Thai PBS Verify พบแหล่งที่มาจาก : TikTok
บัญชี Tiktok แชร์คลิปวิดีโอ รายการทันข่าว Thai PBS บุกจับ “บอย ท่าพระจันทร์”
ตัดต่อคลิปเก่าลวงเข้าเว็บพนัน
Thai PBS Verify พบบัญชี Tiktok ชื่อ thaipbs368 แชร์คลิปวิดีโอรายงานข่าวตำรวจเข้าจับกุมชายคนหนึ่ง พร้อมข้อความเขียนกำกับว่า 29 ก.ย. 68 “บุกจับ “บอย ท่าพระจันทร์” ช่วงเช้าขณะกำลังเดินทางไปส่งลูก!?” ซึ่งคลิปดังกล่าวรายงานว่า เช้าวันที่ 29 ก.ย. 68 มีเจ้าหน้าที่เข้ามาจับกุม บอย ท่าพระจันทร์ เซียนพระชื่อดัง ไปที่โรงพักสมุทรปราการ จะนำตัวไปที่สำราญราษฎร์ โดยในเฟซบุ๊กของภรรยา ได้มีการพูดถึงนาทีที่ถูกจับว่าทำไมต้องมาจับต่อหน้าลูก ซึ่งหลังจากคลิปดังกล่าวถูกเผยแพร่ ทำให้มีผู้เข้ามาแสดงความรู้สึกไปถึง 14,900 ครั้ง โดยส่วนใหญ่เชื่อว่า การรายงานข่าวดังกล่าวเป็นเรื่องจริง โดยมีการแชร์ไปมากกว่า 1,102 ครั้ง
Thai PBS Verify ทำการตรวจสอบคลิปดังกล่าวใช้โปรแกรม InVID-WeVerify แยกเฟรมแต่ละภาพ แล้วนำไปค้นหาด้วย Google Lens พบว่าบุคคลในภาพคือ นายเดชาธร บำรุงเมือง หรือ ฮอคกี้ นักร้องเพลงแรป ที่ร่วมร้องเพลงประเทศกูมี ขณะถูกจับกุม กรณีร่วมชุมนุมที่อนุสาวรีย์ประชาธิปไตย เมื่อวันที่ 18 ก.ค. 63 ไม่ใช่ บอย ท่าพระจันทร์ ตามการรายงานข่าวในคลิป
ภาพเปรียบเทียบข่าว แรปเปอร์ประเทศกูมีโดนจับ กรณีชุมนุมอนุสาวรีย์ประชาธิปไตย (ซ้าย) และภาพจากคลิปปลอม (ขวา)
นอกจากนี้เมื่อนำโลโก้จากช่องจริงของ Thai PBS News มาทำการเปรียบเทียบ เพื่อตรวจสอบข้อเท็จจริง จะพบจุดสังเกตที่เหมือนกันดังนี้
- โลโก้ช่อง ThaiPBS ของคลิปปลอม สี ขนาด การจัดวางคนละแบบกับโลโก้ Thai PBS News ของจริง
- ม็อกอัปกราฟิกคลิปปลอม จะเป็นหน้ากากสีส้ม แต่ของจริงไม่มีหน้ากาก มีแค่พาดหัวข่าวเท่านั้น
ภาพเปรียบเทียบช่อง Thai PBS News ช่องจริง (ซ้าย) และคลิปปลอม (ขวา)
จุดสังเกตบัญชีไม่โปร่งใส
Thai PBS Verify ตรวจสอบความโปร่งใสของบัญชี ซึ่งเป็นการตรวจสอบเบื้องต้น พบว่าบัญชีดังกล่าว มียอดผู้ติดตาม 3,733 คน มีการแสดงความรู้สึก 1,065,000 ครั้ง ซึ่งถือว่าเป็นบัญชีที่มียอดเอนเกจเมนต์สูง เปรียบเทียบกับช่อง Thai PBS News ช่องจริงได้รับเครื่องหมายยืนยันตัวตนจาก TikTok และแนบลิงก์เว็บไซต์จริงของ Thai PBS
ภาพเปรียบเทียบช่อง TikTok ปลอม (ขวา) และช่องจริง (ซ้าย)
อย่างไรก็ตามยังพบว่า บัญชีนี้มีการติดตาม 368 ฟลอริด้า ที่เป็นช่องของเว็บพนัน อีกทั้งในคอมเมนต์ส่วนใหญ่ยังมีการกล่าวถึงเว็บพนันนี้อีกด้วย
ผลตรวจยันชัดคลิปสร้างจาก AI
Thai PBS Verify ใช้เครื่องมือตรวจสอบคลิปวิดีโอเพื่อยืนยันว่าเป็นคลิปที่สร้างจาก AI โดยใช้เครื่องมือ deepware.ai ปรากฎว่า 80% มีโอกาสที่คลิปจะสร้างจาก AI Deepfake
ภาพตรวจสอบเครื่องมือคลิปวิดีโอ ปรากฎว่าเป็น AI Deepfake
บอย ท่าพระจันทร์ ยืนยันไม่ใช่ตัวเอง
คุณอรรถวัติ ศิริสิทธิธงไชย หรือ บอย ท่าพระจันทร์ ยืนยันกับ Thai PBS Verify ว่า คลิปดังกล่าวที่อ้างว่าถูกจับกุมไม่ใช่ตนเอง
คุณ อรรถวัติ ศิริสิทธิธงไชย หรือ บอย ท่าพระจันทร์
นักวิชาการชี้พิรุธข่าวปลอม คอมเมนต์-ลิงก์โยงเว็บพนัน
รศ. ดร.นิษฐา หรุ่นเกษม สาขาวิชานิเทศศาสตร์ คณะวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยราชภัฏพระนคร กล่าวว่า จากคลิปดังกล่าว หลาย ๆ คอมเมนต์ไม่ได้พูดถึงเนื้อหาใน “ข่าว” แต่พยายามชี้นำไปยัง 368ฟลอริด้า (ซึ่งเป็นเว็บพนัน/เพจโฆษณา) ตัวอย่างเช่น “ว่าแล้วรวยเร็วแบบนี้เพราะ 368ฟลอริด้านี่เอง” หรือ “งานนี้พี่บอยโดนหนักเลย คงมีแต่ 368ฟลอริด้านี่แหละที่ช่วยได้”
รศ. ดร.นิษฐา หรุ่นเกษม สาขาวิชานิเทศศาสตร์ คณะวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยราชภัฏพระนคร
ลักษณะของคอมเมนต์แบบนี้จะนี้เป็น “สแปมคอมเมนต์” ที่ตั้งใจโยงข่าวจริง/ข่าวดังเข้ากับการโฆษณาเว็บพนัน และยังเป็นสัญญาณที่บ่งชี้ชัดเจนว่า นี่ไม่ใช่การรายงานข่าวปกติ
ขณะเดียวกันการใช้โลโก้ Thai PBS แต่ Username คือ @thaipbs368 ซึ่งไม่ใช่บัญชีจริง เป็นความแปลก ๆ ของ URL ที่สามารถตั้งข้อสังเกตถึงความเชื่อมโยงผ่านการ Follow ได้อีกด้วย
เนื่องจาก บัญชีนี้ติดตามเพียง 2 Accounts และหนึ่งในนั้นคือ “368ฟลอริด้า” (@frd368_) ซึ่งเป็นเว็บพนัน ถ้าเป็นบัญชีทางการของ Thai PBS จริง ก็ไม่มีเหตุผลที่จะไปติดตามเว็บพนัน ดังนั้นจึงสามารถสรุปได้เลยว่า เป็น Account ปลอมที่แอบอ้างชื่อ Thai PBS เพื่อเพิ่มความน่าเชื่อถือแล้วดันคอนเทนต์โฆษณาพนันของตัวเอง
นอกจากนี้คลิปข่าวใช้กราฟิก Thai PBS แต่คุณภาพการจัดวางและโลโก้ไม่ตรงกับ Thai PBS ใช้อยู่จริง ก่อนจะเชื่อว่าเป็น Thai PBS จริง ลองคลิกไปที่ Thai PBS ใน Account อื่น ๆ ดูก่อนได้
อีกทั้งหากเปรียบเทียบกับลักษณะการรายงานข่าวของ Thai PBS จะเป็นการใช้พาดหัวเกินจริง ชวนให้ตกใจก่อน วิธีการนำเสนอภาพผิดสังเกต ซึ่งไม่ใช่รูปแบบการนำเสนอข่าวสารของ Thai PBS และความผิดปกติอีกอย่างจะอยู่ที่ จำนวนของผู้ติดตามยังอยู่ที่ 3,741 ซึ่งไม่สอดคล้องกับ Thai PBS ของจริง
สรุปวิธีการจับสังเกตข่าวปลอม/คลิปปลอม/ข่าวลวง
1. คอมเมนต์ผิดที่ผิดทาง โยงไปเว็บพนัน ไม่เกี่ยวกับข่าว
2. URL แปลก หรือลิงก์สั้น ที่จะใช้หลอกเราพาออกนอกระบบ
3. บัญชี Follow ผิดปกติ ไป Follow เว็บพนัน ซึ่งสำนักข่าวจริงจะไม่ทำ
4. กราฟิก เนื้อหาไม่ตรงมาตรฐานของสำนักข่าวนั้น
5. หากนำไปตรวจสอบข้ามแหล่งข่าวหรือกับหลายแหล่งข้อมูลจะพบว่า มีข่าวของบอย ท่าพระจันทร์ที่ให้ข้อมูลยืนยันเอง ว่าถูกนำภาพไปโปรโมทเว็บพนัน
“ข่าวปลอมมักมีพิรุธเสมอ เราทุกคนจับพิรุธได้ผ่านการ “ดูคอมเมนต์, เช็กลิงก์, ส่องบัญชี, เทียบเนื้อหา, หาข่าวยืนยัน” รศ. ดร.นิษฐา กล่าว
เรื่องจริงเป็นอย่างไร ?
คลิปของช่อง thaipbs368 ถือว่าบิดเบือนเนื้อหา ใช้วิธีการโดยการนำข่าวเก่ามารายงานโดยอาศัยความน่าเชื่อถือในการนำเสนอข่าวของไทยพีบีเอส หวังชักจูงให้คนหลงเชื่อ ทั้งนี้องค์การกระจายเสียงและแพร่ภาพสาธารณะแห่งประเทศไทย เป็นสื่อสาธารณะที่ยึดมั่นในการนำเสนอข่าวที่ถูกต้อง และเป็นความจริง ไม่สนับสนุนเนื้อหาที่เกี่ยวกับการพนันทุกรูปแบบ
