ตะขบยักษ์ นวดก่อนกิน ฟินไม่รู้ลืม

ตะขบยักษ์คืออะไร? รู้จักผลไม้หายากที่กำลังกลับมาอีกครั้ง

ตะขบยักษ์ ผลไม้พื้นบ้านที่มีต้นกำเนิดในเอเชียอาคเนย์ โดยเฉพาะในประเทศไทย ซึ่งเป็นพืชที่มีมานานตั้งแต่สมัยคุณปู่คุณย่า แต่เกือบจะสูญหายไปเพราะถูกโค่นทิ้งจำนวนมาก เนื่องจากเกษตรกรไม่เห็นคุณค่า

ตะขบยักษ์มีชื่อเรียกแตกต่างกันไปตามภูมิภาค อาทิ:

• ภาคอีสาน: หมากเก็น, หมากเบ็น
• ภาคกลาง: ตะขบยักษ์, ยักษ์เวียดนาม

ผลไม้ชนิดนี้มีลักษณะเด่นคือ ลูกมีขนาดใหญ่ สามารถโตได้เท่าลูกมะนาว และมีสีม่วงดำเมื่อสุกเต็มที่ ต่างจากตะขบบ้านทั่วไปที่มีลูกเล็กและสีแดง

จุดเด่นของตะขบยักษ์

• เป็นผลไม้ที่ไม่มีหนาม (กลายพันธุ์มาจากตะขบป่าที่มีหนาม)
• ทรงพุ่มใหญ่ สามารถโตได้ 5-6 เมตร
• ผลดก ออกผลเกือบติดพื้น
• ให้ผลปีละครั้ง ช่วงมีนาคม-เมษายน และเก็บเกี่ยวได้ช่วงกรกฎาคม-สิงหาคม

สรรพคุณของตะขบยักษ์: ประโยชน์เต็มต้นจากราก-ยอด

ผลสด:

• มีวิตามินบี ช่วยแก้อาการอ่อนเพลีย
• บรรเทาอาการคลื่นไส้และอาเจียน
• เป็นยาระบายอ่อน ๆ

ใบสด:

• ใช้เป็นยาลดไข้สำหรับเด็ก

ใบแห้ง:

• ต้มน้ำดื่มช่วยขับเสมหะ
• ช่วยขับลมในลำไส้

เมล็ด:

• ตำแล้วพอกแก้อาการปวดข้อ
• บรรเทาอาการปวดตามร่างกาย

เปลือกต้น:

• ชงดื่มรักษาอาการเสียงแหบแห้ง
• แก้อาการเจ็บคอ

นอกจากนี้ สารสีม่วง (แอนโทไซยานิน) ที่อยู่บนเปลือกผลยังมีประโยชน์ต่อร่างกาย ช่วยต่อต้านอนุมูลอิสระ

วิธีการกินตะขบยักษ์แบบถูกต้อง: เคล็ดลับให้อร่อยไม่ฝาด

หลายคนที่ลองกินตะขบยักษ์ครั้งแรกอาจรู้สึกว่าฝาดติดลิ้น นั่นเป็นเพราะยังไม่รู้วิธีการกินที่ถูกต้อง

ขั้นตอนการเตรียมตะขบยักษ์ก่อนรับประทาน

1. เลือกผลที่สุกเต็มที่ - ผลจะมีสีดำและนิ่มเมื่อบีบเบาๆ
2. นวดผลก่อนกิน - ค่อยๆ บีบและคลึงผลจนนิ่ม
3. กินทันที - หลังนวดจนนิ่มแล้วจึงปอกกิน

ประโยชน์ของการนวดตะขบยักษ์

• ลดความฝาด จากเปลือกผล
• เพิ่มความหวาน ให้มากขึ้น
• ทำให้เนื้อนุ่มฉ่ำ คล้ายเยลลี่
• ลิ้นไม่ติดฝาด เหมือนกินแบบไม่นวด

เมื่อกัดเข้าไปจะได้เนื้อสีเหลืองที่มีความหวานละมุน เนื้อมีความหนึบนุ่มคล้ายกับกินลูกพรุน ส่วนเม็ดข้างในค่อนข้างแข็งอาจต้องคายออก

เมนูสร้างสรรค์จากตะขบยักษ์

นอกจากกินสดแล้ว ยังสามารถนำไปแปรรูปเป็น ส้มตำตะขบยักษ์ ได้อีกด้วย โดยใช้เนื้อผลปอกเปลือกแล้วนำมาตำกับเครื่องส้มตำ จะได้รสชาติหวานละมุนผสมกับความจัดจ้านของส้มตำ

การปลูกและดูแลตะขบยักษ์: คู่มือสำหรับผู้เริ่มต้น

ตะขบยักษ์เป็นไม้ที่ดูแลง่าย เหมาะสำหรับคนที่อยากลองปลูกผลไม้หายาก สามารถปลูกได้ทั้งในแปลงใหญ่หรือปลูกในกระถาง

ดิน:

• ปลูกได้ทุกสภาพดิน แม้ดินเหนียวก็ได้
• ควรใช้ดินผสมแกลบดำ แกลบดิบ และหน้าดิน

แสงแดด:

• ชอบแดดจัด 100%
• แดดมีผลต่อรสชาติโดยตรง - ยิ่งได้แดดมากยิ่งหวาน
• หากปลูกในร่มหรือได้แดดน้อย รสชาติจะไม่เข้มข้น

น้ำ:

• ไม่จำเป็นต้องใช้สปริงเกอร์
• สามารถขุดร่องสวนเชื่อมต่อกับสระน้ำ
• เมื่อต้นโตแล้ว รากจะลงลึกหาน้ำกินเองได้

การบำรุง:

• ใช้ปุ๋ยคอกเป็นหลัก (ขี้วัว ขี้ไก่)
• ช่วยบำรุงการแตกยอดและใบ
• ทำให้ต้นแข็งแรงและใบเขียวเข้ม

ระยะปลูกตะขบยักษ์

เนื่องจากทรงพุ่มของตะขบยักษ์ค่อนข้างใหญ่ ควรเว้นระยะห่างระหว่างต้น 3 เมตร หรือหากไม่คุมขนาดทรงพุ่ม ควรเว้น 5-6 เมตร

การตัดแต่งกิ่งตะขบยักษ์

ตัดกิ่งด้านล่างที่ไม่จำเป็นออก เพื่อให้ทรงพุ่มโปร่ง ช่วยให้การส่งอาหารไปยังผลมีประสิทธิภาพ ทำให้ลูกดกและใหญ่ขึ้น

ระยะเวลาให้ผลของตะขบยักษ์

ตั้งแต่ออกดอกจนถึงเก็บผล ใช้เวลา 5 - 6 เดือน ช่วงระยะยเวลาที่ออกดอกคือ มีนาคม - เมษายน และช่วงเก็บเกี่ยวคือ เดือนกรกฎาคม - สิงหาคม

การขยายพันธุ์ตะขบยักษ์ด้วยวิธีการตอนกิ่ง

การขยายพันธุ์ตะขบยักษ์สามารถทำได้ง่ายด้วยวิธีการตอนกิ่ง ซึ่งไม่ซับซ้อนและให้ผลลัพธ์ที่ดี

ขั้นตอนการตอนกิ่งตะขบยักษ์

1. เลือกกิ่ง - เลือกกิ่งกระโดงที่ขึ้นในทรงพุ่ม
2. คว้านเปลือก - คว้านกิ่งประมาณ 1.5 เซนติเมตร
3. ขูดเยื่อ - ขูดเนื้อเยื่อออกให้สะอาดรอบกิ่ง
4. ใส่ขุยมะพร้าว - ใช้ขุยที่แช่น้ำค้างคืน ผสมน้ำยาเร่งราก
5. พันด้วยเคเบิ้ลไทร์ - หรือใช้เชือกปอแก้วก็ได้
6. รอออกราก - ใช้เวลา 2-3 เดือน
7. ตัดปลูกในถุงดำ - เมื่อรากแข็งแรงแล้วปลูกในถุงอีก 1 เดือน
8. พร้อมขายหรือปลูก - สามารถนำไปปลูกในแปลงได้เลย

เคล็ดลับการตอนกิ่งตะขบยักษ์

• ผสมน้ำยาเร่งรากกับขุยมะพร้าวตั้งแต่แรก ไม่ต้องทาเพิ่ม
• ใช้เคเบิ้ลไทร์แทนเชือกปอแก้วเพื่อความสะดวก
• กิ่งที่จะตอนควรเป็นกิ่งที่ต้องตัดทิ้งอยู่แล้ว ช่วยเพิ่มมูลค่า

วิธีกำจัดศัตรูพืชในสวนตะขบยักษ์

แมลงวันทอง

• ทำกับดักแมลงวันทอง จากขวดน้ำพลาสติกใช้แล้ว
• เจาะรู 4 มุม ขนาดเล็ก (ให้เข้าได้แต่ออกไม่ได้)
• หยดน้ำยาล่อที่มีกลิ่นเหมือนผลไม้ลงในกระดาษทิชชู
• แมลงจะเข้าไปในรูและออกไม่ได้
• น้ำยาอยู่ได้ 2-3 สัปดาห์

นกเอี้ยง

• ห้อยผ้าสีแดง ไว้ในสวน
• สีแดงสดจะช่วยไล่นก
• นกจะเห็นว่าเป็นสิ่งแปลกปลอมและไม่กล้าเข้ามา

แรงบันดาลใจในการปลูกตะขบยักษ์: เรื่องราวของเกษตรกรรุ่นใหม่

คุณแจ็ค อดีตครูสอนศิลปะจากโรงเรียนพิษณุโลกพิทยาคม ผู้จบทางด้านออกแบบโปรดักซ์ดีไซน์ ได้ตัดสินใจลาออกจากงานสอนหลังจากทำงานมา 5 ปี เพื่อกลับมาฟื้นฟูสวนที่ถูกทิ้งร้างมานานกว่า 30 ปี

จากครูสู่เกษตรกร

แม้จะเผชิญกับเสียงวิพากษ์วิจารณ์ และความกังวลจากครอบครัว แต่ด้วยความมุ่งมั่นและการเตรียมตัวที่ดี ทำให้สามารถประสบความสำเร็จได้ โดยมีการวางแผนสร้างรายได้ก่อนลาออก เพื่อสามารถซัพพอร์ตสวนได้อย่างน้อย 2-3 ปี

ความรู้ที่นำมาใช้

• ความรู้ด้านเกษตรจากพ่อ - เคยช่วยพ่อทำสวนตั้งแต่เด็ก
• การดูงาน - ไปเรียนรู้จากเกษตรกรที่เก่งในจังหวัดต่างๆ
• ความรู้ด้านออกแบบ - นำมาใช้ในการออกแบบสวนแบบผสมผสาน วางผังต้นไม้ ขุดสระ อย่างเป็นระบบ

บทสรุป: ตะขบยักษ์ ผลไม้แห่งอนาคต

ตะขบยักษ์ คือผลไม้พื้นบ้านที่กำลังได้รับความสนใจอีกครั้ง ด้วยรสชาติที่เป็นเอกลักษณ์ สรรพคุณที่หลากหลาย และความหายากที่สร้างมูลค่าทางการตลาด

ไม่ว่าจะปลูกเพื่อการค้าหรือบริโภคเอง ตะขบยักษ์ก็เป็นทางเลือกที่น่าสนใจสำหรับเกษตรกรยุคใหม่ที่ต้องการสร้างความแตกต่างและมูลค่าเพิ่มให้กับพื้นที่ของตนเอง

หมายเหตุ: ข้อมูลในบทความนี้มาจากประสบการณ์จริงของเกษตรกรผู้ปลูกตะขบยักษ์ในจังหวัดพิษณุโลก ผู้สนใจสามารถศึกษาเพิ่มเติมและปรับใช้ให้เหมาะสมกับพื้นที่ของตนเอง

ติดตามชมรายการมหาอำนาจบ้านนา วันอาทิตย์ที่ 12 ตุลาคม 2568 เวลา 16.05 - 16.30 น. ทางไทยพีบีเอส