ทาปันรักษ์ เกษตรอินทรีย์วิถีแม่ทา
จากติวเตอร์สู่เกษตรกร: เส้นทางสู่เกษตรอินทรีย์ที่เปลี่ยนชีวิต
ทาปันรัก อำเภอแม่ทา จังหวัดลำพูน กลายเป็นแหล่งเรียนรู้เกษตรอินทรีย์ที่น่าสนใจ ผ่านเรื่องราวของพี่ก้อย เกษตรกรหญิงที่เปลี่ยนจากการเป็นติวเตอร์สอนพิเศษมาสู่การทำเกษตรอินทรีย์อย่างยั่งยืน พร้อมสร้างวิสาหกิจชุมชนและแหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตรที่สมบูรณ์แบบ
การเริ่มต้นสู่เกษตรอินทรีย์: จากวิกฤติสู่โอกาส
พี่ก้อยซึ่งจบการศึกษาด้านฟู้ดไซน์ (Food Science) ทั้งปริญญาตรีและโท กลับมาจากอเมริกาเพื่อช่วยงานครอบครัว หลังจากเหตุการณ์ที่เปลี่ยนแปลงชีวิต เธอจึงตัดสินใจเริ่มต้นการทำเกษตรอินทรีย์ด้วยการปลูกสตรอว์เบอร์รี่ 100 ต้น ซึ่งกลายเป็นจุดเริ่มต้นของการพัฒนาฟาร์มแห่งนี้
จุดสำคัญของการเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้นเมื่อมีการตรวจหาสารเคมีในเลือดของคนในชุมชน พบว่าส่วนใหญ่มีความเสี่ยงจากสารเคมีตกค้าง ทำให้ชาวบ้านหันมาสนใจเกษตรอินทรีย์มากขึ้น
กุหลาบอินทรีย์: จุดเด่นของเกษตรอินทรีย์ในลำพูน
การเลือกพันธุ์กุหลาบสำหรับเกษตรอินทรีย์
ฟาร์มแห่งนี้เลือกปลูกกุหลาบอินทรีย์ 2 สายพันธุ์หลัก:
- Bishop's castle สายพันธุ์จากอังกฤษ มีกลิ่นหอมละมุนเหมือน Perfume
- มอญแดง สีแดงสวย มีกลิ่นหอมแนวสุขภาพ
ความสำเร็จในการปลูกกุหลาบอินทรีย์ที่นี่เกิดจากสภาพแวดล้อมที่เหมาะสม การใช้แกลบคลุมดินเพื่อไม่ให้โดนแสงแดด และการใช้ปุ๋ยอินทรีย์ที่มีฟอสฟอรัสสูง
การเก็บเกี่ยวและแปรรูปในระบบเกษตรอินทรีย์
- เก็บเฉพาะดอกที่บานในตอนเช้า เพราะมีกลิ่นหอมคุณภาพดีที่สุด
- คัดเลือกเฉพาะดอกที่มีเกสรสีเหลือง บ่งบอกถึงความสด
- นำไปแปรรูปเป็นชาร้อนและไซรัปเย็น
วิธีการดูแลรักษาในระบบเกษตรอินทรีย์
การตัดแต่งและบำรุงรักษาแบบเกษตรอินทรีย์
- การตัดแต่งที่ถูกต้องจะช่วยให้ได้ดอกใหญ่และมากขึ้น
- การตัดโคนต่ำเพื่อให้ตาดอกใหม่งอกออกมา
- การใช้ระบบน้ำหยดทุกวันประมาณ 1 ชั่วโมงในช่วงบ่าย
การป้องกันศัตรูพืชแบบเกษตรอินทรีย์
- ปลูกโหระพาแซมในแปลงกุหลาบเพื่อไล่แมลงศัตรูพืช
- ใช้ชีวภัณฑ์ บิวเวอร์เรีย สำหรับป้องกันเพลี้ยไฟ
- การไม่ใช้สารเคมีทำให้ระบบนิเวศสมดุลเอง
ผลิตภัณฑ์จากเกษตรอินทรีย์และการแปรรูป
การทำไซรัปกุหลาบจากวัตถุดิบอินทรีย์มีขั้นตอนพิเศษ:
- ใช้กุหลาบครึ่งกิโลต่อหนึ่งหม้อ
- ต้องร่อนเกสรออกเพื่อไม่ให้น้ำเฝื่อน
- เก็บในตู้เย็น 3 - 4 เดือนเพื่อให้กลิ่นออกเต็มที่
- ใช้ 30 มล. ต่อน้ำ 1 แก้วเมื่อเสิร์ฟ
ผลิตภัณฑ์อื่นๆ จากเกษตรอินทรีย์
- แชมพูอัญชันว่านหางจระเข้
- สบู่เหลวขมิ้นชัน
- ซอสพิซซาจากมะเขือเทศและหอมหัวใหญ่อินทรีย์
- ชากุหลาบออร์แกนิก
การพัฒนาชุมชนผ่านเกษตรอินทรีย์
การรวมกลุ่มเกษตรกร
- การตั้งกลุ่มเกษตรกรอินทรีย์ในจังหวัดลำพูน
- การเปิดตลาดอินทรีย์เพื่อจำหน่ายผลผลิต
- การศึกษาวิจัยเรื่องสารเคมีในเลือดของชาวบ้าน
ผลลัพธ์ของการปรับเปลี่ยนสู่เกษตรอินทรีย์
หลังจากปฏิบัติเป็นเวลา 1 ปี ผลการตรวจเลือดของคนในชุมชนดีขึ้นอย่างชัดเจน หลายคนกลับมาอยู่ในเกณฑ์ปกติ แสดงให้เห็นถึงประสิทธิภาพของการทำเกษตรอินทรีย์
ปุ๋ยหมักสำหรับเกษตรอินทรีย์
ส่วนประกอบ
- หญ้าสด
- ขี้วัว
- กากน้ำตาล
วิธีการทำปุ๋ยหมัก
- วางชั้นหญ้าและขี้วัวสลับกัน
- รดด้วยน้ำกากน้ำตาล
- รดน้ำทุกวันเช้าเย็น
- ใช้เวลาไม่เกิน 60 วัน จะได้ปุ๋ยหมักคุณภาพดี
ความยั่งยืนของเกษตรอินทรีย์และการพึ่งพาตนเอง
เกษตรผสมผสาน
- ปลูกผลไม้หลากหลายชนิด เช่น ลำไย ลองกอง ส้มสายน้ำผึ้ง
- เลี้ยงไก่ไข่เพื่อใช้ในครัวเรือน
- ปลูกผักสวนครัวแบบอินทรีย์
- มีแหล่งน้ำจากบาดาลน้ำลึก
การเปลี่ยนจากเคมีสู่อินทรีย์
ประสบการณ์การเปลี่ยนแปลงระบบการปลูกลำไยจากการใช้เคมีเป็นเกษตรอินทรีย์ ในปีแรกมีปัญหาโรคและแมลงมาก ไม่ให้ผลผลิตในช่วงแรก แต่หลังจากปรับตัวแล้วระบบจะสมดุลเอง ส่งผลให้ปัจจุบันได้ผลผลิตดีและไม่ต้องใช้สารเคมี
บทเรียนจากเกษตรอินทรีย์: อิสรภาพและความสุข
การทำเกษตรแบบอินทรีย์ไม่เพียงแต่ให้ผลผลิตที่ปลอดภัย แต่ยังสร้างอิสรภาพในการพึ่งพาตนเอง ดังที่พี่ก้อยกล่าวว่า "การที่พี่ออกมาทำแบบนี้แล้วพึ่งพาตัวเองได้ มันคืออิสรภาพ"
จากการขายคะน้าครั้งแรกได้ 500 กว่าบาท หลังจากเรียนรู้การแปรรูปแล้วขายได้ 4,000 กว่าบาท แสดงให้เห็นถึงความสำคัญของการเพิ่มมูลค่าผลิตภัณฑ์เกษตรอินทรีย์
สรุป: อนาคตของเกษตรอินทรีย์ในประเทศไทย
เรื่องราวของท่าปันรักเป็นต้นแบบที่ดีของการพัฒนาเกษตรอย่างยั่งยืน การผสมผสานระหว่างความรู้ทางวิทยาศาสตร์ ภูมิปัญญาท้องถิ่น และการสร้างชุมชนที่เข้มแข็ง ทำให้เกษตรแบบอินทรีย์ไม่เพียงแต่เป็นทางเลือกในการผลิตอาหารที่ปลอดภัย แต่ยังเป็นเส้นทางสู่การพึ่งพาตนเองและสร้างรายได้ที่ยั่งยืนสำหรับเกษตรกรไทย
ติดตามชมรายการมหาอำนาจบ้านนา วันอาทิตย์ที่ 7 กันยายน 2568 เวลา 16.05 - 16.30 น. ทางไทยพีบีเอส
อ่านเนื้อหาที่เกี่ยวข้อง
มหาอำนาจบ้านนา
ฟักแม้ว กินแล้วดีคิดถึงบ้าน
2 มี.ค. 68
เกษตรไฮเทค ง่าย สบายด้วยปลายนิ้ว
9 มี.ค. 68
ปูขาวอินทรีย์ ปูทะเลหายากราคาสูง
16 มี.ค. 68
ทุเรียนน้ำปากพนัง ของดีที่โลกต้องรู้
23 มี.ค. 68
นักเก็บเมล็ดพันธุ์ ถึงวันสิ้นโลกก็ยังปลูกได้
6 เม.ย. 68
ของฝากจากบ้านนอก
13 เม.ย. 68
ผักในรั้วบ้าน 2 งาน ขายได้ไม่มีวันหยุด
20 เม.ย. 68
พุทราน้ำอ้อย กรอบอร่อย หวานฉ่ำจับใจ
27 เม.ย. 68
มะละกอเรดเลดี้ สาวน้อยแก้มแดงหอมอร่อย
4 พ.ค. 68
เห็ดหูหนูดำ นำชุมชนสู่ความยั่งยืน
11 พ.ค. 68
ใบเหลียง ราชินีผักพื้นบ้านภาคใต้
18 พ.ค. 68
เกษตรสนุก ความสุขที่ปลูกได้
25 พ.ค. 68
กล้วยหอมทองเพชรบุรี มีดีตั้งเเต่รากจรดใบ
1 มิ.ย. 68
สับปะรดฉีกตา อร่อยจริงไม่จกตา
8 มิ.ย. 68
เห็ดแครงอินทรีย์ แพลนต์เบสที่โลกต้องการ
15 มิ.ย. 68
BSF แมลงจิ๋วกู้โลก
22 มิ.ย. 68
เป็ดไข่ไชยา ไข่ดกฟองใหญ่ GI สุราษฎร์ธานี
29 มิ.ย. 68
ปลาย่ำสวาท รสชาติสะท้านลิ้น
6 ก.ค. 68
เห็ดถั่งเช่าสีทอง เห็ดของดี มีมูลค่าสูง
13 ก.ค. 68
ทุเรียนชะนีเกาะช้าง GI กลางทะเล
20 ก.ค. 68
งาดำอุบลราชธานี ซูเปอร์ฟูดเมล็ดจิ๋ว
3 ส.ค. 68
ข่าอ่อนอินทรีย์ พืชแซ่บเผ็ดซ่าแดนอีสาน
10 ส.ค. 68
มหาอำนาจบ้านนา
10 ส.ค. 68
หมอลำทำเกษตร ชีวิตแฮปปีปลดหนี้หลักแสน
17 ส.ค. 68มหาอำนาจบ้านนา
17 ส.ค. 68
หน่อเหรียงของดีปักษ์ใต้ 5 วันได้เงิน
24 ส.ค. 68
พริกหวาน พืชเงินล้านบนยอดดอย
31 ส.ค. 68
ทาปันรักษ์ เกษตรอินทรีย์วิถีแม่ทา
7 ก.ย. 68
ลำไยเบี้ยวเขียว GI ลำพูน
14 ก.ย. 68
ดอกไม้หอม ความสวยที่กินได้
21 ก.ย. 68ส้มโอหอมใบเตย ผลไม้อะเมซิงอร่อยแบบ 2 in 1
28 ก.ย. 68เกษตรกู้โลก เปลี่ยนเคมีเป็นอินทรีย์พาเพลิน
5 ต.ค. 68ตะขบยักษ์ นวดก่อนกิน ฟินไม่รู้ลืม
12 ต.ค. 68จิ้งโกร่งเลี้ยงสบาย รายได้แซงทางโค้ง
19 ต.ค. 68
มหาอำนาจบ้านนา
27 ต.ค. 68
มหาอำนาจบ้านนา
ฟักแม้ว กินแล้วดีคิดถึงบ้าน
2 มี.ค. 68เกษตรไฮเทค ง่าย สบายด้วยปลายนิ้ว
9 มี.ค. 68ปูขาวอินทรีย์ ปูทะเลหายากราคาสูง
16 มี.ค. 68ทุเรียนน้ำปากพนัง ของดีที่โลกต้องรู้
23 มี.ค. 68นักเก็บเมล็ดพันธุ์ ถึงวันสิ้นโลกก็ยังปลูกได้
6 เม.ย. 68ของฝากจากบ้านนอก
13 เม.ย. 68ผักในรั้วบ้าน 2 งาน ขายได้ไม่มีวันหยุด
20 เม.ย. 68พุทราน้ำอ้อย กรอบอร่อย หวานฉ่ำจับใจ
27 เม.ย. 68มะละกอเรดเลดี้ สาวน้อยแก้มแดงหอมอร่อย
4 พ.ค. 68เห็ดหูหนูดำ นำชุมชนสู่ความยั่งยืน
11 พ.ค. 68ใบเหลียง ราชินีผักพื้นบ้านภาคใต้
18 พ.ค. 68เกษตรสนุก ความสุขที่ปลูกได้
25 พ.ค. 68กล้วยหอมทองเพชรบุรี มีดีตั้งเเต่รากจรดใบ
1 มิ.ย. 68สับปะรดฉีกตา อร่อยจริงไม่จกตา
8 มิ.ย. 68เห็ดแครงอินทรีย์ แพลนต์เบสที่โลกต้องการ
15 มิ.ย. 68BSF แมลงจิ๋วกู้โลก
22 มิ.ย. 68เป็ดไข่ไชยา ไข่ดกฟองใหญ่ GI สุราษฎร์ธานี
29 มิ.ย. 68ปลาย่ำสวาท รสชาติสะท้านลิ้น
6 ก.ค. 68เห็ดถั่งเช่าสีทอง เห็ดของดี มีมูลค่าสูง
13 ก.ค. 68ทุเรียนชะนีเกาะช้าง GI กลางทะเล
20 ก.ค. 68งาดำอุบลราชธานี ซูเปอร์ฟูดเมล็ดจิ๋ว
3 ส.ค. 68ข่าอ่อนอินทรีย์ พืชแซ่บเผ็ดซ่าแดนอีสาน
10 ส.ค. 68มหาอำนาจบ้านนา
10 ส.ค. 68หมอลำทำเกษตร ชีวิตแฮปปีปลดหนี้หลักแสน
17 ส.ค. 68มหาอำนาจบ้านนา
17 ส.ค. 68หน่อเหรียงของดีปักษ์ใต้ 5 วันได้เงิน
24 ส.ค. 68พริกหวาน พืชเงินล้านบนยอดดอย
31 ส.ค. 68ทาปันรักษ์ เกษตรอินทรีย์วิถีแม่ทา
7 ก.ย. 68ลำไยเบี้ยวเขียว GI ลำพูน
14 ก.ย. 68ดอกไม้หอม ความสวยที่กินได้
21 ก.ย. 68ส้มโอหอมใบเตย ผลไม้อะเมซิงอร่อยแบบ 2 in 1
28 ก.ย. 68เกษตรกู้โลก เปลี่ยนเคมีเป็นอินทรีย์พาเพลิน
5 ต.ค. 68ตะขบยักษ์ นวดก่อนกิน ฟินไม่รู้ลืม
12 ต.ค. 68จิ้งโกร่งเลี้ยงสบาย รายได้แซงทางโค้ง
19 ต.ค. 68มหาอำนาจบ้านนา
27 ต.ค. 68
