อาหารถิ่นเวียงจันทน์

อาหารเวียงจันทน์คืออะไร? ทำไมต้องลอง

อาหารเวียงจันทน์เป็นอาหารพื้นบ้านของนครหลวงเวียงจันทน์ ประเทศสปป.ลาว ที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัวและใกล้เคียงกับอาหารไทยภาคอีสาน จุดเด่นของอาหารเวียงจันทน์คือการใช้วัตถุดิบตามธรรมชาติ โดยเฉพาะผักสดและหน่อไม้ในช่วงหน้าฝน ใส่ปลาร้าเพิ่มรสชาติความนัวตามธรรมชาติ

เมนูคลาสสิกที่ขาดไม่ได้เมื่อพูดถึงเวียงจันทน์ ได้แก่ ข้าวเหนียว ส้มตำ และแกงหน่อไม้ ซึ่งถือเป็นอาหารสปป.ลาวที่ต้องลิ้มลองให้ได้สักครั้ง

วิธีนึ่งข้าวเหนียวแบบเวียงจันทน์ที่บ้าน

1. แช่ข้าวข้ามคืน เพื่อให้ข้าวนุ่มและอร่อยมากขึ้น
2. แช่หวดนึ่งข้าวในน้ำก่อนใช้งานเพื่อป้องกันข้าวติดหม้อ
3. ใส่ใบเตย ด้านล่างหม้อเพื่อเพิ่มความหอม (ตามชอบ)
4. นึ่งด้วยไฟกลาง รอจนข้าวใส และกลับด้าน ใช้เวลาประมาณ 15 - 20 นาที

เทคนิคการกลับข้าวเหนียว

เมื่อข้าวเริ่มสุกและใส ต้องกลับด้านแล้วนึ่งต่ออีกสัก 5 นาที จากนั้นนำออกมาพักไล่ความร้อนก่อนใส่กระติบ การปั้นข้าวเหนียวต้องใช้มือ ซึ่งเป็นวัฒนธรรมการกินแบบดั้งเดิมที่ทำให้รสชาติอร่อยที่สุด

สูตรแกงหน่อไม้เวียงจันทน์ฉบับต้นตำรับ

• หน่อไม้หวานหั่นชิ้น
• ผักแขยง 1/2 ถ้วย
• ชะอม 1/2 ถ้วย
• บวบหอม 1-2 ลูก
• เห็ดหูหนู 2-3 ดอก
• มะเขือพวง 1/2 ถ้วย
• น้ำคั้นใบย่านาง 1-2 ถ้วย
• น้ำปลาร้า 1-2 ช้อนโต๊ะ
• ข้าวเบือ 1-2 ช้อนโต๊ะ
• เกลือเล็กน้อย
• พริกกะเหรี่ยง 9 เม็ด
• ตะไคร้ซอย 3 ช้อนโต๊ะ
• กระเทียม 4-5 กลีบ
• หอมแดง 3-5 ลูก

ขั้นตอนการทำ

1. โขลกพริก ตะไคร้ กระเทียม หอมแดง ให้ละเอียด
2. ตั้งหม้อใส่น้ำคั้นในย่านางบนไฟอ่อน ใส่เครื่องแกงและเกลือเล็กน้อย คนให้เข้ากันรอให้เดือด ใส่หน่อไม้ บวบหอม ปรุงรสด้วยน้ำปลาร้า จากนั้นใส่เห็ดหูหนูดำ มะเขือพวง พริก ข้าวเบือ คนให้เข้ากัน รอจนข้าวเบือสุก ใส่ผักแขยง ชะอม คนให้เข้ากัน ปิดไฟตักใส่ถ้วยเสิร์ฟ

แกงหน่อไม้ copy.jpg

ข้อดี: แกงหน่อไม้เวียงจันทน์ไม่ใส่เนื้อสัตว์ เป็นทางเลือกสุขภาพที่ดีสำหรับผู้ที่ต้องการลดการบริโภคโปรตีนจากเนื้อสัตว์

สูตรส้มตำเวียงจันทน์ (ตำบักหุ่ง) สูตรพิเศษ

• มะลอกอสับ 1-2 ถ้วย
• มะเขือส้ม 5-7 ลูก
• มะเขือสีดาฝาน 1-2 ลูก
• พริกกะเหรี่ยง 9 เม็ด
• น้ำตาลทราย 1 ช้อนชา
• กะปิ 1 ช้อนชา
• มะกอกสุก 1 ลูก
• น้ำมะนาว 1-2 ช้อนโต๊ะ
• น้ำปลาร้า 1 ช้อนโต๊ะ

วิธีทำส้มตำ

1. โขลกพริกกับน้ำตาลทรายให้ละเอียด
2. ใส่กะปิ มะเขือส้ม มะเขือสีดา มะกอก และมะนาว
3. ใส่น้ำปลาร้า ชิมรส
4. ใส่มะละกอ ตำให้เข้ากัน (อย่าตำมากจนเละ ควรให้เนื้อมะละกอซึมเครื่อง)
5. ตักใส่จาน เสิร์ฟพร้อมผักสดและข้าวเหนียว

ส้มตำแบบเวียงจันทน์ copy.jpg

หมายเหตุ: การไม่ใส่กระเทียมทำให้ได้รสชาติที่แตกต่างจากส้มตำไทย เน้นความส้มจากมะนาว ความฝาดจากมะกอก และความหอมจากปลาร้า

วัฒนธรรมการกินอาหารเวียงจันทน์

• กินข้าวเหนียวด้วยมือ ห้ามใช้ส้อมช้อน เพราะจะไม่อร่อยเท่า
• ปั้นข้าวเหนียวจ้ำกับแกง แล้วซดน้ำแกงหน่อไม้
• แบ่งปันอาหาร มีวัฒนธรรมเผื่อญาติเพื่อนบ้าน ตักอาหารไปฝากกันบ่อยๆ
• ส้มตำทานได้ทุกฤดู แต่แกงหน่อไม้ดีที่สุดในหน้าฝน

ข้อดีของอาหารเวียงจันทน์ต่อสุขภาพ

1. ไม่ใส่ผงชูรส ใช้ปลาร้าเพิ่มรสชาติตามธรรมชาติ
2. เน้นผักสด แกงหน่อไม้มีผักหลากหลายชนิด
3. โปรตีนจากธรรมชาติ ปลาร้าทำเองจากปลาจับสด
4. วัตถุดิบตามฤดูกาล เช่น หน่อไม้ในหน้าฝน
5. ทานได้ทุกเพศทุกวัย แม้แต่เด็กและผู้สูงอายุ (แยกพริกได้)

สรุป: อาหารเวียงจันทน์ ทางเลือกใหม่สำหรับคนรักสุขภาพ

อาหารเวียงจันทน์เป็นอีกหนึ่งทางเลือกที่ดีสำหรับผู้ที่เบื่ออาหารฝรั่ง สลัด หรือน้ำปั่นผัก ด้วยรสชาติที่กลมกล่อม วัตถุดิบธรรมชาติ และวิธีการปรุงที่ไม่ซับซ้อน ทำให้สามารถทำเองที่บ้านได้ง่าย ลองทำสูตรอาหารเวียงจันทน์ทั้ง 2 เมนูนี้ที่บ้าน รับรองว่าคุณจะได้สัมผัสอรรถรสแห่งภูมิปัญญาอาหารพื้นบ้านที่มีมานานหลายร้อยปี พร้อมประโยชน์ต่อสุขภาพและความยั่งยืนของโลก

ติดตามได้ในรายการกินอยู่คือ วันเสาร์ที่ 18 ตุลาคม 2568 เวลา 16.30 - 17.00 น. ทางไทยพีบีเอส