จิ้งโกร่ง: คู่มือการเลี้ยงแมลงเศรษฐกิจที่กำลังมาแรง
จิ้งโกร่งเป็นแมลงชนิดหนึ่งที่มีขนาดใหญ่กว่าจิ้งหรีด มีชื่อเรียกแตกต่างกันไปตามท้องถิ่น บ้างก็เรียกว่า "จิ้งกุ่ง" หรือ "จิโปม" จิ้งโกร่งกำลังเป็นที่สนใจในวงการเกษตรทางเลือก เพราะเป็นแหล่งโปรตีนคุณภาพสูงและมีความต้องการในตลาดที่เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง
จิ้งโกร่งคืออะไร และแตกต่างจากจิ้งหรีดอย่างไร
จิ้งโกร่งเป็นแมลงที่อยู่ในตระกูลเดียวกับจิ้งหรีด แต่มีลักษณะเฉพาะที่แตกต่างออกไป จุดเด่นคือการร้อง ซึ่งจริง ๆ แล้วเป็นเสียงที่เกิดจากการเสียดสีของปีกอย่างรวดเร็ว
ข้อแตกต่างหลักระหว่างจิ้งโกร่งกับจิ้งหรีด:
- จิ้งโกร่งมีขาที่ยาวกว่าและตัวใหญ่กว่า
- อายุการเลี้ยงนานกว่า (60-90 วัน เทียบกับ 40 วัน)
- เลี้ยงง่ายกว่า
- มีโปรตีนและไข่เยอะกว่า
การแยกเพศจิ้งโกร่ง: ตัวผู้และตัวเมียแตกต่างกันอย่างไร
ตัวเมีย:
- มีท่อยาวที่ท้ายกระดูกสันหลังสำหรับวางไข่
- ตัวใหญ่กว่าและท้องป่อง
- มีไข่อยู่ในท้อง
ตัวผู้:
- ไม่มีท่อยาว
- มีก้นดำ
- ตัวเล็กกว่า
- เป็นตัวที่ร้องเรียกหาตัวเมีย
การผสมพันธุ์จะเกิดขึ้นในเวลากลางคืน โดยตัวผู้จะร้องเรียกตัวเมีย และตัวเมียจะขึ้นบนตัวผู้เพื่อผสมพันธุ์
วิธีการเลี้ยงจิ้งโกร่ง: เริ่มต้นอย่างไรให้ประสบความสำเร็จ
บ่อเลี้ยงจิ้งโกร่งควรทำจากแผ่นสมาร์ตบอร์ดเพราะ
- ไม่ชื้นเหมือนบ่อปูน
- กันมดและศัตรูพืชได้ดี
- ทำความสะอาดง่าย
ขนาดบ่อ: แล้วแต่พื้นที่ แต่ต้องมีความสูงพอที่จิ้งโกร่งกระโดดไม่หลุดออกมา
การป้องกันจิ้งโกร่งหนี: ติดเทปใสรอบขอบบ่อ เทปจะมีความลื่นทำให้จิ้งโกร่งไต่ออกมาไม่ได้
การจัดบ่อเลี้ยงจิ้งโกร่งที่ถูกต้อง
- วางไม้รอง เพื่อให้อากาศถ่ายเทใต้บ่อ
- วางแผงไข่ (เมื่ออายุ 15 วัน) โดยต้องนำแผงไข่มาชนกันให้มีช่องว่างสำหรับจิ้งโกร่งหลบ ป้องกันการกัดกันเมื่อลอกคราบ
- เรียงแผงไข่ ให้สูงตามความยาวของบ่อและมัดให้แน่น
- วางแผ่นฟิวเจอร์บอร์ด สำหรับวางอาหาร ทั้งด้านบนและด้านล่างของแผงไข่
อาหารจิ้งโกร่ง: สูตรเด็ดเพื่อการเจริญเติบโตที่สมบูรณ์
ส่วนผสม:
- อาหารสำเร็จรูปสำหรับแมลง (มีข้าวโพด กากปลา ข้าว) 4 ส่วน
- วิตามินเสริม 1 ส่วน
- นมสำหรับสัตว์ (หมู วัว) 1 ส่วน
วิธีให้อาหาร:
- ให้วันละ 2 ครั้ง (เช้า-เย็น)
- แต่ละบ่อให้ 5-6 ถาด
- นมให้ทุกวัน
- วิตามินให้ทุก 2-3 วัน
อาหารเสริมสำหรับจิ้งโกร่ง
ก่อนอายุ 30 วัน:
- หยวกกล้วย (ให้ทุก 3-4 วัน)
- เน้นอาหารโปรตีนเพื่อให้มีตัวเมียมาก
หลังอายุ 30 วัน:
- ใบตอง
- ใบหม่อน (ให้เกือบทุกวัน เพื่อคลายเครียด)
- ผักต่างๆ ที่หาได้ตามบ้าน
น้ำสำหรับจิ้งโกร่ง
สำคัญ: ต้องใช้น้ำที่พักคลอรีนแล้ว
- เทน้ำใส่โอ่งพักไว้ 3-4 วัน
- พ่นน้ำบนเทปใสรอบบ่อ น้ำจะหยดค้างให้จิ้งโกร่งขึ้นมากิน
- ไม่ควรใส่ถ้วยน้ำในบ่อ เพราะจิ้งโกร่งอาจเป็นโรคท้องเสีย
การรองไข่จิ้งโกร่ง: ขั้นตอนสำคัญในการขยายพันธุ์
จิ้งโกร่งจะเริ่มไข่ได้เมื่ออายุ 60-65 วัน (ในฤดูฝน) หรือ 75-80 วัน (ในฤดูหนาว) เมื่อถึงระยะนี้ต้องรีบรองไข่ มิฉะนั้นจิ้งโกร่งจะไข่ทิ้งตามพื้นบ่อ
- ผสมขุยมะพร้าวกับน้ำให้มีความชื้นพอดี
- ห้ามชื้นมากเพราะไข่จะเน่า
- วางที่รองไข่ในมุมบ่อ (จิ้งโกร่งชอบไข่ตรงมุม)
ความถี่ในการรองไข่: ทุก 3 วัน (ห้ามรองทุกวัน เพราะตัวเมียจะไข่บ่อยและตายเร็ว)
การเก็บไข่จิ้งโกร่ง
- รองวันที่ 1 → เก็บในคืนถัดไป (ไม่เกิน 24 ชั่วโมง)
- ไข่จิ้งโกร่ง 400-450 กรัม = 100 บาท
- น้ำหนักนี้รวมขุยมะพร้าวด้วย (ขุยมีความชื้นช่วยให้ไข่ฟักตัว)
การอบไข่จิ้งโกร่ง: เทคนิคให้ฟักตัวพร้อมกัน
ทำไมต้องอบไข่จิ้งโกร่ง การอบไข่ช่วยควบคุมอุณหภูมิให้คงที่ ทำให้ระยะฟักตัวสั้นลงเหลือเพียง 10 วัน ตัวอ่อนฟักออกมาพร้อมกัน สามารถคาดการณ์เวลาได้แม่นยำ
วิธีอบไข่จิ้งโกร่ง
อุปกรณ์: ตู้เย็นเสีย (ไม่ต้องเสียบปลั๊ก) หรือกล่องโฟม
วิธีการ:
- เก็บไข่จากบ่อ
- อบในตู้เย็นเสีย 3 วัน
- แพ็กใส่กระสอบปุ๋ย (ระบายอากาศดี)
- จัดส่งให้ลูกค้า (ระยะเวลาขนส่งไม่เกิน 3-4 วัน)
- ลูกค้านำไปอบต่ออีก 7 วัน
หมายเหตุ: อุณหภูมิต้องไม่เกิน 40 องศา มิฉะนั้นไข่จะเน่า
การดูแลหลังฟักตัว
เมื่อจิ้งโกร่งอายุ 3 วัน:
- ให้อาหารสำเร็จรูป
- ให้หยวกกล้วย
- คลุมด้วยใบตอง (รักษาความชื้น)
- ไม่ต้องให้น้ำ (ความชื้นจากขุยมะพร้าวเพียงพอ)
ปัญหาการเลี้ยงจิ้งโกร่งและวิธีแก้ไข
สาเหตุหลัก:
- เลือดชิด - ผสมพันธุ์ภายในฟาร์มเดียวกันนานเกินไป
- ความร้อนสูง - อากาศไม่ถ่ายเท
วิธีแก้:
- สั่งพันธุ์ไข่จากฟาร์มอื่นมาตัดเลือดชิด
- เลือกสายพันธุ์ที่แข็งแรง ไม่มีโรค
- ปรับโรงเรือนให้สูงขึ้น ระบายอากาศดี
อุณหภูมิที่เหมาะสมกับจิ้งโกร่ง 25-32 องศาเซลเซียส
- ต่ำกว่า 25 องศา: เจริญเติบโตช้า
- สูงกว่า 35 องศา: จิ้งโกร่งเครียด กินกัน
- เกิน 40 องศา: ไข่เน่า จิ้งโกร่งตาย
การควบคุมศัตรูจิ้งโกร่ง เช่น จิ้งจก งู หนู
- ปิดผ้าสีเขียวคลุมบ่อ
- ทาเทปกาวดักแมลงรอบบ่อ
- ตรวจสอบบ่อเป็นประจำ
การทำความสะอาดบ่อจิ้งโกร่ง
- จับจิ้งโกร่งออกให้หมด
- กวาดเศษอาหารและขี้
- ล้างด้วยน้ำยาล้างจาน
- ขัดคราบด้วยแปรง
- ล้างน้ำจนสะอาด
- พักบ่อ 1 สัปดาห์ก่อนเลี้ยงใหม่
ประโยชน์จากขี้จิ้งโกร่ง: ไม่มีอะไรเหลือทิ้ง
- เก็บขี้จากบ่อหลังจับจิ้งโกร่ง
- พักไว้ 1 เดือน (ให้ความร้อนลดลง)
- ใช้ใส่ปุ๋ยต้นหม่อน ผักสวนครัว
ข้อดี:
- ไม่ต้องซื้อปุ๋ย
- ปลูกหม่อนเลี้ยงจิ้งโกร่ง (วนกลับมาใช้ใบหม่อนเป็นอาหาร)
- ระบบเศรษฐกิจหมุนเวียน
สรุป: จิ้งโกร่ง อาชีพทางเลือกที่น่าสนใจ
จิ้งโกร่งเป็นแมลงเศรษฐกิจที่มีศักยภาพสูง เหมาะสำหรับผู้ที่กำลังมองหาอาชีพเสริมหรืออาชีพหลัก ด้วยข้อดีที่เลี้ยงง่าย ได้ผลผลิตสูง และมีตลาดรองรับที่ดี การเลี้ยงจิ้งโกร่งจึงเป็นทางเลือกที่คุ้มค่าสำหรับการลงทุน
จิ้งโกร่งไม่เพียงแต่เป็นแหล่งโปรตีนทางเลือก แต่ยังเป็นโอกาสสร้างรายได้ที่มั่นคงให้กับครอบครัว ดังเช่นประสบการณ์ของแม่ละม่อมและน้องมิ้ม ที่พิสูจน์แล้วว่าสามารถเปลี่ยนชีวิตให้ดีขึ้นได้จริง
ติดตามชมรายการมหาอำนาจบ้านนา วันอาทิตย์ที่ 19 ตุลาคม 2568 เวลา 16.05 - 16.30 น. ทางไทยพีบีเอส
อ่านเนื้อหาเกี่ยวกับโปรตีนทางเลือกเพิ่มเติม