ลำไยเบี้ยวเขียว GI ลำพูน

ลำไยเบี้ยวเขียว: ราชาแห่งลำไยลำพูนที่หอมหวานเป็นตำนาน

ลำไยเบี้ยวเขียวป่าเศร้า ลำไยพันธุ์พื้นเมืองที่ชาวลำพูนเรียกว่า "คิงออฟลำไย" เป็นลำไยสายพันธุ์เก่าแก่ที่ปลูกสืบทอดกันมาเป็นร้อยปี โดยเฉพาะที่หมู่บ้านป่าเส้า อำเภอเมือง จังหวัดลำพูน ที่ได้รับการรับรองผลิตภัณฑ์ทางภูมิศาสตร์ (GI) อย่างเป็นทางการ

ประวัติศาสตร์ลำไยเบี้ยวเขียวป่าเศร้า

ลำไยเบี้ยวเขียวมีประวัติศาสตร์อันยาวนาน โดยตามหลักฐานทางประวัติศาสตร์ระบุว่า เจ้าแก้วนวรัฐได้นำพันธุ์เบี้ยวเขียวมาจากเมืองจีน แล้วนำมามอบให้เจ้าจักรคำขจรศักดิ์ เจ้าเมืองลำพูน เพื่อนำมาปลูกในพื้นที่ป่าเส้า

สวนลำไยเบี้ยวเขียวของครอบครัวพ่อหลวงโบ้ในหมู่บ้านป่าเส้า เป็นสวนที่สืบทอดการปลูกลำไยเบี้ยวเขียวมาถึงรุ่นที่สาม โดยมีเอกสารประกาศนียบัตรรางวัลที่หนึ่งจากการประกวดลำไยจังหวัดลำพูนในปี 2507 เป็นหลักฐานยืนยันคุณภาพที่เป็นเลิศมาอย่างยาวนาน

ลักษณะเฉพาะของลำไยเบี้ยวเขียวป่าเศร้า

ลำไยเบี้ยวเขียวป่าเศร้าสามารถแยกแยะได้จากลำไยสายพันธุ์อื่นด้วยลักษณะเด่นที่เป็นเอกลักษณ์:

ลักษณะภายนอก:

• ผลสีดำอมเขียว บางลูกอาจเป็นสีน้ำตาลเข้มอมเขียว
• พวงสวย ลูกใหญ่กว่าลำไยทั่วไป
• เปลือกมีลักษณะเบี้ยวและมีสีเขียวเป็นเอกลักษณ์

รสชาติ:

• เนื้อหนา แน่น และแห้ง
• หวานพอประมาณ กรอบหอม
• เมล็ดเล็ก ได้เนื้อเยอะ
• รสชาติหวานหอมกำลังดี ไม่หวานเกินไป

วิธีการปลูกและดูแลลำไยเบี้ยวเขียว

การเพาะพันธุ์ลำไยเบี้ยวเขียว

การขยายพันธุ์ลำไยเบี้ยวเขียวใช้วิธีการตอนกิ่ง ซึ่งเป็นเทคนิคที่สืบทอดกันมาจากบรรพบุรุษ:

ขั้นตอนการตอนกิ่ง:

1. เลือกกิ่งที่ไม่แก่ไม่อ่อนเกินไป กิ่งต้องอวบ
2. ใช้มีดควั่นรอบกิ่งประมาณ 2 รอบครึ่ง
3. ประกบดินเหนียวผสมฮอร์โมนกระตุ้นรากบริเวณรอยควั่น
4. ห่อด้วยกาบมะพร้าวที่แช่น้ำให้ชื้น
5. รัดด้วยพลาสติกให้แน่น
6. รอประมาณ 2 เดือนจนรากเปลี่ยนจากสีขาวเป็นสีน้ำตาลจึงตัดลงปลูก

การปลูกลำไยเบี้ยวเขียว

การเตรียมพื้นที่:

• ระยะปลูก 4x4 เมตร (ประมาณ 100 ต้นต่อไร่)
• ขุดหลุมปลูกใส่ปุ๋ยหมัก
• ปลูกให้ดินในถุงเสมอกับดินเดิม (ห้ามปลูกลึก)
• ต้องเอาถุงพลาสติกออกก่อนปลูก

การดูแลรักษา:

• รดน้ำทุก 3-5 วัน (ลำไยไม่ชอบน้ำขัง)
• มัดกิ่งป้องกันลมโยก
• พักต้นกิ่ง 7 วัน หลังขนส่งก่อนปลูก
• ตัดแต่งกิ่งทุกปีเพื่อให้แสงส่องเข้าถึงโคนต้น

สภาพแวดล้อมที่เหมาะสมสำหรับลำไยเบี้ยวเขียว

หมู่บ้านป่าเส้า อำเภอเมือง จังหวัดลำพูน เป็นพื้นที่ที่เหมาะสมที่สุดสำหรับการปลูกลำไยเบี้ยวเขียว เนื่องจาก:

ทำเลที่ตั้งพิเศษ:

• ทิศตะวันออกมีลำน้ำกวงไหลผ่าน
• ทิศตะวันตกมีแม่น้ำปิงไหลผ่าน
• สาขาน้ำปิงไหลผ่านกลางหมู่บ้าน

คุณภาพดิน:

• เมื่อน้ำหลากจะพัดพาดินทราย แร่ธาตุ และสารอินทรีย์มาทับถม
• ทำให้ดินมีความอุดมสมบูรณ์เหมาะสำหรับปลูกลำไยเบี้ยวเขียว
• ดินร่วนปนทราย ระบายน้ำดี

การเก็บเกี่ยวลำไยเบี้ยวเขียว

เวลาการเก็บเกี่ยว

• ใช้เวลาตั้งแต่ออกดอกจนเก็บผลผลิตประมาณ 6 เดือน 20 วัน
• เก็บเมื่อผลแก่ประมาณ 80%
• หากเก็บช้าเกินไป เมล็ดจะเริ่มดูดน้ำหวาน ทำให้รสชาติลดลง

การคัดคุณภาพลำไยเบี้ยวเขียว

การคัดลำไยเบี้ยวเขียวแบ่งออกเป็น:

• เกรดพรีเมี่ยม: ลูกใหญ่ สวย ราคากิโลกรัมละ 100 บาท
• เกรดสอง: ลูกเล็ก ราคากิโลกรัมละ 40-50 บาท
• ต้องคัดใบไม้ กิ่งแห้ง และลูกที่ไม่ได้มาตรฐานออก

การแปรรูปลำไยเบี้ยวเขียว

ลำไยเบี้ยวเขียวสามารถนำไปแปรรูปได้หลายรูปแบบ

ลำไยลอยแก้ว

• คว้านเอาเมล็ดออก ใส่น้ำเชื่อมใบเตย
• เนื้อลำไยเบี้ยวเขียวหนาและเยอะ เหมาะสำหรับทำลอยแก้ว
• ไม่เหมาะสำหรับการอบแห้ง เพราะเนื้อหนาจะแห้งช้า

การรับประทานแบบดั้งเดิม

• กินคู่กับข้าวเหนียว (ตามสไตล์ชาวเหนือ)
• รับประทานสด เป็นของหวานธรรมชาติ

ราคาและการตลาดของลำไยเบี้ยวเขียว

ลำไยเบี้ยวเขียวป่าเศร้ามีราคาสูงกว่าลำไยทั่วไปมาก เนื่องจาก

• คุณภาพพิเศษ รสชาติเป็นเลิศ
• การผลิตจำกัด ปีละครั้ง
• ได้รับการรับรองมาตรฐาน GI

เปรียบเทียบราคา:

• ลำไยทั่วไป: 10-15 บาทต่อกิโลกรัม
• ลำไยเบี้ยวเขียวป่าเศร้า: 100 บาทต่อกิโลกรัม (แตกต่างถึง 10 เท่า)

การส่งเสริมลำไยเบี้ยวเขียวโดยภาครัฐ

เทศบาลตำบลอุโมงค์ อำเภอเมือง จังหวัดลำพูน ได้มีนโยบายส่งเสริมการปลูกลำไยเบี้ยวเขียว โดย

• รณรงค์ให้ครัวเรือนปลูกคนละ 1 ต้น
• เป้าหมายปลูกเพิ่มไม่ต่ำกว่า 3,000 ต้น
• สนับสนุนเป็นพืชอัตลักษณ์ของท้องถิ่น
• ให้ความรู้เทคนิคการปลูกและดูแล

อนาคตของลำไยเบี้ยวเขียวป่าเศร้า

การสืบทอดลำไยเบี้ยวเขียวสู่รุ่นต่อไปเป็นสิ่งสำคัญ เพราะ

• เป็นมรดกทางวัฒนธรรมของลำพูน
• สร้างรายได้ดีให้เกษตรกร (สามารถสร้างรายได้ล้านบาทต่อปี)
• เป็นทางเลือกใหม่ให้เกษตรกรที่ประสบปัญหาราคาลำไยตกต่ำ
• ช่วยอนุรักษ์พันธุ์ลำไยพื้นเมืองที่มีคุณค่า

สรุป

ลำไยเบี้ยวเขียวป่าเส้าเป็นมากกว่าผลไม้ธรรมดา แต่เป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่มีค่าของจังหวัดลำพูน ด้วยรสชาติที่เป็นเลิศ การผลิตที่จำกัด และราคาที่สูง ทำให้ลำไยเบี้ยวเขียวเป็นที่ต้องการของผู้บริโภคที่ชื่นชอบของดี

การสนับสนุนการปลูกและอนุรักษ์ลำไยเบี้ยวเขียวจึงมีความสำคัญต่อการสืบทอดมรดกทางการเกษตรและการสร้างรายได้ที่ยั่งยืนให้กับเกษตรกรไทย หากใครสนใจลิ้มลองรสชาติของ "คิงออฟลำไย" แห่งลำพูน ต้องรอช่วงเดือนกรกฎาคม-สิงหาคมของทุกปี เพราะเป็นผลไม้ลิมิเต็ดที่มีให้ชิมเพียงปีละครั้งเท่านั้น

ติดตามชมรายการมหาอำนาจบ้านนา วันอาทิตย์ที่ 14 กันยายน 2568 เวลา 16.05 - 16.30 น. ทางไทยพีบีเอส