาท และมีตลาดรองรับอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะห้างค้าปลีกขนาดใหญ่ในกรุงเทพฯ

การสร้างเครือข่าย

พี่มอลลี่ได้สร้างเครือข่ายกับชาวสวนเกือบ 20 ราย ในการรวบรวมใบเหลียงส่งขาย โดยมีการสลับยอดกันไป เพื่อให้เกษตรกรมีรายได้เสริมตลอดทั้งปี

ใบเหลียงกับวิถีชีวิต

จากการเป็นสาวออฟฟิศในเมือง สู่การกลับมาอยู่บ้านนอกและเจอกับใบเหลียง พี่มอลลี่ได้พบกับความสุขที่แท้จริง:

"ความสุขที่ไม่ต้องรวย ขอแค่มีอากาศที่ดี มีอาหารที่ดี มีเพื่อนรอบข้างที่ดี มีคนข้างข้างที่ดี แค่นั้นพอค่ะ"

ใบเหลียงกับอนาคต

ด้วยแผนการต่อยอดใบเหลียงสู่ฟาร์มสเตย์ พี่มอลลี่มองเห็นโอกาสที่จะให้นักท่องเที่ยวได้สัมผัสวิถีเกษตรแบบจริงๆ:

"ทำเป็นฟาร์มสเตย์ที่ไม่ต้องหรูหรา แต่ใช้ชีวิตแบบวิถีเกษตรจริงๆ ลูกค้าสามารถไปเก็บผัก เก็บไข่ ตกปลา แล้วมาทำอาหารเอง"

สรุป

ใบเหลียง ผักพื้นบ้านภาคใต้ที่เรียกได้ว่าเป็นราชินีผักพื้นบ้านจริงๆ ด้วยคุณประโยชน์ที่หลากหลาย การปลูกที่ง่าย และความยั่งยืนของพืชนี้ ทำให้ใบเหลียงไม่เพียงแต่เป็นอาหารที่ดีต่อสุขภาพ แต่ยังเป็นทางเลือกในการสร้างรายได้ให้กับเกษตรกรอีกด้วย

ดังที่พี่มอลลี่กล่าวไว้ "ใครใครก็กินได้" ใบเหลียงจึงเป็นผักที่เหมาะสำหรับทุกคนในครอบครัว และเป็นมรดกทางอาหารที่ควรอนุรักษ์และส่งต่อให้คนรุ่นหลังต่อไป

ติดตามชมรายการมหาอำนาจบ้านนา วันอาทิตย์ที่ 18 พฤษภาคม 2568 เวลา 16.05 - 16.30 น. ทางไทยพีบีเอส หรือรับชมทีวีออนไลน์ทาง www.thaipbs.or.th/Live