เมื่อเกิดสถานการณ์อันตรายขึ้น หลายคนอาจมีข้อสงสัยว่าการป้องกันตัวเองนั้นมีขอบเขตทางกฎหมายอย่างไร และสิทธิในการป้องกันตัวทำได้ถึงไหน บทความนี้จะอธิบายถึงหลักการและขอบเขตตามกฎหมายไทย พร้อมคำแนะนำจากผู้เชี่ยวชาญ
ตามหลักกฎหมาย หน้าที่ในการป้องกันไม่ให้เกิดอันตรายต่อบุคคลนั้นเป็นหน้าที่ของรัฐ ส่วนการป้องกันตัวเองจะสามารถทำได้เฉพาะในกรณีฉุกเฉินที่ไม่สามารถขอความช่วยเหลือจากรัฐได้ทันที
สำหรับขอบเขตนั้น คือ สามารถป้องกันได้เท่าที่จำเป็น เพื่อให้ภยันตรายสูญหายไป เมื่อภยันตรายหยุดลงแล้ว การป้องกันก็ต้องยุติลงด้วย
การป้องกันตัวเองจะชอบด้วยกฎหมายเมื่อ:
สำคัญคือ หากอยู่ในที่สาธารณะและสามารถหลีกเลี่ยงหรือหนีได้ง่าย กฎหมายต้องการให้หนีก่อน ยกเว้นเมื่ออยู่ในบ้านของตนเอง จะไม่มีหน้าที่ต้องหนี
ตามมาตรา 69 ประมวลกฎหมายอาญา หากการป้องกันเกินกว่าความจำเป็น เช่น เมื่อเหตุการณ์หยุดลงแล้วแต่ยังคงใช้กำลังต่อ ศาลจะลงโทษน้อยกว่าที่กฎหมายกำหนด หรืออาจไม่ลงโทษเลยหากเกิดจากความกลัวหรือความตกใจ
ตัวอย่างสถานการณ์ที่อาจได้รับการพิจารณาผ่อนผัน:
การพกพาอาวุธมีด ไม่ว่าจะเป็นมีดขนาดใดก็ตาม ถือเป็นความผิดตามมาตรา 371 ประมวลกฎหมายอาญา มีเพียงกรณีฉุกเฉินหรือจำเป็นเท่านั้นที่สามารถอ้างได้ เช่น รู้ว่าลูกตกอยู่ในอันตรายและต้องใช้มีดในการช่วยเหลือ
สำหรับการพกพาปืนผิดกฎหมาย จะมีโทษหนักกว่าการพกพามีด และเป็นความผิดตาม พ.ร.บ.อาวุธปืน
อย่างไรก็ตาม การที่บุคคลพกพาอาวุธผิดกฎหมายกับการใช้อาวุธเพื่อป้องกันตัวเองเป็นคนละเรื่องกัน หากในขณะเกิดเหตุใช้อาวุธอย่างเหมาะสมตามสถานการณ์ ก็อาจถือเป็นการป้องกันตนเองเองที่ชอบด้วยกฎหมาย
การเลือกวิธีป้องกันต้องดูจากลักษณะของภัยคุกคาม:
หัวใจสำคัญคือ ทำให้ภัยคุกคามหยุดลงได้อย่างแน่นอน และเมื่อหยุดแล้วต้องยุติการกระทำทันที
หากเกิดลูกหลงขณะป้องกันตัวเองโดยชอบด้วยกฎหมาย และไม่ได้เกิดจากความประมาทเลินเล่อ แต่เป็นผลจากความพยายามป้องกันตนเองอย่างระมัดระวัง ก็ถือเป็นส่วนหนึ่งของการป้องกันตนเองที่ชอบด้วยกฎหมาย
ผู้เชี่ยวชาญด้านกฎหมายแนะนำว่า:
การป้องกันตัวเองตามกฎหมายไทยต้องคำนึงถึงบริบทและสถานการณ์ในแต่ละกรณี ไม่มีคำตอบเดียวที่ใช้ได้กับทุกสถานการณ์ สิ่งสำคัญคือต้องเข้าใจหลักการและขอบเขตที่กฎหมายกำหนดไว้ เพื่อใช้สิทธิในการป้องกันตัวเองอย่างถูกต้องและเหมาะสม
แท็กที่เกี่ยวข้อง:
วันใหม่วาไรตี้
"บั๋นหมี่หัวปลี" แซนด์วิชเวียดนามเพื่อสุขภาพจากดอกต้นกล้วย
สีสันวาไรตี้ | 5 ส.ค. 68
ป้องกันตัวอย่างไรไม่ให้เกินขอบเขต ไม่ให้ผิดกฎหมาย
วิชาจัดการความขัดแย้ง ในโรงเรียนชายแดน
เทคนิคการเลี้ยงแมลงมัน
สีสันวาไรตี้ | 6 ส.ค. 68
"แร้ง" ไขความลับผู้พิทักษ์ระบบนิเวศ
วัคซีนดูแลใจ ผู้ประสบภัยความขัดแย้ง ไทย – กัมพูชา
งานเซรามิกร่วมสมัย ศิลปะจากความเชื่อของคนรุ่นใหม่
จากบทเรียนในผืนดิน สู่แหล่งเรียนรู้ของชุมชน
สีสันวาไรตี้ | 7 ส.ค. 68
รู้ทันกันได้ : รู้ทัน/ป้องกัน/แชร์ คนไทยร่วมใจสู้ภัยข่าวปลอม
นครฮีลใจ : พังงาอันดามันเวลเนส ก้าวใหม่สู่การท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน
Make Money ไอเดียสร้างเงิน : คุกกี้พระเครื่อง ไอเดียขนมหวานที่ไม่ธรรมดา
พอดีพอเพียง : กะเพราสร้างรายได้ สร้างชีวิตเกษตรกรให้มั่นคง
สีสันวาไรตี้ (8 ส.ค. 68)
นิทรรศการ สิริราชพัสตราบรมราชินีนาถ ประวัติศาสตร์ที่เล่าขานผ่านฉลองพระองค์
สืบสาน สร้างสรรค์ ส่งเสริม จากสายพระเนตร สู่สายตาชาวโลก
เบื้องหลังความพร้อมโขนมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ ตอน สัตยาพาลี
โขนมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ ศิลป์แห่งสยามที่ขับขานใต้ร่มพระบารมี
กลิ่นเหม็นเน่าลอยเข้าจมูก ส่งผลอย่างไรกับร่างกาย
คลินิกนมแม่ พื้นที่เรียนรู้และส่งเสริม การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเข้าใจ
เทคโนโลยีโปรติโอมิกส์และเมตาโบโลมิกส์ เพื่อการพัฒนาอาหารมูลค่าสูง
เที่ยวชุมชนหนองขาว "ชิมขนมตาล ทอผ้าขาวม้าร้อยสี" แบบวิถีชุมชนคนกาญจน์
สีสันวาไรตี้ | วันใหม่วาไรตี้ | 11 ส.ค. 68
ปฏิเสธตำรวจตรวจร่างกาย ทำได้จริงหรือ ?
เรียนทางไกลที่ไหนก็ได้ กับไทยพีบีเอส
นวัตกรรมทอไหมอีรี่ ด้วยกี่ดีไซน์ใหม่
70 ปี ทุเรียนนนท์ กับหัวใจเกษตรกรผู้ไม่เปลี่ยนแปลง
สีสันวาไรตี้ | 13 ส.ค. 68
วันใหม่วาไรตี้
"บั๋นหมี่หัวปลี" แซนด์วิชเวียดนามเพื่อสุขภาพจากดอกต้นกล้วย
สีสันวาไรตี้ | 5 ส.ค. 68
ป้องกันตัวอย่างไรไม่ให้เกินขอบเขต ไม่ให้ผิดกฎหมาย
วิชาจัดการความขัดแย้ง ในโรงเรียนชายแดน
เทคนิคการเลี้ยงแมลงมัน
สีสันวาไรตี้ | 6 ส.ค. 68
"แร้ง" ไขความลับผู้พิทักษ์ระบบนิเวศ
วัคซีนดูแลใจ ผู้ประสบภัยความขัดแย้ง ไทย – กัมพูชา
งานเซรามิกร่วมสมัย ศิลปะจากความเชื่อของคนรุ่นใหม่
จากบทเรียนในผืนดิน สู่แหล่งเรียนรู้ของชุมชน
สีสันวาไรตี้ | 7 ส.ค. 68
รู้ทันกันได้ : รู้ทัน/ป้องกัน/แชร์ คนไทยร่วมใจสู้ภัยข่าวปลอม
นครฮีลใจ : พังงาอันดามันเวลเนส ก้าวใหม่สู่การท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน
Make Money ไอเดียสร้างเงิน : คุกกี้พระเครื่อง ไอเดียขนมหวานที่ไม่ธรรมดา
พอดีพอเพียง : กะเพราสร้างรายได้ สร้างชีวิตเกษตรกรให้มั่นคง
สีสันวาไรตี้ (8 ส.ค. 68)
นิทรรศการ สิริราชพัสตราบรมราชินีนาถ ประวัติศาสตร์ที่เล่าขานผ่านฉลองพระองค์
สืบสาน สร้างสรรค์ ส่งเสริม จากสายพระเนตร สู่สายตาชาวโลก
เบื้องหลังความพร้อมโขนมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ ตอน สัตยาพาลี
โขนมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ ศิลป์แห่งสยามที่ขับขานใต้ร่มพระบารมี
กลิ่นเหม็นเน่าลอยเข้าจมูก ส่งผลอย่างไรกับร่างกาย
คลินิกนมแม่ พื้นที่เรียนรู้และส่งเสริม การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเข้าใจ
เทคโนโลยีโปรติโอมิกส์และเมตาโบโลมิกส์ เพื่อการพัฒนาอาหารมูลค่าสูง
เที่ยวชุมชนหนองขาว "ชิมขนมตาล ทอผ้าขาวม้าร้อยสี" แบบวิถีชุมชนคนกาญจน์
สีสันวาไรตี้ | วันใหม่วาไรตี้ | 11 ส.ค. 68
ปฏิเสธตำรวจตรวจร่างกาย ทำได้จริงหรือ ?
เรียนทางไกลที่ไหนก็ได้ กับไทยพีบีเอส
นวัตกรรมทอไหมอีรี่ ด้วยกี่ดีไซน์ใหม่
70 ปี ทุเรียนนนท์ กับหัวใจเกษตรกรผู้ไม่เปลี่ยนแปลง
สีสันวาไรตี้ | 13 ส.ค. 68