รู้ทันกันได้ : "เอดส์" รักษาได้ฟรี ในสิทธิบัตรทอง

สิทธิบัตรทองกับการเข้าถึงการรักษาเอดส์: ความจริงที่คุณควรรู้

จากภาพจำในอดีตที่เอดส์เป็นโรคน่ากลัวที่ไม่สามารถรักษาได้ ปัจจุบันเทคโนโลยีทางการแพทย์ได้พัฒนาไปมากจนทำให้การรักษาและการป้องกันมีประสิทธิภาพสูงขึ้น ที่สำคัญคือระบบสวัสดิการสาธารณสุขของไทยทำให้ผู้ป่วยสามารถเข้าถึงการรักษาได้อย่างทั่วถึง คนไทยที่ติดเชื้อเสียชีวิตเพียง 2% เท่านั้น และสามารถใช้ชีวิตได้เหมือนคนปกติหากได้รับการรักษาที่เหมาะสม

การใช้สิทธิบัตรทองในการตรวจคัดกรองเอดส์

การตรวจคัดกรองเอดส์สำหรับคนไทยที่มีหมายเลขประจำตัวประชาชน 13 หลักสามารถใช้สิทธิได้ฟรี เพียงนำบัตรประชาชนไปโรงพยาบาลที่ตัวเองมีสิทธิ์ การตรวจเลือดไม่มีค่าใช้จ่าย อาจเสียค่าบริการเพียง 30 บาทตามนโยบาย

หากคิดว่าตัวเองมีความเสี่ยง สามารถเข้าโรงพยาบาลที่มีสิทธิ์และตรวจฟรีได้เลย การตรวจเร็วจะทำให้การรักษาได้ผลดีกว่าการรอจนเข้าระยะหลัง

สิทธิบัตรทองครอบคลุมการรักษาเอดส์อย่างครบวงจร

ปัจจุบันประเทศไทยมียาที่มีประสิทธิภาพสูง ผลข้างเคียงน้อย และกินสะดวก ยาต้านไวรัสต้องใช้ยา 3 ชนิดร่วมกัน แต่สามารถรวมไปเป็น 1 เม็ด กินวันละครั้งแทนการกินทีละเม็ดแยกกัน 3 เม็ดเหมือนแต่ก่อน

การรักษาภายใต้ระบบสวัสดิการจะได้รับยาฟรี ทำให้ผู้ป่วยไม่ต้องกังวลเรื่องค่าใช้จ่ายที่อาจสูงมาก สวัสดิการสาธารณสุขของไทยในเรื่องนี้ไม่แพ้ชาติใดในโลก

การใช้สิทธิบัตรทองในการป้องกันเอดส์ด้วยยาสมัยใหม่

ยา PrEP ภายใต้สิทธิสวัสดิการ

ยา PrEP เป็นยาป้องกันก่อนสัมผัส สำหรับผู้ที่มีความเสี่ยงที่วางแผนได้ เช่น มีคู่ชีวิตที่ติดเชื้อ ต้องกินทุกวันต่อเนื่อง วันละเม็ด และต้องกินก่อนมีความเสี่ยงอย่างน้อย 7 วัน ประสิทธิภาพการป้องกันอยู่ที่ 80-90% ยานี้รวมอยู่ในสิทธิสวัสดิการแล้ว

ยา PEP สำหรับสถานการณ์ฉุกเฉินภายใต้สิทธิบัตรทอง

ยา PEP เป็นยาป้องกันหลังสัมผัส สำหรับกรณีฉุกเฉินที่ไม่ได้วางแผนไว้ เช่น ถูกละเมิดทางเพศ ต้องกินเม็ดแรกภายใน 72 ชั่วโมงหลังเกิดเหตุ แล้วกินต่อเนื่อง 28 วัน ประสิทธิภาพการป้องกันมากกว่า 80% ทั้งการรักษาและการป้องกันรวมอยู่ในสิทธิสวัสดิการหมดแล้ว

ข้อดีของสิทธิบัตรทองในการเข้าถึงการรักษาเอดส์

ระบบสวัสดิการทำให้การป้องกันดีกว่าการรักษา เพราะทางรัฐไม่อยากให้มาถึงขั้นรักษา หากป้องกันได้ก็จะสนับสนุน การที่ยาป้องกันและรักษาฟรีทำให้ผู้คนเข้าถึงได้ง่ายขึ้น

อาการของเอดส์แบ่งออกเป็น 4 ระยะ ระยะแรกจะเกิดขึ้นหลังจากติดเชื้อไม่เกิน 1 เดือน โดยมีอาการคล้ายไข้หวัดใหญ่ เช่น ไข้ ปวดเมื่อยตามตัว หนาวสั่น อาการจะหายไปเองภายใน 1-2 สัปดาห์ การเข้าถึงการรักษาเร็วจะช่วยไม่ให้เข้าสู่ระยะที่รุนแรง

วิธีการใช้สิทธิบัตรทองเพื่อเข้าถึงยารักษาเอดส์

ยาต้านไวรัสมีโอกาสเกิดปฏิกิริยาตีกับยาอื่นถึง 33% หมายความว่า 3 คนที่กินยา จะมี 1 คนที่มีโอกาสเกิดปฏิกิริยา รวมถึงยาวิตามินเสริม ยาลดกรด ยาแก้ปวดไมเกรน

ดังนั้นผู้ป่วยควรจำชื่อยาให้ได้ และแจ้งบุคลากรทางการแพทย์ทุกครั้งที่ไปรักษาในโรงพยาบาลที่มีสิทธิ์ เพื่อให้แพทย์ พยาบาล หรือเภสัชกรสามารถเลี่ยงการตีกันของยาได้

ประโยชน์ของสิทธิบัตรทองต่อผู้ป่วยเอดส์และครอบครัว

ผู้ติดเชื้อสามารถมีบุตรได้ แต่ต้องอยู่ในความดูแลของแพทย์เพื่อวางแผนรักษาด้วยยา สามารถป้องกันไม่ให้เด็กติดเชื้อได้ถึง 80% การที่มีสิทธิสวัสดิการครอบคลุมทำให้การวางแผนครอบครัวทำได้โดยไม่ต้องกังวลเรื่องค่าใช้จ่าย

U=U หมายความว่า Undetectable = Untransmittable คือหากผู้ติดเชื้อกินยาแล้วตรวจไวรัสไม่พบในกระแสเลือด โอกาสในการแพร่เชื้อจะเป็นศูนย์ แต่ต้องมีเงื่อนไขคือต้องรักเดียวใจเดียว ไม่มีคู่สมรสคนอื่น

การใช้สิทธิบัตรทองอย่างต่อเนื่องในการรักษาเอดส์

การรักษาต้องกินยาทุกวันสม่ำเสมอตรงเวลา ยาที่กินวันละครั้งให้กินทุก 24 ชั่วโมง ยาที่กินวันละสองครั้งให้กินทุก 12 ชั่วโมง ผู้ป่วยควรตั้งเวลาเตือนจากมือถือเพื่อไม่ให้ลืม

การที่สิทธิสวัสดิการครอบคลุมยาฟรีทำให้ผู้ป่วยสามารถกินยาต่อเนื่องได้โดยไม่ขาดตอน หากสะดวกเวลา 9.00 น.สำหรับยาวันละครั้ง ก็ต้องกิน 9.00 น.ของทุกวัน หากกินวันละสองครั้ง ถ้าตอนเช้ากิน 9.00 น. อีกมื้อต้องกิน 21.00 น.

ข้อจำกัดของสิทธิบัตรทองเกี่ยวกับยาทางเลือกในการรักษาเอดส์

สารสกัดจากมังคุดมีข้อมูลในหลอดทดลองว่าสามารถยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อไวรัสได้ แต่ข้อมูลการศึกษาวิจัยในมนุษย์ยังไม่สามารถยืนยันประสิทธิภาพในการรักษาหรือป้องกันได้ ดังนั้นไม่ควรใช้เป็นยาเดี่ยวในการรักษา

ยาต้านไวรัสที่ครอบคลุมในสิทธิสวัสดิการยังคงเป็นทางเลือกที่ดีที่สุดและได้มาตรฐานสากล ไม่ควรหันไปใช้ยาทางเลือกที่ยังไม่ได้รับการพิสูจน์แทน

อนาคตของสิทธิบัตรทองกับการรักษาเอดส์

ในอนาคตอันใกล้ ประเทศสหรัฐอเมริกาได้พัฒนายาที่สามารถฉีดทุก 6 เดือนแทนการกินยาทุกวัน ซึ่งจะช่วยแก้ปัญหาผู้ป่วยที่ลืมกินยา และทำให้การรักษาสะดวกขึ้น หากยานี้เข้ามาในประเทศไทย คาดว่าจะรวมอยู่ในสิทธิสวัสดิการเช่นกัน

สำหรับวัคซีนยังอยู่ระหว่างการพัฒนา แต่ยังไม่ได้ออกมาเป็นผลิตภัณฑ์ที่ใช้ได้จริง

ความสำคัญของสิทธิบัตรทองในการเปลี่ยนทัศนคติต่อเอดส์

ภาพจำเก่าในอดีตที่ผู้ป่วยดูแย่ ปัจจุบันแทบไม่มีแล้ว ผู้ติดเชื้อที่กินยาสามารถแข็งแรงใช้ชีวิตประจำวันได้ตามปกติ เขาเป็นเหมือนคนที่มีโรคเรื้อรัง ไม่น่ากลัวเหมือนแต่ก่อน สามารถอยู่ในสังคมและครอบครัวได้ แต่ต้องรู้จักการป้องกัน

การที่มีสิทธิสวัสดิการครอบคลุมทำให้ผู้คนกล้าเข้าถึงการตรวจและรักษามากขึ้น ไม่ต้องกลัวเรื่องค่าใช้จ่าย สำหรับผู้ติดเชื้อ ให้รีบเข้าสู่กระบวนการรักษาเพื่อจะได้กลับมาแข็งแรงใช้ชีวิตได้ตามปกติ

สรุปโรคเอดส์และสิทธิบัตรทอง

สิทธิบัตรทองเป็นเครื่องมือสำคัญในการเข้าถึงการรักษาและป้องกันเอดส์ คนไทยสามารถใช้สิทธิ์นี้ตรวจคัดกรอง รักษา และป้องกันได้ฟรี ครอบคลุมทั้งยา PrEP, PEP และยารักษา การตรวจคัดกรองเป็นสิ่งสำคัญ เพราะการรู้เร็วจะทำให้การรักษาได้ผลดีกว่า และผู้ติดเชื้อสามารถใช้ชีวิตได้เหมือนคนปกติหากปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์และใช้สิทธิ์อย่างต่อเนื่อง

อ่านเนื้อหาที่เกี่ยวข้อง

• How to ใช้สิทธิ "30 บาทรักษาทุกที่" แค่มีบัตรประชาชน
• เช็ก 46 จังหวัด ใช้สิทธิ "30 บาทรักษาทุกที่" แค่มีบัตรประชาชน
• "30 บาทรักษาทุกที่ – รับยาฟรีใกล้บ้าน" ใช้สิทธิ์อย่างไร ? ใช้ที่ไหนได้บ้าง ?
• สิทธิประโยชน์ผู้เกษียณอายุมีอะไรบ้าง ?