หลายคนคงคุ้นเคยกับไขมันที่สะสมเป็นชั้นๆ ใต้ผิวหนัง หรือที่เรียกติดปากว่า "ชั้นไขมัน" ที่เราสามารถเห็นและจับต้องได้ ทำให้หลายคนมุ่งเน้นแต่การลดไขมันที่พุงหรือต้นแขน แต่รู้หรือไม่ว่า ภัยร้ายตัวจริง ของไขมันไม่ได้อยู่แค่ตรงนั้น
แท้จริงแล้ว ร่างกายของเรามีไขมันอยู่ 2 ประเภทหลักๆ คือ
ไขมันใต้ผิวหนัง (Subcutaneous fat): เป็นไขมันที่เรามองเห็นและคลำได้ง่าย
ไขมันในช่องท้องหรืออวัยวะ (Visceral fat): นี่คือไขมันอันตรายกว่ามาก เพราะมันสะสมอยู่ลึกลงไป และเป็นตัวกระตุ้นให้เกิดการ อักเสบเรื้อรัง ในร่างกาย
เรามักเข้าใจผิดว่า "ไขมันในช่องท้อง" คือไขมันที่เราคลำได้เป็นชั้นๆ บริเวณรอบเอว แต่ความจริงคือ ไขมันในช่องท้อง นั้นอยู่ลึกกว่ามาก มันคือไขมันที่ไปพอกหรือแทรกซึมอยู่ตามอวัยวะภายในของเรา!
จากข้อมูลทางการแพทย์ยืนยันว่า ไขมัน สามารถไปสะสมและแทรกอยู่ตามอวัยวะภายในที่สำคัญได้หลากหลายจุดในร่างกาย ซึ่งนี่คือที่ที่มันไม่ควรไปอยู่เลย และจะก่อให้เกิดโรคร้ายแรงตามมา
ตับ: นี่คือหนึ่งในเป้าหมายหลัก ไขมันจะไม่ได้แค่ "พอก" รอบตับเท่านั้น แต่เซลล์ไขมัน (Adipocyte) จะ แทรกซึมเข้าไปในเนื้อตับโดยตรง ทำให้เกิดภาวะ ไขมันพอกตับ (Fatty Liver) ซึ่งถ้าปล่อยไว้จะนำไปสู่ ตับแข็ง และอาจพัฒนาเป็น มะเร็งตับ ได้ในที่สุด
หัวใจ: ไขมันสามารถไปเกาะอยู่รอบๆ หัวใจ และก่อให้เกิดปัญหาตามมาได้เช่นกัน
หลอดเลือด: การที่ไขมันไปแทรกตามหลอดเลือดเป็นเรื่องที่ อันตรายที่สุด เพราะมันจะทำลายเซลล์ชั้นในของหลอดเลือด (Endothelium) ทำให้หลอดเลือดเกิดภาวะตีบ หรือที่เรียกว่า Atherogenic Dyslipidemia ซึ่งสามารถนำไปสู่โรคอันตรายถึงชีวิต เช่น โรคหัวใจและหลอดเลือด หัวใจวาย หรือ เส้นเลือดสมองตีบ/แตก (Stroke) ได้เลย
กล้ามเนื้อ: ไขมันก็สามารถเข้าไปแทรกอยู่ในกล้ามเนื้อได้เช่นกัน ซึ่งอาจทำให้เกิด อาการกล้ามเนื้ออักเสบ
ไต: แม้ในคนผอมก็มีไขมันรอบๆ ไตเพื่อทำหน้าที่เหมือนเบาะป้องกัน แต่หากมีไขมันไปเกาะมากเกินไปก็เป็นอันตรายได้
ที่มาของไขมันที่ไปเกาะตามอวัยวะเหล่านี้ก็คือ อาหาร ที่เรากินเข้าไป โดยเฉพาะการบริโภคน้ำตาลและของหวานบางชนิด โดยเฉพาะ ฟรุกโตส จะถูกนำไปผ่านที่ตับและเปลี่ยนไปเป็น ไขมันพอกตับ ได้อย่างง่ายดายมาก
คุณไม่จำเป็นต้องมีรูปร่างอ้วนเท่านั้นถึงจะเสี่ยง! คนผอมก็สามารถ "ตาย" เพราะไขมันอุดตันได้ ดังนั้น การสังเกตตัวเองจึงเป็นเรื่องสำคัญมาก สัญญาณเตือนภายนอกที่เราไม่ควรมองข้าม ซึ่งอาจบ่งบอกถึง ไขมันในเลือดสูง ได้แก่:
ปื้นไขมันสีเหลืองรอบเปลือกตา (Xanthelasma): นี่คือสัญญาณที่บอกชัดเจนว่า ไขมันในเลือดสูง มาก ปื้นไขมันเหล่านี้สามารถเกิดได้ที่ตา, นิ้ว, หรือข้อศอก ใครที่มีอาการนี้ควรรีบไปตรวจเลือดทันที
วงแหวนสีขาวรอบกระจกตา (Arcus senilis): มักพบบ่อยในผู้ใหญ่หรือคนสูงอายุ โดยจะมีลักษณะเป็นวงขาวๆ รอบตาดำ ซึ่งเกิดจากคราบโปรตีนไขมันที่ไปเกาะที่กระจกตา หากพบสัญญานี้ก็ควรไปตรวจเลือดดูระดับไขมันเช่นกัน
อัลตราซาวด์ตับ: เป็นวิธีที่ชัดเจนที่สุด คุณหมอสามารถอัลตราซาวด์เพื่อตรวจดูว่ามีไขมันแทรกอยู่ในเนื้อตับหรือไม่ เนื้อตับที่มีไขมันแทรกเยอะจะดูคล้ายเนย ซึ่งเป็นสัญญาณที่ไม่ดี เพราะอาจนำไปสู่ตับแข็งและมะเร็งตับ
ข่าวดี ไขมันที่สะสมสามารถลดลงได้!
ไม่ว่าจะเป็นไขมันใต้ผิวหนังหรือไขมันที่แทรกตามอวัยวะ เราสามารถลดมันลงได้ แต่การลดไขมันก็เหมือนกับการที่ไขมันเข้ามา... นั่นคือมันสามารถกลับมาเพิ่มได้ใหม่! ทุกอย่างขึ้นอยู่กับ พฤติกรรม ของเราเอง เซลล์ไขมันมีอยู่กับทุกคน แต่เมื่อเราอ้วนขึ้น เซลล์ไขมันจะขยายขนาดใหญ่ขึ้น การลดน้ำหนักคือการทำให้เซลล์เหล่านั้นลดขนาดลง แต่หากพฤติกรรมไม่เปลี่ยน จำนวนเซลล์ไขมันยังคงอยู่เท่าเดิม และมันพร้อมที่จะพองตัวกลับมาได้อีกครั้ง
ชมย้อนหลังรายการคนสู้โรคได้ที่ www.thaipbs.or.th/KonSuRoak
คนสู้โรค

ปรับก่อนป่วย : ตำรับขับลมหลังฝน

รู้สู้โรค : การตรวจสอบหมอจริงหมอปลอม

ออกกำลังเป็นยา : พิลาทิสยืดกระดูกสันหลัง ลดอาการชาร้าวลงขา

Healthy Living วิถีสุขภาพดี : สุขภาวะดี วิถีสุขสำราญ

ออกกำลังเป็นยา : ท่าบริหารข้อมือ

ปรับก่อนป่วย : สุขภาวะชาวอิสลาม

รู้สู้โรค : การดูแลผู้ป่วยแบบประคับประคอง

ออกกำลังเป็นยา : พิลาทิสปรับบุคลิกภาพที่ดี

รู้สู้โรค : งานได้ ใจดี มีความสุข สุขภาพจิตในที่ทำงาน

ปรับก่อนป่วย : เทคนิคการนวดกดจุดก่อนนอน

ออกกำลังเป็นยา : โยคะฝึกระบบหายใจช่วยลดภูมิแพ้

ปรับก่อนป่วย : ป้องกันภาวะมวลกล้ามเนื้อน้อย ด้วยโภชนาการและการออกกำลังกาย

รู้สู้โรค : ภาวะมวลกล้ามเนื้อน้อย ภัยเงียบในผู้สูงวัย

ออกกำลังเป็นยา : ท่าบริหารป้องกันไหล่ติด

Healthy living วิถีสุขภาพดี : Health station สถานีสุขภาพชุมชน คนเมืองพลสุขภาพดี

ปรับก่อนป่วย : เทคนิคการขับความชื้นในช่วงฤดูฝน
รู้สู้โรค : ไขมันเกาะอวัยวะใดบ้างและอันตรายอย่างไร

ออกกำลังเป็นยา : โยคะแก้อาการปวดเมื่อยคอ บ่า ไหล่

Healthy living วิถีสุขภาพ : สุขภาวะดี วิถีเมืองพล จ.ขอนแก่น

ปรับก่อนป่วย : กิน ป้องกัน และฟื้นฟู ภาวะมวลกล้ามเนื้อน้อย

ออกกำลังเป็นยา : พิลาทิส เพื่อนักกีฬา
รู้สู้โรค : การดูแลอุปกรณ์ในช่องปาก อุดฟัน ครอบฟัน รากฟันเทียม

ปรับก่อนป่วย : สื่อสารภาษารักเพิ่มความเข้าใจ
รู้สู้โรค : ความเครียดส่งผลให้ ผมร่วง ผมบาง ผมหงอก

ปรับก่อนป่วย : รู้จักสมองในแต่ละช่วงวัย

ออกกำลังเป็นยา : ออกกำลังกายแบบคาลิสเทนิกส์
Healthy living วิถีสุขภาพ : ปลูกผักข้างบ้านอาหารเป็นยา
รู้สู้โรค : รู้จัก “ภาวะเมาน้ำตาล”
ปรับก่อนป่วย : เมนูสุขภาพ "สลัดโรลทูน่า"
รู้สู้โรค : นอนกัดฟัน ปัญหาสุขภาพช่องปากและการนอนหลับ
คนสู้โรค

ปรับก่อนป่วย : ตำรับขับลมหลังฝน

รู้สู้โรค : การตรวจสอบหมอจริงหมอปลอม

ออกกำลังเป็นยา : พิลาทิสยืดกระดูกสันหลัง ลดอาการชาร้าวลงขา

Healthy Living วิถีสุขภาพดี : สุขภาวะดี วิถีสุขสำราญ

ออกกำลังเป็นยา : ท่าบริหารข้อมือ

ปรับก่อนป่วย : สุขภาวะชาวอิสลาม

รู้สู้โรค : การดูแลผู้ป่วยแบบประคับประคอง

ออกกำลังเป็นยา : พิลาทิสปรับบุคลิกภาพที่ดี

รู้สู้โรค : งานได้ ใจดี มีความสุข สุขภาพจิตในที่ทำงาน

ปรับก่อนป่วย : เทคนิคการนวดกดจุดก่อนนอน

ออกกำลังเป็นยา : โยคะฝึกระบบหายใจช่วยลดภูมิแพ้

ปรับก่อนป่วย : ป้องกันภาวะมวลกล้ามเนื้อน้อย ด้วยโภชนาการและการออกกำลังกาย

รู้สู้โรค : ภาวะมวลกล้ามเนื้อน้อย ภัยเงียบในผู้สูงวัย

ออกกำลังเป็นยา : ท่าบริหารป้องกันไหล่ติด

Healthy living วิถีสุขภาพดี : Health station สถานีสุขภาพชุมชน คนเมืองพลสุขภาพดี

ปรับก่อนป่วย : เทคนิคการขับความชื้นในช่วงฤดูฝน
รู้สู้โรค : ไขมันเกาะอวัยวะใดบ้างและอันตรายอย่างไร

ออกกำลังเป็นยา : โยคะแก้อาการปวดเมื่อยคอ บ่า ไหล่

Healthy living วิถีสุขภาพ : สุขภาวะดี วิถีเมืองพล จ.ขอนแก่น

ปรับก่อนป่วย : กิน ป้องกัน และฟื้นฟู ภาวะมวลกล้ามเนื้อน้อย

ออกกำลังเป็นยา : พิลาทิส เพื่อนักกีฬา
รู้สู้โรค : การดูแลอุปกรณ์ในช่องปาก อุดฟัน ครอบฟัน รากฟันเทียม

ปรับก่อนป่วย : สื่อสารภาษารักเพิ่มความเข้าใจ
รู้สู้โรค : ความเครียดส่งผลให้ ผมร่วง ผมบาง ผมหงอก

ปรับก่อนป่วย : รู้จักสมองในแต่ละช่วงวัย

ออกกำลังเป็นยา : ออกกำลังกายแบบคาลิสเทนิกส์
Healthy living วิถีสุขภาพ : ปลูกผักข้างบ้านอาหารเป็นยา
รู้สู้โรค : รู้จัก “ภาวะเมาน้ำตาล”
ปรับก่อนป่วย : เมนูสุขภาพ "สลัดโรลทูน่า"
รู้สู้โรค : นอนกัดฟัน ปัญหาสุขภาพช่องปากและการนอนหลับ